Nascholing voor en door zorgprofessionals

Splanchnicustrombose is een complexe aandoening met een groot risico op morbiditeit en mortaliteit, zowel door de trombose zelf, het sterk verhoogde risico op bloedingscomplicaties onder antistollingsbehandeling, als de eventueel onderliggende aandoening. De behandeling van splanchnicustrombose vindt plaats door middel van antistolling, al dan niet in combinatie met een radiologische of chirurgische interventie. In dit nascholingsartikel richten wij ons op de behandeling met trombolytica als last resort. Het betreft een selecte groep met ernstige gevallen van acute splanchnicustrombose waarbij er levensbedreigende complicaties, zoals darmischemie en leverfalen, optreden en de conventionele therapie gefaald heeft of technisch onmogelijk is. We geven een overzicht van de relevante (inter)nationale richtlijnen en evalueren zowel de literatuur waarop deze richtlijnen (ten dele) gebaseerd zijn, als de literatuur die we vonden via een systematische search. In lijn met een deel van de richtlijnen concluderen we dat trombolyse kan worden overwogen bij een selecte groep patiënten. Hoewel er geen consensus is over het type trombolyse, de dosis en de toedieningsduur proberen we op basis van de beschikbare literatuur een relatie met de uitkomsten te beschrijven. Een multidisciplinaire benadering, met betrokkenheid van vasculaire, chirurgische, MDL-en interventieradiologische expertise, is essentieel voor een succesvolle behandeling.

Cutaneo-mucosale veneuze malformaties zijn zeldzaam en zijn veelal gerelateerd aan mutaties in de TEK-receptor. Hierbij worden diverse syndromen onderscheiden, zoals familiaire cutaneo-mucosale malformaties (VMCM) of het ‘blue rubber bleb nevus’ (BRBN)-syndroom. Patiënten hebben typisch blauwpaarse laesies die al vanaf jonge leeftijd aanwezig kunnen zijn. Deze kunnen voorkomen in de huid en mucosa van bijvoorbeeld lippen, mond of darmen. Ook kan sprake zijn van een bijkomend ventrikelseptumdefect. In dit artikel beschrijven wij een patiënt met typerende afwijkingen en bespreken we klinisch beeld, diagnostiek en behandeling.

De baroreflex heeft een belangrijke functie in de bloeddrukregulatie. Hoewel inadequate volumeregulatie door de nieren vaak verantwoordelijk is voor de stijging van de bloeddruk op langere termijn, kan baroreflexfalen ook tot ernstige chronische hypertensie leiden. We presenteren hier een patiënt met baroreflexfalen met sterk wisselende bloeddrukken met systolische waarden tot 260 mmHg, gedocumenteerd over meerdere jaren. Het vaststellen van baroreflexfalen begint met het herkennen van risicofactoren in combinatie met typische klachten en kenmerkend zeer wisselende bloeddrukken in specifieke situaties. De diagnose kan in expertisecentra met specifieke testen bevestigd worden. Het behandelen van deze patiënten is een stochastische uitdaging. De therapie is gebaseerd op medicijnen die tegenwoordig niet vaak meer worden voorgeschreven.

Klinische beslisondersteuning (clinical decision support, CDS) helpt zorgverleners bij het nemen van onderbouwde beslissingen door medische gegevens te analyseren en adviezen of waarschuwingen te genereren. CDSsystemen variëren van eenvoudige checklists tot complexe algoritmen met als doel zorgprocessen te optimaliseren en minder medische fouten. CDS kan in allerlei zorgprocessen worden toegepast: van diagnostiek tot naleving van richtlijnen en complicatieregistratie. In de antistollingszorg biedt CDS voordelen zoals een juiste inzet van tromboseprofylaxe, ondersteuning bij het formuleren van een periprocedureel antistollingsbeleid en het vermijden van onjuiste antistollingscombinaties. Een succesvolle CDS vereist gebruikersvriendelijkheid, training, transparantie en continue evaluatie en een juiste balans tussen specificiteit en sensitiviteit. CDS maakt gebruik van vooraf gedefinieerde regels en algoritmes. Artificial intelligence (AI) leert juist van nieuwe gegevens en is daardoor flexibeler. AI kan echter problemen hebben met transparantie, dataprivacy en biases, terwijl CDS-systemen doorgaans voorspelbaarder en duidelijker zijn.

Dit artikel beschrijft de casus van een patiënt die een levertransplantatie nodig heeft, maar geen bloedtransfusie wenst vanwege religieuze overtuigingen. De transfusiebeperking betekent extra risico’s voor een succesvolle (lever)transplantatie. Hierdoor ontstaat een dilemma, waarbij de hulpverleners twijfelen over de vraag of de patiënt wel of niet op de transplantatiewachtlijst moet worden gezet. Dit artikel beoogt inzicht te geven in de verschillende ethische en juridische overwegingen die op het spel staan. Het eindigt met een serie aanbevelingen voor zorgverleners. Deze overwegingen kunnen worden meegenomen in het besluit om de patiënt wel of niet op de lijst te zetten. Verpleegkundigen hebben een gezamenlijke en individuele professionele verantwoordelijkheid om verschillende ethische en juridische belangen zorgvuldig af te wegen.

Met de dalende vaccinatiegraad komt kinkhoest de laatste jaren weer steeds vaker voor in Nederland. Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis en is erg besmettelijk. Om de besmettelijke periode korter te maken, kan worden behandeld met antibiotica. Het ziektebeloop van kinkhoest kent drie stadia: het catarrale, het paroxismale en het reconvalescentiestadium. Hierbij is het paroxismale stadium het opvallendst, met de typische hoestbuien. Bij zuigelingen onder de leeftijd van 1 jaar kan kinkhoest zich echter atypisch presenteren met symptomen als niet goed drinken, apneus, cyanose, of episoden met bradycardie. Bij meer dan de helft van de zuigelingen is ziekenhuisopname nodig. Vooral onder de leeftijd van 3 maanden is er een hoog risico op complicaties en overlijden. Opname op de intensive care kan nodig zijn vanwege (dreigend) respiratoir, circulatoir of neurologisch falen. Naast eventueel wisseltransfusies of leukoferese om hyperleukocytose te verminderen, is de behandeling van kinkhoest ondersteunend.