Nascholing voor en door zorgprofessionals

Een aneurysma van de arteria lienalis is een zeldzame diagnose, zeker bij een jonge, gezonde vrouw. Dit type aneurysma is geassocieerd met onder andere atherosclerose, andere vaatwandziekten zoals bindweefselziekten, (portale) hypertensie en verhoogde viscerale flow. Het exacte ontstaansmechanisme is nog niet bekend. Niet-geruptureerde aneurysmata zijn bijna altijd asymptomatisch. In minder dan 5% van de gevallen zijn er aspecifieke symptomen. Het is dus een diagnose die vaak bij toeval wordt gesteld. Uitstel van de diagnose kan leiden tot het ruptureren van het aneurysma en dit gaat samen met een hoge morbiditeit en mortaliteit. CT-angiografie is het diagnosticum van keuze voor het aantonen van dit aneurysma. Asymptomatische aneurysmata worden nagenoeg altijd behandeld, gezien het risico op ruptuur. Alleen bij ernstige comorbiditeiten van de patiënt is follow-up van het aneurysma te overwegen. Zowel een endovasculaire als een chirurgische behandeling is mogelijk.

In dit artikel beschrijven we hoe contacteczeem door de bedrijfsarts kan worden aangepakt en hoe de bedrijfsarts een diagnose kan stellen en interventies kan adviseren. Door de beschrijving van drie casussen krijgt de bedrijfsarts een indruk van mogelijke oorzaken van werkgerelateerde huidklachten, specifiek het contacteczeem. De casuïstiek laat zien welke oplossingen op de werkplek mogelijk zijn, zodat werk kan worden behouden. De casussen in dit artikel nemen toe in complexiteit. Bij complexe casus heeft de bedrijfsarts hulp van deskundigen nodig om een volledig beeld te krijgen, waarmee de bedrijfsarts zich op het effectief voorkomen van de huidaandoening kan richten. De eerste casus beschrijft een situatie die volgens de NVAB-richtlijn geheel door de bedrijfsarts kan worden begeleid. De andere casussen illustreren welke aanvullende diagnostische en interventiemogelijkheden er zijn.

Infectieuze aortitis is een onderbelichte en levensbedreigende aandoening die vooral op hogere leeftijd voorkomt. Risicofactoren zijn een immuungecompromitteerde status, diabetes en pre-existente vaatschade zoals atherosclerose of stentplaatsing. Pathofysiologisch zijn er vier verschillende routes van ontstaan: innesteling van bacteriën vanuit de bloedbaan, doorbraak van een nabijgelegen infectie, septische embolieën en accidentele enting van bacteriën in de vaatwand (directe inoculatie genoemd). Een CT-angiografie of PET/CT is de voornaamste techniek om een aortitis in beeld te brengen. Afname van bloed- en weefselkweken behoort tot de standaarddiagnostiek, waarbij ook serologie en PCR-diagnostiek ingezet kunnen worden. De behandeling is meestal tweeledig en bestaat uit antimicrobiële therapie in combinatie met chirurgische interventie. Empirische antibiotica worden gericht op de meest voorkomende verwekkers en kunnen bij specifieke risicofactoren uitgebreid worden. Chirurgisch interveniëren betreft van oudsher een open reconstructie en débridement, maar tegenwoordig wordt ook regelmatig gekozen voor endovasculaire interventies. Complicaties als aneurysmavorming, -ruptuur en sepsis zorgen voor een hoog mortaliteitsrisico.

Splanchnicustrombose is een complexe aandoening met een groot risico op morbiditeit en mortaliteit, zowel door de trombose zelf, het sterk verhoogde risico op bloedingscomplicaties onder antistollingsbehandeling, als de eventueel onderliggende aandoening. De behandeling van splanchnicustrombose vindt plaats door middel van antistolling, al dan niet in combinatie met een radiologische of chirurgische interventie. In dit nascholingsartikel worden de verschillende diagnostische methodes om splanchnicustrombose vast te stellen besproken, en wordt ingegaan op de behandeling met trombolytica als last resort. Het betreft een selecte groep met ernstige gevallen van acute splanchnicustrombose waarbij er levensbedreigende complicaties, zoals darmischemie en leverfalen, optreden en de conventionele therapie gefaald heeft of technisch onmogelijk is. We geven een overzicht van de relevante (inter)nationale richtlijnen en evalueren zowel de literatuur waarop deze richtlijnen (ten dele) gebaseerd zijn, als de literatuur die we vonden via een systematische search. In lijn met een deel van de richtlijnen concluderen we dat trombolyse kan worden overwogen bij een selecte groep patiënten. Hoewel er geen consensus is over het type trombolyse, de dosis en de toedieningsduur proberen we op basis van de beschikbare literatuur een relatie met de uitkomsten te beschrijven. Een multidisciplinaire benadering, met betrokkenheid van vasculaire, chirurgische, MDL-en interventieradiologische expertise, is essentieel voor een succesvolle behandeling.

Als zorgverlener kom je in contact met patiënten van verschillende achtergronden en met verschillende identiteiten. Taal heeft veel invloed op de patiëntrelatie. Door inclusieve taal te gebruiken kun je een veilige plek creëren voor genderdiverse patiënten. Dit artikel laat zien hoe je inclusieve communicatie kunt toepassen en hoe dit bijdraagt aan persoonsgerichte zorg, waardoor niet alleen transgender en non-binaire patiënten, maar alle patiënten zich erkend voelen.

Arbeidsdermatologie heeft zich vooral de laatste jaren ontwikkeld tot een levendig en interessant specialisme met een heel sterk interdisciplinair karakter. Het omvat meer dan alleen werkgerelateerd handeczeem. Onder andere de erkenning van werkgerelateerde huidkanker bij buitenwerkers, zoals basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom, laat de diversiteit van huidziekten zien die een sterk verband met het werk hebben. Ook de steeds verder toenemende prevalentie van atopische dermatitis geeft nieuwe arbeidsdermatologische uitdagingen. Zo stijgt het aantal mensen die op basis van een atopische aanleg problemen ondervinden van atopisch handeczeem, dat kan worden verergerd door factoren op het werk. Er moet ook rekening worden gehouden met cofactoren, zoals chronische infecties en psychische aandoeningen. Aan de andere kant konden recent nieuwe inzichten in pathogenese van werkgebonden huidklachten en individuele risicofactoren gewonnen worden, waaruit nog zeer potente nieuwe behandelmogelijkheden ter beschikking zijn gekomen. Deze nieuwere systeemtherapieën kunnen worden gebruikt om handeczeem en andere werkgerelateerde huidziekten aanzienlijk beter te kunnen behandelen. Zo omvat bijvoorbeeld de recente Europese richtlijn voor handeczeem een reeks verschillende nieuwe topische en systemische therapieën.