Nascholing voor en door zorgprofessionals

Corticosteroïden behoren tot de meest gebruikte medicatie. Ook op de Intensive Care bestaat bij patiënten met uiteenlopende ziektebeelden een indicatie voor corticosteroïden. Voor de behandeling van septische shock en bij ARDS is de bewijskracht overtuigend. Bij andere ziektebeelden hebben corticosteroïden nog geen vaste plaats in de behandeling, maar wordt veel onderzoek gedaan naar positieve effecten. De bijwerkingen vallen bij kortdurend gebruik mee. Ook is er steeds meer aandacht en kennis over de onderdrukking van de hypofyse-bijnier-as ten tijde van ziekte, voornamelijk sepsis, en hoe dit met corticosteroïden te behandelen. In dit artikel wordt eerst ingegaan op de fysiologie van de verschillende corticosteroïden. Vervolgens zal per ziektebeeld worden besproken wat de rationale is van het gebruik van corticosteroïden. We gaan in op de bewijskracht, dosering en bijwerkingen en op de richtlijn voor het gebruik van corticosteroïden.

Shock wordt gedefinieerd als een levensbedreigende aandoening met onvoldoende zuurstofaanbod aan de weefsels. Verschillende mechanismen kunnen tot shock leiden. De behandeling omvat – naast behandeling van de onderliggende aandoening – volumeresuscitatie en vasopressoren, waarbij een MAP van 65-70 mmHg wordt nagestreefd. Vroeg starten met noradrenaline kan gunstig zijn, vooral als de diastolische bloeddruk lager is dan 40 mmHg. Bij refractaire shock kunnen andere middelen zoals vasopressine en angiotensine II worden overwogen. Vasopressine heeft een noradrenaline-sparend effect en kan vooral nuttig zijn bij catecholamineresistentie. Angiotensine II kan effectief zijn bij patiënten met een relatief angII-tekort. Adrenaline wordt als tweedelijnsmiddel beschouwd vanwege bijwerkingen zoals verhoogde lactaatspiegels en aritmieën. Inotropica zoals dobutamine en milrinon worden gebruikt bij myocarddisfunctie, maar kunnen complicaties zoals atriumfibrilleren veroorzaken. De keuze van vasopressor moet aangepast worden aan de specifieke kenmerken van de patiënt en het evalueren van de effecten is essentieel in de behandeling.

Vasculaire anomalieën beslaan een heterogene groep afwijkingen, variërend van onschuldige cutane laesies tot levensbedreigende malformaties. Incorrect gebruik van terminologie heeft van oudsher tot veel verwarring in de klinische praktijk en onjuiste diagnoses geleid. Tegenwoordig wordt het ISSVA-classificatiesysteem gebruikt als gouden standaard voor vasculaire anomalieën. Hierin worden twee hoofdcategorieën onderscheiden: vasculaire tumoren (zoals hemangiomen) en vasculaire malformaties. In dit artikel wordt ingegaan op de ISSVA-classificatie en de belangrijkste verschillen tussen de categorieën. Ook wordt uitgebreid ingegaan op de radiologische beeldvorming, waarbij met name echografie en MRI een grote rol spelen. Tot slot wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste therapieën van vasculaire malformaties, met de focus op interventieradiologische behandelingen.

Ondanks dat het aantal gevallen van scabiës in Nederland in 2025 iets lager is ten opzichte van 2024, blijft het aantal hoog. Besmetting vindt voornamelijk plaats door huid-op-huidcontact of via besmette kleding en beddengoed. In de dagelijkse dermatologiepraktijk worden verschillende methoden gebruikt om de diagnose scabiës te bevestigen, waarbij de dermatoscoop gevolgd door de lichtmicroscoop het meest gangbaar zijn. Voor de eliminatie van scabiësmijten zijn momenteel drie geregistreerde en vergoede behandelingen beschikbaar: permetrinecrème, benzylbenzoaatsmeersel (25%), en ivermectinetabletten. Helaas blijkt het in de praktijk vaak lastig om effectieve maatregelen op te volgen met therapiefalen dan wel herbesmetting tot gevolg.

Type 1-diabetes is een chronische ziekte waarvoor levenslang behandeling met insuline noodzakelijk is. Sinds de ontdekking van insuline in 1921 is de behandeling van type 1-diabetes aanzienlijk geëvolueerd. Moderne technologieën, zoals continue glucosemonitoring (CGM) en insulinepompen, hebben de glucoseregulatie en het gebruikersgemak verbeterd. Hybride ‘closed loop’-systemen, die (basis)insuline automatisch toedienen op basis van realtime glucosegegevens, hebben de glykemische controle verder verbeterd voor een brede groep patiënten. Deze systemen gelden momenteel als de standaard in de behandeling van type 1-diabetes. De recente technologische ontwikkelingen hebben geleid tot een verschuiving in behandeldoelen, waarbij nu meer wordt gestreefd naar Time In Range (TIR) in plaats van alleen HbA1c. Deze innovaties bieden nieuwe mogelijkheden, maar ook uitdagingen zoals toegang tot technologie en training. Dit artikel bespreekt daarnaast de verschillende soorten sensoren en insulinepompen en geeft handvatten om samen met patiënten de juiste keuze te maken. Tot slot wordt het belang van goede begeleiding, kennis van de verschillende systemen en educatie voor patiënten en zorgverleners benadrukt.

Advanced critical care-echocardiografie (ACCE) stelt professionals in de acute zorg in staat om direct aan het bed doelgericht een diagnoses te stellen en therapieën te evalueren bij kritisch zieke patiënten. Zo is ACCE een goed hulpmiddel bij het bepalen van de oorzaak van shock, het meten van cardiac output en het beoordelen van fluid-responsiveness. Het helpt bij het herkennen van pathologieën zoals tamponade, acuut cor pulmonale en klepafwijkingen. Door ACCE kunnen interventies nauwkeuriger afgestemd worden en valkuilen in de behandeling worden vermeden. Adequate scholing en ervaring zijn essentieel om de techniek correct toe te passen en te integreren in klinische besluitvorming.