Nascholing voor en door zorgprofessionals

De klinische diagnose polyneuropathie is meestal niet moeilijk. Er zijn echter enkele valkuilen. In 90% van de gevallen is er een chronisch axonale senso(motorische) polyneuropathie. Het vinden van een oorzaak is de grootste uitdaging. De oorzaken kunnen in zeven grote groepen worden ingedeeld: metabool; intoxicaties; deficiënties; infecties; hereditair; auto-imuun en idiopathisch. Hier zal in dit artikel uitgebreid op worden ingegaan.

Neuropsychiatrische symptomen komen met regelmaat voor bij mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Apathie, agitatie, agressie, stemmingsstoornissen of denk- en waarnemingsstoornissen kunnen van grote invloed zijn op de kwaliteit van leven van iemand met NAH. Dit artikel werkt een casus uit en belicht neuropsychiatrische symptomen als een multifactorieel probleem, waarbij een persoonsgerichte analyse en aanpak kunnen leiden tot herstel van balans en kwaliteit in het leven van een persoon met NAH en neuropsychiatrische symptomen.

De persisterende waarneemstoornis door hallucinogenen (hallucinogen persisting perception disorder; HPPD) is een relatief onbekende aandoening, waarbij herbelevingen of flashbacks optreden na een periode van gebruik van drugs. LSD is het meest bekende voorbeeld, maar de flashbacks kunnen ook voorkomen na gebruik van ketamine, paddo’s, XTC of cannabis (tabel 1). De symptomen worden beschreven als repercepties van visuele symptomen die optraden tijdens het gebruik van het hallucinogeen. Hiermee wordt bedoeld dat verschijnselen die ten tijde van de trip worden ervaren, worden herbeleefd op een later tijdstip in abstinente toestand. In de DSM-5 wordt de stoornis beschreven onder code 292.89 (tabel 2). De symptomen dienen langer dan enkele dagen na het gebruik van het middel aanwezig te zijn en worden meestal, maar niet altijd, herkend van eerdere intoxicaties. Voorbeelden van symptomen passend bij HPPD worden vermeld in tabel 3. Voor zover bekend is er geen richtlijn over HPPD.

De kennis van de pathogenese van chronischevermoeidheidssyndroom en myalgische encefalomyelitis is in de laatste decennia sterk toegenomen. De hypothese dat de oorzaak was gelegen in het persisteren van ziektegedrag is verlaten. De symptomen worden nu toegeschreven aan een veranderde interactie van biochemische en fysiologische systemen met abnormale activiteit van het immuunsysteem. De combinatie van symptomen is specifiek voor het chronischevermoeidheidssyndroom en myalgische encefalomyelitis, maar er zijn waarschijnlijk meer oorzaken die eenzelfde combinatie van klachten veroorzaken. De klachten en symptomen na Pfeiffer, burn-out, kanker en Lyme zijn alleen met geavanceerde biochemische technieken te herleiden tot hun oorzaak. De gevolgen voor het functioneren worden medebepaald door de ernst van de ziekte. Naast anamnese en observatie bieden inspanningsonderzoek, neuropsychologisch onderzoek en onderzoek van de visus aanvullende objectieve metingen.

Ten gevolge van cognitieve stoornissen bij dementie kunnen stoornissen optreden in het plannen en organiseren. Inzet van domotica kan hier een oplossing zijn, mits dit past bij de zorgvraag en de persoonlijke (on)mogelijkheden van de persoon met dementie. De ergotherapeut kan hier een passend advies over geven, dat samen met andere zorgprofessionals uitgevoerd kan worden. Bij problemen met plannen en organiseren kan inzet van het beeldhorloge een oplossing zijn.

In het ziekenhuis worden regelmatig patiënten na een zelfmoordpoging gezien. Na een zelfmoordpoging hebben somatische diagnostiek en behandeling de eerste prioriteit; zij kunnen ook onder dwang plaatsvinden als de patiënt wilsonbekwaam over zijn behandeling wordt geacht. De Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) gaat over opname en behandeling onder dwang in het ziekenhuis. Als de setting verandert en gedwongen opname op een psychiatrische afdeling nodig is om gevaar voor suïcide af te wenden, kan een patiënt onder een inbewaringstelling (IBS) vanuit de Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) worden opgenomen. Anders dan onder de WGBO kan onder de BOPZ bij wilsonbekwaamheid geen acute gedwongen behandeling plaatsvinden. Casuïstiek laat de afwegingen zien in risicoanalyse, beleid en hantering van wetgeving omtrent de suïcidale patiënt.