AccreDidact Psychiater

Wanneer een patiënt op middelbare of oudere leeftijd gedragsveranderingen vertoont, zoals apathie of ontremming, is de differentiaaldiagnose breed. Het kan gaan om een laat-ontstane psychiatrische stoornis, maar ook om beginnende dementie. Vooral de gedragsvariant van frontotemporale dementie (gvFTD) kan klinisch sterk lijken op een psychiatrisch beeld, wat de diagnose bemoeilijkt. In deze nascholing staat het onderscheid tussen primair psychiatrische stoornissen en gvFTD centraal. Er wordt ingegaan op de overlap in symptomen, het ontbreken van specifieke biomarkers en de vertraging in het stellen van de juiste diagnose. Daarnaast komt de bredere differentiaaldiagnose bij gedragsveranderingen aan bod. Blok A bespreekt het FTLD-spectrum en het beleid bij FTD. Blok B focust op het klinisch onderscheid met psychiatrische stoornissen, inclusief aanvullend onderzoek en het fenokopiesyndroom. Blok C behandelt andere oorzaken van neurocognitieve stoornissen, zoals de ziekte van Alzheimer, en biedt handvatten voor diagnostiek en behandeling. Deze e-learning helpt psychiaters om gedragsveranderingen bij volwassenen nauwkeuriger te duiden, om zo vroegtijdige en juiste diagnostiek en passende zorg te bevorderen.

Sinds 1 januari 2020 is de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) van kracht, als opvolger van de Wet Bopz. Deze wet sluit beter aan op de hedendaagse GGZ-praktijk, waarin ambulante zorg en het betrekken van naasten een grotere rol spelen. De Wvggz regelt de voorwaarden waaronder verplichte zorg toegepast mag worden bij mensen met een psychische stoornis, en versterkt de rechtspositie van de patiënt. Twee jaar na invoering zijn in de praktijk diverse knelpunten zichtbaar geworden. Jurisprudentie en reparatiewetgeving bieden inmiddels meer duidelijkheid, maar de implementatie blijft complex. Deze nascholing biedt behandelaren een praktisch overzicht van de belangrijkste aspecten van de wet. Blok A behandelt de uitgangspunten, aansluiting op andere wetten (zoals de Wzd en Wfz), beoordeling van de zorgnoodzaak, rechten van patiënten en de procedure rond zorgmachtiging en crisismaatregel. Blok B richt zich op de uitvoering van verplichte zorg, klachtprocedures en beëindiging of evaluatie van de maatregelen. Deze e-learning helpt psychiaters om de Wvggz zorgvuldig en doelgericht toe te passen in de dagelijkse praktijk.

Transculturele psychiatrie richt zich op het overbruggen van de culturele kloof tussen zorgverlener en patiënt wanneer zij niet dezelfde culturele achtergrond delen. In deze nascholing ligt de focus op de praktische toepassing binnen de Nederlandse GGZ en wordt het bredere domein van culturele psychiatrie, culturele psychologie en global mental health buiten beschouwing gelaten. Een cultureel perspectief helpt psychiaters om beter aan te sluiten bij patiënten met een migratieachtergrond, die zich regelmatig niet begrepen voelen binnen de reguliere, westerse psychiatrie. Inzicht in culturele denk- en gedragspatronen draagt bij aan het opbouwen van vertrouwen, het voorkomen van uitval en het verbeteren van behandelresultaten. Blok A behandelt diagnostische aspecten, zoals culturele formulering, het gebruik van tolken, meetinstrumenten en de rol van cultuur in de DSM-5. Blok B gaat in op de behandelrelatie, farmacologische verschillen en culturele aspecten binnen psychotherapie. Deze e-learning biedt concrete handvatten om cultuur-sensitieve zorg te leveren, wat de toegankelijkheid en effectiviteit van de geestelijke gezondheidszorg ten goede komt.

Hoewel de ziekte van Parkinson primair binnen de neurologie valt, ervaren veel patiënten juist de neuropsychiatrische symptomen als het meest belastend. Angst, depressie en psychose komen frequent voor, maar blijven vaak onderbelicht in de spreekkamer van de neuroloog én van de psychiater. Psychiaters in de consultatieve of ouderenpsychiatrie zien geregeld parkinsonpatiënten, maar voelen zich soms onvoldoende toegerust vanwege een gebrek aan neurologische scholing. Deze nascholing wil bijdragen aan betere signalering, diagnostiek en behandeling van psychiatrische symptomen bij de ziekte van Parkinson. Het accent ligt op herkenning van klachten, klinisch redeneren en het verbeteren van de samenwerking tussen psychiatrie en neurologie. Blok A behandelt de ziekte van Parkinson en de bijbehorende psychiatrische symptomen. Blok B gaat in op behandelstrategieën voor angst, depressie en psychotische verschijnselen bij deze doelgroep. Deze e-learning biedt psychiaters essentiële kennis om Parkinson-patiënten met psychische klachten beter te ondersteunen, waardoor de kwaliteit van leven voor deze patiënten merkbaar kan verbeteren.

Samen beslissen, of shared decision-making (SDM), is een proces waarin behandelaar en patiënt op basis van gelijkwaardigheid samen keuzes maken over diagnostiek of behandeling. Hoewel dit principe past binnen de bredere beweging richting patiëntgerichte zorg, is het in de ggz nog geen gemeengoed. Toch wordt het aanbevolen door onder meer de Federatie Medisch Specialisten, de Nederlandse ggz en Patiëntenfederatie Nederland. In deze nascholing leert u hoe u samen beslissen in de psychiatrische praktijk toepast, ook onder complexe omstandigheden. Afhankelijk van de situatie kan worden geschakeld tussen drie communicatiestijlen: directief, niet-directief en gezamenlijk. Centraal staat een patiëntgerichte grondhouding, waarbij het perspectief, de context en de waarden van de patiënt leidend zijn. Blok A biedt algemene achtergrond en een stappenplan. Blok B werkt samen beslissen uit aan de hand van medicatiebesluiten. Blok C behandelt het spanningsveld tussen samen beslissen en dwang, met praktische handvatten, zelfs bij acute situaties. Deze e-learning helpt u om communicatie af te stemmen op zowel de patiënt als uzelf, met aandacht voor echte, empathische interactie in plaats van techniek alleen.

Psychiatrische aandoeningen komen bij circa 20% van de zwangere vrouwen voor en omvatten onder meer depressie, angststoornissen, bipolaire stoornis, psychose, PTSS en verslaving. De perinatale periode brengt een verhoogd risico op psychiatrische ontregeling met zich mee, met mogelijke gevolgen voor zowel moeder als kind. Vroege herkenning en passende begeleiding zijn daarom essentieel. Onbehandelde psychiatrische klachten tijdens zwangerschap en postpartum kunnen leiden tot ernstige complicaties zoals uitputting, zelfverwaarlozing, suïcidaliteit en risico’s voor het kind (waaronder vroeggeboorte of een laag geboortegewicht). Specifieke richtlijnen zijn ontwikkeld voor medicatiegebruik tijdens zwangerschap en lactatie, en er zijn gespecialiseerde behandelcentra beschikbaar (zie www.lkpz.nl). Blok A bespreekt ziektebeelden in de perinatale periode, waaronder bipolaire stoornis, depressie, schizofrenie, PTSS en verslaving. Blok B behandelt farmacologische en niet-farmacologische interventies, met speciale aandacht voor stemmingsstabilisatoren, antidepressiva en het zwangerschapsplan, dat in samenwerking met zwangere vrouwen is ontwikkeld. Deze e-learning biedt psychiaters handvatten voor vroegtijdige signalering en verantwoorde behandeling, afgestemd op de behoeften van moeder én kind.