Nascholing voor en door zorgprofessionals

Verslaving is een chronische, recidiverende hersenziekte, waarbij zowel biologische (waaronder genetische), psychologische als sociale factoren een belangrijke rol spelen in het ontstaan en het voortduren ervan. Psychosociale interventies vormen de basis van de verslavingsbehandeling, daarnaast zijn medicamenteuze behandelingen ontwikkeld die patiënten ondersteunen bij het bereiken van hun behandeldoelen. De behandeling van verslaafden met een combinatie van psychotherapie en medicatie is in veel gevallen effectiever gebleken dan de behandeling met psychotherapie alleen. Iedere patiënt zou daarom idealiter voorlichting moeten krijgen over deze medicamenteuze mogelijkheden. Dit artikel geeft een overzicht van de op dit moment beschikbare medicijnen die de kans op terugval in (ongecontroleerd) gebruik kunnen verkleinen. Het gaat dus met name om medicijnen tegen craving, medicijnen die het belonende effect van alcohol en drugs verminderen en die de cognitieve controle kunnen verbeteren. Medicijnen die tijdens de ontgiftingsfase worden ingezet om onthoudingsverschijnselen en complicaties te voorkomen, vallen buiten het bestek van dit artikel.

In het ziekenhuis worden mantelzorgers nog nauwelijks betrokken bij de zorg en zijn zij veelal niet voorbereid op hun actieve rol na ontslag. Familieparticipatie is een principe dat past in de huidige tendens waar patiënten en familie meer invloed hebben op hun zorgproces, oftewel Family Centered Care (FCC). De huidige zorgprofessionals in het ziekenhuis zijn nog onvoldoende voorbereid op de samenwerking met mantelzorgers. Het is belangrijk dat zij hierin vaardig worden, omdat vanuit de overheid en kwaliteitsaccreditaties steeds meer de nadruk wordt gelegd op patiënten familiegerichte zorg. Dit artikel over een evidence-based kwaliteitverbeterproject biedt een aantal handvatten betreffende samenwerking, communicatie, afspraken maken en het creëren van een afdelingsklimaat om familieparticipatie op verpleegafdelingen vorm te geven.

Roken is een risicofactor voor tal van aandoeningen en een belangrijke doodsoorzaak. Stoppen is lastig, want roken is sterk verslavend. Opname of behandeling voor een aan roken gerelateerde aandoening kan voor rokers echter het signaal zijn dat het nu echt ‘vijf voor twaalf’ is. Daarom is aandacht voor roken in het ziekenhuis en in de GGz van groot belang. Dit artikel zet de belangrijkste ziekten op een rij die samenhangen met roken en bespreekt de mogelijkheden voor verpleegkundigen om naar het rookgedrag te informeren en de vervolgstappen.

Een groot deel van de ouderen heeft te maken met functieverlies als gevolg van een ziekenhuisopname. Dat betekent dat zij essentiële activiteiten zoals wassen, aankleden en lopen niet meer zelfstandig kunnen uitvoeren. Bij normale veroudering gaan de spiermassa en spierkracht achteruit; deze achteruitgang wordt ook wel sarcopenie genoemd. Een ziekenhuisopname kan deze achteruitgang verder versnellen. Vier factoren spelen daarbij een rol: de pre-existente geriatrische condities die aanwezig zijn bij opname, de ernst van de (acute) ziekte, de ziekenhuisomgeving en de herstelgerichte zorg na ontslag uit het ziekenhuis. In dit artikel wordt het werkingsmechanisme van ziekenhuisgerelateerd functieverlies verder uitgelegd.

De verschillende perspectieven van patiënten en hulpverleners op zelfbeschadigend gedrag kunnen ertoe leiden dat zij in houding en gedrag tegenover elkaar komen te staan. Het gevolg is dat beide partijen moeite hebben om de gevoelens en gedachten te bespreken die aan zelfbeschadiging ten grondslag liggen. Het bespreken van deze onderliggende problemen is noodzakelijk om tot inzicht in en herstel van zelfbeschadiging te komen. De training Met Mij Alles Goed is ontwikkeld om de communicatie tussen patiënten en hulpverleners te verbeteren. De inzet van ervaringsdeskundigen bij de ontwikkeling en het aanbieden van deze training is een onmisbare schakel. Onderzoek naar het effect van de training Met Mij Alles Goed toont aan dat deelnemers na het volgen van de training een positievere houding hadden naar patiënten die zichzelf beschadigen, dat zij meer vertrouwen hadden in hun eigen competentie om met deze patiënten om te gaan en dat zij dichter bij hen konden staan.

De belangrijkste vetten in ons bloed, ook wel lipiden genoemd, zijn cholesterol, triglyceriden en fosfolipiden. Deze vetten kunnen op twee manieren in ons lichaam terechtkomen, namelijk via opname in de darm vanuit onze voeding of door aanmaak ervan in de lever. Vetten hebben essentiële functies in ons lichaam. Ze zijn belangrijk voor de opbouw van de celwand, bij de hormoonhuishouding en de energiehuishouding. Het lichaam beschikt over een transportsysteem dat zorgt voor een efficiënt metabolisme van deze vetten. Stoornissen in het vetmetabolisme dragen echter bij aan het ontstaan van hart- en vaatziekten en worden daarom tegenwoordig behandeld met leefstijladviezen en medicamenten. Goede regulatie van cholesterol is een belangrijke pijler van het cardiovasculair risicomanagement.