Nascholing voor en door zorgprofessionals

Dementie is een groeiende uitdaging in de huisartsenpraktijk. In Nederland leven ruim 250.000 mensen met dementie, van wie 12.000 jonger dan 65 jaar. Door de vergrijzing stijgt dit aantal naar verwachting tot meer dan 500.000 in 2050. De incidentie blijft voorlopig stabiel, mede dankzij betere cardiovasculaire preventie, maar de druk op huisartsenzorg neemt toe. Deze nascholing richt zich op tijdige signalering, diagnostiek en begeleiding van patiënten met cognitieve stoornissen. U leert onderscheid maken tussen verschillende vormen van dementie, waaronder de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, Lewybody dementie, dementie bij de ziekte van Parkinson en frontotemporale dementie. De nascholing gaat in op herkenning van vroege signalen, zoals bij Mild Cognitive Impairment (MCI), en op het belang van proactieve zorgverlening ter voorkoming van crisissituaties. Aan de hand van praktijkvoorbeelden wordt duidelijk hoe de huisarts, praktijkondersteuner en mantelzorger effectief kunnen samenwerken. Deze e-learning biedt praktische handvatten om passende zorg te organiseren en tijdig te anticiperen op toenemende problematiek bij dementie.

Obesitas is afgeleid van het Latijnse obus, dat het best met ‘dik’ of ‘gezwollen’ kan worden vertaald. Obesitas wordt beschreven als een teveel aan vet, waardoor een ernstige mate van overgewicht ontstaat. Vanwege de toenemende gezondheidsrisico’s en de bijkomende morbiditeit heeft de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) in 1998 besloten dat morbide obesitas een chronische ziekte is.

Kennis van de nierfunctie is essentieel voor het vroegtijdig herkennen van nierschade, het optimaal doseren van medicatie en het voorkomen van nefrotoxiciteit. Een snelle en betrouwbare inschatting van de glomerulaire filtratiesnelheid (GFR) is noodzakelijk voor het bepalen van de ernst van de nierinsufficiëntie. Exogene klaringsstudies zijn invasief en arbeidsintensief. De creatinineklaring uit 24 uursverzamelurine is onnauwkeurig door verzamelfouten. In de praktijk wordt daarom gebruikgemaakt van de gereviseerde formule van Schwartz, waarbij het serumcreatinine en de lengte van de patiënt worden gebruikt voor het schatten van de GFR. Het grote verdelingsvolume, variaties in de endogene productie van creatinine en het dieet kunnen leiden tot over- en onderschatting van de GFR, vooral wanneer het patiënten met afwijkende spiermassa of acuut ontstane nierinsufficiëntie betreft. Bepaling van cystatine C is gevoeliger voor acute en chronische nierfunctiestoornissen en biedt een goed alternatief voor het inschatten van de GFR bij kinderen met een verdenking op nierinsufficiëntie.

Het is dit jaar precies tien jaar geleden dat het Universitair Medisch Centrum Groningen ‘Healthy Ageing', ofwel ‘gezond ouder worden’ verkoos tot speerpunt. Samen met andere kennisinstellingen en met bedrijven onderzoeken we in de noordelijke provincies hoe we gezond en actief ouder kunnen worden. In Nederland zijn verhoudingsgewijs steeds meer ouderen die meer levensjaren doorbrengen met een chronische ziekte. Ze ontwikkelen fysieke beperkingen die hen belemmeren in hun zelfstandigheid en welzijn. Het UMCG onderzoekt daarom hoe de extra levensjaren in goede gezondheid doorgebracht kunnen worden. Het onderzoek bestrijkt de gehele levensloop en richt zich op primaire preventie (ziekte voorkomen), secundaire preventie (ziekte tijdig ontdekken, behandelen en progressie afremmen) en tertiaire preventie (herhaling en verergering voorkomen, inzetten op functiebehoud). De inzet op Healthy Ageing en de uitkomsten daarvan zullen de komende jaren worden gevolgd in het Lifelines cohort, een groep van meer dan 160.000 inwoners van Noord-Nederland die in drie generaties belangeloos hun gegevens overdragen aan onderzoekers om zo bij te dragen aan meer kennis over gezond ouder worden.

Twee kinderen presenteerden zich de afgelopen jaren op de spoedeisende hulp met koorts en zich snel ontwikkelend oedeem aan de extremiteiten en in het gezicht, gecombineerd met verspreiding van geïndureerde purpura en ecchymosen. Deze presentatie leek in eerste instantie alarmerend, mogelijk passend bij een sepsis veroorzaakt door meningokokken of pneumokokken. Beide patiënten waren echter in goede klinische conditie en werden gediagnosticeerd met acuut hemorragisch oedeem van de kinderleeftijd (AHOK). Deze benigne vasculitis herstelt volledig binnen 1-3 weken. Het is belangrijk AHOK te onderscheiden van levensbedreigende aandoeningen zoals meningokokkensepsis, om zo onnodige diagnostiek en behandeling van deze patiënten te voorkomen.

Hypertensie komt regelmatig voor in de kindergeneeskundige praktijk. Desondanks wordt de bloeddruk niet in iedere praktijk standaard gemeten bij een poliklinisch consult. Een oorzaak hiervan is dat bloedrukmeting bij kinderen soms lastig is en aan een aantal voorwaarden moet voldoen. De oscillometrisch gemeten bloeddruk kan bij kleine kinderen te hoog uitvallen en in geval van een hoge waarde moet deze handmatig (auscultatoir) worden gecontroleerd. Ook 24 uursbloeddrukmeting kan op de kinderleeftijd worden toegepast. Hypertensie onder de 10 jaar is in meerderheid secundair, reden waarom er altijd onderzoek moet worden ingesteld naar de oorzaak van een vastgestelde hypertensie. Er zijn verschillende medicamenteuze behandelopties, maar leefstijlverandering is altijd de basis van de behandeling.