AccreDidact Psychiater

De ecologische crises hebben een grote invloed op de fysieke én psychische gezondheid van mensen. Deze e-learning behandelt de zogenoemde triple planetary crisis, een term van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties, die verwijst naar drie mondiale uitdagingen: klimaatverandering, vervuiling en verlies aan biodiversiteit. Deze problemen zijn nauw met elkaar verbonden en vragen om integrale oplossingen. In BLOK A leert u de oorzaken en gevolgen van deze crises kennen, zowel op macroniveau (bijvoorbeeld overheidsbeleid) als op microniveau, zoals in uw eigen praktijk. BLOK B gaat in op de gevolgen voor de mentale gezondheid. Welke verbanden bestaan er tussen luchtvervuiling, weersomstandigheden en psychisch welzijn? Deze kennis is cruciaal voor het ontwikkelen van effectief beleid binnen de psychiatrie. Tot slot bespreekt BLOK C welke determinanten, zoals temperatuurveranderingen en stikstofconcentraties, zijn onderzocht in relatie tot geestelijke gezondheid, inclusief uitkomsten zoals stemming, angst en cognitieve functies. U krijgt een overzicht van de huidige inzichten én de kennisleemten die aanvullend onderzoek vereisen.

In de GGZ en aanverwante sectoren zoals de verslavingszorg, forensische psychiatrie en revalidatie, is classificatie van psychiatrische problematiek lang centraal geweest, met systemen zoals de DSM 5-TR en financiering via DBC’s (2005–2024). Toch kent deze benadering beperkingen, zoals het enorme aantal mogelijke diagnosecombinaties (10.130.814) en overlappende classificaties. Deze nascholing introduceert Acceptance and Commitment Therapy (ACT), een behandelmethode die uitgaat van ‘destructieve normaliteit’: lijden hoort bij het menselijk bestaan. ACT richt zich niet op symptoomreductie, maar op het ontwikkelen van psychologische flexibiliteit en het handelen naar persoonlijke waarden – ook bij subklinische klachten en comorbiditeit. De e-learning bestaat uit twee blokken. In Blok A leert u de zes processen van (in)flexibiliteit binnen het ACT-model. In Blok B staan toepassing, indicatiestelling, onderzoek en de wetenschapsfilosofische basis – het Functioneel Contextualisme – centraal. Na afronding weet u hoe ACT werkt, hoe u een casusconceptualisatie maakt, en wat de wetenschappelijke en filosofische onderbouwing is van deze transdiagnostische benadering. Deze nascholing is relevant voor huisartsen die patiënten willen ondersteunen bij psychische klachten, voorbij de grenzen van klassieke classificatie.

De forensische psychiatrie richt zich op de evaluatie en behandeling van patiënten die in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen met het strafrecht. In deze e-learning wordt de overlap tussen psychiatrie en recht verkend en krijgt u inzicht in de complexe interactie tussen psychopathologie, juridische kaders en maatschappelijke factoren. De e-learning is bedoeld om uw kennis over de forensische psychiatrie te vergroten. Deze kennis is van belang voor reguliere psychiaters, gezien de gedeelde patiëntengroepen met de forensische psychiatrie. Goede samenwerking tussen beide domeinen draagt bij aan betere zorg, continuïteit en maatschappelijke veiligheid. Blok A behandelt de juridische basis en het forensische zorgtraject. Blok B richt zich op diagnostiek, met aandacht voor stoornissen, toerekening, culpa in causa en risicotaxatie. Blok C behandelt forensische behandelingen, theoretische modellen en jeugdpsychiatrie. Na afronding heeft u beter zicht op forensische zorgpaden, de behandeling gericht op het verminderen van delictgedrag en recidive, en op hoe forensische zorg kan aansluiten bij reguliere GGZ-zorg. Deze nascholing ondersteunt u in het leveren van passende zorg binnen een strafrechtelijke context.

Het aantal mensen met psychische klachten én de zorgvraag nemen fors toe, terwijl het tekort aan zorgmedewerkers in de GGZ blijft stijgen (FWG-Trendrapport GGZ, 2023). Werken in de zorg gaat gepaard met hoge werkdruk, lange wachtlijsten en een hoog ziekteverzuim. Uitstroomcijfers zijn zorgwekkend: 24% van de werknemers in Zorg & Welzijn vertrekt binnen een jaar, 25% van de startende artsen overweegt te stoppen. In deze context is gezond leiderschap essentieel. Leiderschap beïnvloedt het organisatieklimaat, dat op zijn beurt bepalend is voor werkplezier, veerkracht en duurzame inzetbaarheid. Deze e-learning leert u als psychiater leiderschap te benaderen vanuit het gehechtheidsperspectief. Blok A biedt een geïntegreerde kijk op leiderschap op basis van neurobiologie en hechtingstheorie. Blok B richt zich op de toepassing binnen teams: samenwerking, conflicten en het creëren van een veilige basis. U leert hoe hechtingsprincipes helpen om werkrelaties te versterken, verbinding en vertrouwen te bevorderen en samen een gezond werkklimaat te creëren. Met praktische voorbeelden en concrete vertalingen naar de werkvloer biedt deze nascholing handvatten voor effectief (op)leiderschap binnen de GGZ.

Sinds de jaren negentig is er een hernieuwde belangstelling voor het gebruik van cannabis als geneesmiddel. Deze opleving wordt mede gevoed door wetenschappelijke inzichten in het endogene cannabinoïdesysteem en de snelle groei van de cannabisindustrie. Tegelijkertijd neemt wereldwijd het gebruik toe en groeit vooral onder jongeren de overtuiging dat cannabis relatief veilig is. Toch blijft het wetenschappelijke bewijs achter bij de publieke belangstelling. Zeker in de psychiatrie is de relatie met cannabis complex: THC kan onder meer verslaving, psychose en cognitieve stoornissen veroorzaken. Dit negatieve beeld is echter grotendeels gebaseerd op studies onder recreatieve gebruikers. Bij medisch gebruik gelden andere uitgangspunten, zoals gecontroleerde dosering, gecertificeerde kwaliteit en strikte monitoring. In deze nascholing krijgt u als psychiater inzicht in de achtergronden, toepassingen en risico’s van medicinale cannabis. Blok A biedt basisinformatie over cannabisproducten, het ECS en farmacologie. Blok B gaat in op de inzet van medicinale cannabis in de psychiatrie, inclusief voorschrijven en risico-inschatting. Deze e-learning biedt u praktische handvatten voor het verantwoord bespreken en toepassen van medicinale cannabis binnen de spreekkamer.

Leefstijlpsychiatrie is een groeiend en relevant thema binnen de geneeskunde. Mensen met een psychiatrische aandoening hebben een verhoogde kans op leefstijlgerelateerde aandoeningen zoals diabetes en hart- en vaatziekten, met gemiddeld een 2,5 keer hogere kans op vroegtijdig overlijden en een 8,3 jaar kortere levensduur. Deze risico’s worden deels veroorzaakt door factoren zoals slecht slapen, weinig beweging, ongezonde voeding, middelengebruik en bijwerkingen van psychofarmaca. In deze e-learning wordt ingegaan op de wetenschappelijke onderbouwing en praktische toepassing van leefstijlpsychiatrie. In blok A staan de kernprincipes centraal: wat is leefstijlpsychiatrie, welke richtlijnen bestaan er, wat weten we over de effectiviteit van leefstijlinterventies, en welke kennishiaten bestaan nog? Blok B richt zich op de vertaling naar de praktijk: hoe krijg je zicht op leefstijlgedrag van patiënten en hoe implementeer je interventies effectief? U leert hoe leefstijlinterventies kunnen bijdragen aan de verbetering van de lichamelijke én psychische gezondheid bij psychiatrische patiënten. Ondanks dat implementatieonderzoek nog in ontwikkeling is, biedt deze nascholing handvatten voor direct toepasbare inzichten in de behandelpraktijk.