Nascholing voor en door zorgprofessionals

Als zorgverlener kennen we het allemaal: patiënten of cliënten die last hebben van angst, stress of onbegrepen gedrag en daardoor veel van ons vragen. Er is echter steeds meer technologie die ondersteuning kan bieden tijdens zorgmomenten. Met technologie is het bijvoorbeeld mogelijk de omgeving van de zorgvrager te transformeren. We noemen dit immersieve technologie. In dit artikel bespreken we de mogelijkheden.

Hartfalen is een snelgroeiend probleem voor de volksgezondheid met een geschatte prevalentie van > 37,7 miljoen personen wereldwijd. De prevalentie en incidentie van hartfalen zijn hoog, 20-30% van de bevolking krijgt gedurende het leven te maken met hartfalen. Hartfalen blijft een dodelijke ziekte: slechts 35% overleeft vijf jaar na de eerste diagnose.2 Medicatie is de hoeksteen van de behandeling van hartfalen. Inmiddels zijn er vier medicatiegroepen die de mortaliteit, het aantal ziekenhuisopnames verminderen en kwaliteit van leven verbeteren bij hartfalen met verminderde ejectiefractie (HFrEF): de ‘fantastic four’.

Kwetsbare ouderen blijven langer thuis wonen, waardoor er veel vraag is naar eerstelijnszorg en mantelzorg. Samenwerking tussen huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde/verpleegkundig specialisten bevordert passende zorg voor deze ouderen in de thuissituatie. In dit artikel nemen we u mee in de rol van de specialist ouderengeneeskunde en verpleegkundig specialist in de eerste lijn.

In de westerse wereld wordt 70 tot 90% van alle antibiotica voor humaan gebruik voorgeschreven in de eerstelijnszorg en dus verstrekt via openbare apotheken. De apotheker is daarom essentieel voor het optimaliseren van antibioticagebruik en daarmee het verminderen van antibioticaresistentie. In de meeste landen kunnen apothekers een belangrijke rol spelen als poortwachters voor het antibioticagebruik. Verschillende internationale organisaties, waaronder de International Pharmaceutical Federation (FIP: Fédération Internationale Pharmaceutique), het Europees Centrum voor ziektepreventie en bestrijding (ECDC) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), beschrijven activiteiten om antibioticaresistentie te beperken en het antibioticagebruik te optimaliseren, waarbij openbaar apothekers betrokken kunnen of zouden moeten zijn. Deze activiteiten omvatten onder meer het bevorderen van veilig gebruik van antibiotica en in algemenere zin het bevorderen van de gezondheid, veiligheid en het welzijn van de bevolking, waardoor zij minder vatbaar wordt voor infecties.

Zelfmanagement lijkt een passende oplossing voor diverse problemen in de toekomst: meer druk op zorgverleners, meer vergrijzing, meer arbeidskrapte en meer mensen die thuis zorg nodig hebben. Maar hoe werkt dit in de praktijk? De Stichting Kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg (SKILZ) ontwikkelde een nieuwe richtlijn Zelfmanagementondersteuning die handvatten biedt voor zorgverleners in de langdurige zorg.

In meerdere landen mogen apothekers medicatie voorschrijven, vaak in afgebakende vorm. In Nederland bestaat zo’n bevoegdheid (nog) niet, maar in de praktijk vinden wel ‘informele’ voorschrijfactiviteiten plaats, bijvoorbeeld het aanpassen van doseringen bij een verminderde nierfunctie of substitutie bij geneesmiddeltekorten. Uit onze focusgroepstudie (n=79) en een landelijke enquête (n=347) onder huisartsen blijkt dat men overwegend positief is over een formele landelijke voorschrijfbevoegdheid voor apothekers, met name voor de taken die zij nu al informeel uitvoeren en voor minder complexe situaties (zoals geprotocolleerde zorg via lokale afspraken). Er was minder steun voor complexere taken (zoals switchen bij ineffectiviteit van een antidepressivum). Een cruciale voorwaarde is dat de huisarts het overzicht behoudt; heldere (wettelijke) kaders en goede IT-integratie spelen hierbij een belangrijke rol. Daarnaast zijn duidelijke afbakening van taken en verantwoordelijkheden, en steun vanuit de beroepsverenigingen essentieel. Volgens 63,7% van de ondervraagde huisartsen kan voorschrijven door apothekers de samenwerking verbeteren, en 60,2% verwacht een daling van de eigen werkdruk. Tegelijkertijd worden risico’s genoemd, zoals een hogere werkdruk voor apothekers (86,4%), mogelijke belangenconflicten (77,3%) en zorgfragmentatie (73,2%).