Nascholing voor en door zorgprofessionals

Het aantal patiënten met een verworven immuundeficiëntie is de afgelopen jaren duidelijk toegenomen. Dit is grotendeels het gevolg van het toenemend gebruik van immuunsuppressiva, waaronder klassieke middelen als corticosteroïden, maar ook moderne therapieën zoals biologische middelen en andere gerichte immuunmodulatoren. Deze ontwikkeling maakt dat huisartsen steeds vaker te maken krijgen met patiënten bij wie het immuunsysteem (deels) is verstoord – met als gevolg een verhoogde vatbaarheid voor infecties en andere complicaties. Kennis van de werking én ontregeling van het immuunsysteem is dan ook van steeds groter belang voor de dagelijkse praktijk van de huisarts. In deel 1 van deze nascholing zijn de verschillende immuunstoornissen uitgebreid besproken, met aandacht voor herkenning, alarmsymptomen en eerste diagnostische stappen. Deel 2 richt zich op de behandeling en praktische aanpak in de huisartsenpraktijk. Dit betekent dat we niet alleen het inschatten van risico’s bespreken, maar vooral concrete handvatten bieden voor het dagelijkse werk: hoe u infecties kunt voorkomen, complicaties tijdig herkent en patiënten veilig en effectief begeleidt. Het gaat dus om praktische strategieën en beslissingen die huisartsen direct kunnen toepassen in hun zorg voor patiënten met immuundeficiënties. Net als in het vorige deel, wordt gewerkt met casuïstiek om de vertaalslag naar de praktijk te maken.

In deze nascholing wordt een beeld geschetst van het antibioticagebruik en resistentiepatronen in Nederland. Antibioticaresistentie is wereldwijd een groeiend probleem. Binnen Nederland is antibioticaresistentie relatief beperkt, omdat men over het algemeen zeer terughoudend is met het voorschrijven van antibiotica. Wat dat betreft mag Nederland zich binnen Europa een van de beste jongetjes van de klas noemen: vergeleken met veel andere landen in Europa is het resistentieniveau in Nederland stukken lager. Waakzaamheid blijft echter geboden, zo wordt gesteld in het meest recente NethMap/MARAN-rapport. Diverse organisaties, zoals het RIVM, brengen hierin jaarlijks in kaart hoe het in Nederland ervoor staat met het antibioticagebruik en de ontwikkeling van resistentie. Verder wordt uw kennis over de basale werking van antibiotica opgefrist en leert u hoe bacteriën antibioticaresistentie kunnen ontwikkelen. Ook leest u over maatregelen om de ontwikkeling van resistentie zoveel mogelijk tegen te gaan. Verder wordt een aantal belangrijke bijwerkingen uitgelicht. Tot slot is er nog aandacht voor probiotica en de betekenis hiervan bij het bestrijden van antibiotica-geassocieerde diarree en welke rol de apotheek kan spelen bij de advisering rondom pro- en antibiotica. Deze nascholing gaat niet in op antibioticagebruik bij veelvoorkomende (profylactische) indicaties. Dat valt buiten het bestek van deze nascholing.

De voetafdruk van de zorgsector is aanzienlijk: in Nederland is de zorg verantwoordelijk voor circa 7% van de uitgestoten broeikasgassen. Klimaatverandering beïnvloedt de menselijke gezondheid en is daarmee niet alleen een milieuvraagstuk maar ook een urgente gezondheidsuitdaging. Geneesmiddelen (en chemicaliën) blijken in de Nederlandse zorg het grootste aandeel te leveren aan klimaatverandering, materiaalgebruik, waterverbruik, landgebruik en afvalproductie. Daarnaast belanden geneesmiddelresten via het riool in het oppervlaktewater, wat leidt tot verdere milieuproblematiek. Het is belangrijk dat (openbaar) apothekers zich bewust zijn van de milieu-impact van geneesmiddelen: zo kan een geneesmiddel zo effectief mogelijk ingezet worden met zo min mogelijk milieubelasting. Aan de hand van de circulariteitsladder kan een aantal concrete strategieën ingezet worden om te verduurzamen in de openbare apotheek. Alleen door deze gezamenlijk toe te passen, kunnen we zowel de gezondheid van patiënten als het milieu optimaal beschermen. In deze nascholing gaan we in op het ontstaan van de milieu-impact en de effecten hiervan. Vervolgens behandelen we wat gedaan kan worden om de milieu-impact van geneesmiddelen te verkleinen. Daarnaast beschrijven we hoe bijgedragen kan worden aan goede farmaceutische zorg die niet alleen de patiënten van vandaag behandelt, maar ook de bredere populatie én de toekomstige populatie beschermt.

In deze nascholing wordt een beeld geschetst van het antibioticagebruik en resistentiepatronen in Nederland. Antibioticaresistentie is wereldwijd een groeiend probleem. Binnen Nederland is antibioticaresistentie relatief beperkt, omdat men over het algemeen zeer terughoudend is met het voorschrijven van antibiotica. Wat dat betreft mag Nederland zich binnen Europa een van de beste jongetjes van de klas noemen: vergeleken met veel andere landen in Europa is het resistentieniveau in Nederland stukken lager. Waakzaamheid blijft echter geboden, zo wordt gesteld in het meest recente NethMap/MARAN-rapport. Diverse organisaties, zoals het RIVM, brengen hierin jaarlijks in kaart hoe het in Nederland ervoor staat met het antibioticagebruik en de ontwikkeling van resistentie. Verder wordt uw kennis over de basale werking van antibiotica opgefrist en leert u hoe bacteriën antibioticaresistentie kunnen ontwikkelen. Ook leest u over maatregelen om de ontwikkeling van resistentie zoveel mogelijk tegen te gaan. Verder wordt een aantal belangrijke bijwerkingen uitgelicht. Tot slot is er nog aandacht voor probiotica en de betekenis hiervan bij het bestrijden van antibiotica-geassocieerde diarree en welke rol de apotheek kan spelen bij de advisering rondom pro- en antibiotica. Deze nascholing gaat niet in op antibioticagebruik bij veelvoorkomende (profylactische) indicaties. Dat valt buiten het bestek van deze nascholing.

De voetafdruk van de zorgsector is aanzienlijk: in Nederland is de zorg verantwoordelijk voor circa 7% van de uitgestoten broeikasgassen. Klimaatverandering beïnvloedt de menselijke gezondheid en is daarmee niet alleen een milieuvraagstuk maar ook een urgente gezondheidsuitdaging. Geneesmiddelen (en chemicaliën) blijken in de Nederlandse zorg het grootste aandeel te leveren aan klimaatverandering, materiaalgebruik, waterverbruik, landgebruik en afvalproductie. Daarnaast belanden geneesmiddelresten via het riool in het oppervlaktewater, wat leidt tot verdere milieuproblematiek. Het is belangrijk dat (openbaar) apothekers zich bewust zijn van de milieu-impact van geneesmiddelen: zo kan een geneesmiddel zo effectief mogelijk ingezet worden met zo min mogelijk milieubelasting. Aan de hand van de circulariteitsladder kan een aantal concrete strategieën ingezet worden om te verduurzamen in de openbare apotheek. Alleen door deze gezamenlijk toe te passen, kunnen we zowel de gezondheid van patiënten als het milieu optimaal beschermen. In deze nascholing gaan we in op het ontstaan van de milieu-impact en de effecten hiervan. Vervolgens behandelen we wat gedaan kan worden om de milieu-impact van geneesmiddelen te verkleinen. Daarnaast beschrijven we hoe bijgedragen kan worden aan goede farmaceutische zorg die niet alleen de patiënten van vandaag behandelt, maar ook de bredere populatie én de toekomstige populatie beschermt.

In dit webinar gaat Marcella Müller, sinds 2010 internist-intensivist in het Amsterdam UMC en gepromoveerd op stollingsstoornissen en plasmatransfusie bij kritisch zieke patiënten, in op de verschillende aspecten van de zorg voor de multi-trauma patiënt. Er wordt aandacht besteed aan belangrijke complicaties zoals hemodynamische en respiratoire problemen, stollingsstoornissen, infectieuze en metabole complicaties en langetermijnuitkomsten. Benedikt Van Loo, anesthesiemedewerker, SPS en redactielid van iAM, treedt op als moderator.