Nascholing voor en door zorgprofessionals

Verpleegkundigen in de eerstelijnszorg, zoals wijkverpleegkundigen en verpleegkundig specialisten, zijn een onmisbare schakel in het verbeteren van palliatieve zorg thuis. Met praktische kennis, ervaring en organisatorische vaardigheden dragen zij wezenlijk bij aan het optimaliseren en continueren van deze zorg. Deze belangrijke kwaliteiten worden ingezet bij het deelnemen, voorzitten, adviseren en opzetten van een PaTz-groep.

Hartfalen is een snelgroeiend probleem voor de volksgezondheid met een geschatte prevalentie van > 37,7 miljoen personen wereldwijd. De prevalentie en incidentie van hartfalen zijn hoog, 20-30% van de bevolking krijgt gedurende het leven te maken met hartfalen. Hartfalen blijft een dodelijke ziekte: slechts 35% overleeft vijf jaar na de eerste diagnose. Medicatie is de hoeksteen van de behandeling van hartfalen. Inmiddels zijn er vier medicatiegroepen die de mortaliteit, het aantal ziekenhuisopnames verminderen en kwaliteit van leven verbeteren bij hartfalen met verminderde ejectiefractie (HFrEF): de fantastic four.

Dit artikel laat zien hoe intraprofessioneel samenwerken – samenwerken tussen artsen uit de eerste en tweede lijn – van cruciaal belang is voor goede ouderenzorg. Aan de hand van een praktijkcasus (meneer Van Vliet) en onderbouwd met leertheorieën zoals boundary crossing en gesuperviseerd werkplekleren, wordt duidelijk hoe samenwerking ook een leerproces is. Vier persoonlijke leerdrivers staan centraal: nieuwsgierigheid, motivatie, mindset en veerkracht. Leren samenwerken gebeurt vooral op de werkplek en vraagt om bewustwording, feedback en gezamenlijke reflectie. Het artikel benadrukt het belang van veilige dialogen tussen aios en supervisor en biedt tools zoals het leerkompas en voorbeelden uit de module Transmuraal intraprofessioneel leren samenwerken. Supervisiegesprekken, overdrachten en werkdocumenten zoals verwijsbrieven worden gezien als krachtige leermomenten. Door deze gericht te benutten, kunnen aiossen hun samenwerking verbeteren, de zorg effectiever maken en bijdragen aan een robuuste zorgketen voor kwetsbare ouderen.

Mensen met ongeneeslijke kanker ervaren vaak veranderingen in psychosociale behoeften, waaronder veranderingen in intimiteit en seksualiteit. Zowel de ziekte, de behandeling, als de daaraan gekoppelde fysieke en psychische problemen kunnen leiden tot veranderingen in bijvoorbeeld sociale contacten, werk en de relatie met de partner. Gesprekken over deze veranderingen vinden echter beperkt plaats, terwijl dit een belangrijk onderdeel is van persoonsgerichte zorg. Vooral gesprekken over veranderingen in intimiteit en seksualiteit worden nauwelijks gevoerd; verpleegkundigen vinden deze onderwerpen vaak ongemakkelijk.

Ouderen die langdurige zorg ontvangen zijn vaak afhankelijk van hun omgeving voor de slaapzorg. Hoewel slaapproblemen veel voorkomen en zowel voor de ouderen als de omgeving een probleem zijn, worden ze nog niet altijd goed (h)erkend. De SKILZ-richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen biedt daarom handvatten bij het voorkomen, signaleren, in kaart brengen en behandelen van slaapproblemen bij cliënten in de langdurige zorg.

Basisartsen hebben tegenwoordig meer dan ooit vragen over hun vervolgopleidingen, coschappen en anios-schappen. Ze vragen zich bijvoorbeeld af: kan ik met dit vak later de arts zijn die ik wil zijn en tegelijkertijd de mens, partner, ouder, enzovoort die ik wil zijn? Met andere woorden: is dit specialisme geschikt voor mij? Ook kunnen ervaringen tijdens de vervolgopleiding tot specialist ouderengeneeskunde bij aiossen twijfels en vragen oproepen als: ben ik wel geschikt voor dit vak? Daarnaast, of in samenhang met deze vragen, kan het tijdens de opleiding voorkomen dat bepaalde competenties niet voldoende worden ontwikkeld. Dit kan extra aandacht en aansturing vereisen en in het uiterste geval zelfs leiden tot beëindiging van de opleiding van de aios. Het doel van dit artikel is om bewustwording te creëren rond deze vragen en problemen. We belichten het perspectief van de aios en de instituutsdocent en de rol van de opleider als coach en facilitator van de opleiding, naast hun formele rol als beoordelaar.