Nascholing voor en door zorgprofessionals

Zelfmanagement lijkt een passende oplossing voor diverse problemen in de toekomst: meer druk op zorgverleners, meer vergrijzing, meer arbeidskrapte en meer mensen die thuis zorg nodig hebben. Maar hoe werkt dit in de praktijk? De Stichting Kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg (SKILZ) ontwikkelde een nieuwe richtlijn Zelfmanagementondersteuning die handvatten biedt voor zorgverleners in de langdurige zorg.

In meerdere landen mogen apothekers medicatie voorschrijven, vaak in afgebakende vorm. In Nederland bestaat zo’n bevoegdheid (nog) niet, maar in de praktijk vinden wel ‘informele’ voorschrijfactiviteiten plaats, bijvoorbeeld het aanpassen van doseringen bij een verminderde nierfunctie of substitutie bij geneesmiddeltekorten. Uit onze focusgroepstudie (n=79) en een landelijke enquête (n=347) onder huisartsen blijkt dat men overwegend positief is over een formele landelijke voorschrijfbevoegdheid voor apothekers, met name voor de taken die zij nu al informeel uitvoeren en voor minder complexe situaties (zoals geprotocolleerde zorg via lokale afspraken). Er was minder steun voor complexere taken (zoals switchen bij ineffectiviteit van een antidepressivum). Een cruciale voorwaarde is dat de huisarts het overzicht behoudt; heldere (wettelijke) kaders en goede IT-integratie spelen hierbij een belangrijke rol. Daarnaast zijn duidelijke afbakening van taken en verantwoordelijkheden, en steun vanuit de beroepsverenigingen essentieel. Volgens 63,7% van de ondervraagde huisartsen kan voorschrijven door apothekers de samenwerking verbeteren, en 60,2% verwacht een daling van de eigen werkdruk. Tegelijkertijd worden risico’s genoemd, zoals een hogere werkdruk voor apothekers (86,4%), mogelijke belangenconflicten (77,3%) en zorgfragmentatie (73,2%).

PrEP (emtricitabine/ tenofovirdisoproxil 200/ 245 mg) is een beproefd middel om hiv-infecties bij mensen die hierop een hoog risico lopen, te voorkomen. Het is zeer effectief en eenvoudig in gebruik. Om het gebruik van dit medicijn goed te kunnen begeleiden is er kennis van zaken nodig. Zo worden er nierfunctietesten en soa-testen van tevoren en soms tijdens gebruik geadviseerd. Counseling en shared descision-making over onder andere risicogedrag en testfrequentie zijn de hoeksteen voor goede begeleiding. Voor de apotheker zijn er instructies en adviezen voor de verstrekking van PrEP, dat niet onder de Zorgverzekeringswet valt en dat de gebruiker zelf moet betalen. Bijwerkingen van PrEP zijn meestal mild. PrEP kan dagelijks of rondom seksueel contact worden ingenomen.

In dit artikel beschrijven we hoe de Nederlandse infectieziektebestrijding is georganiseerd en gaan we in op rol van het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM binnen de infectieziektebestrijding. Aan de hand van 2 casussen laten we de werking in praktijk zien. De basis van een goede infectieziektebestrijding berust op de expertise en betrokkenheid van de professionals in de gezondheidzorg: huisartsen, artsen-microbioloog, internist-infectiologen, bedrijfsartsen en zo verder. Deze zorgprofessionals zijn de oren en ogen van de infectieziektebestrijding. De bestrijding begint altijd met een oplettende dokter die iets vermoedt of diagnosticeert en dat vervolgens meldt aan de GGD. De GGD voert in opdracht van de gemeenten de infectieziektebestrijding uit. Het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM ondersteunt de GGD’s hierbij, en coördineert bij grootschalige of regio-overstijgende uitbraken. De wettelijke basis voor de infectieziektebestrijding is vastgelegd in de Wet Publieke Gezondheid.

Op palliaweb.nl staan verschillende symptomen in de palliatieve fase uitgewerkt in multidisciplinaire richtlijnen. Zo ook de richtlijnen Dyspneu in de palliatieve fase, de richtlijn Angst en de richtlijn Pijn in de palliatieve fase. In de palliatieve fase heeft een patiënt vaak met een combinatie van deze symptomen te maken. Een simpel en eenvoudig uitgewerkt stappenplan, met daarin opgenomen de niet-medicamenteuze en medicamenteuze interventies, kan zowel voor de patiënt als voor de naasten en zelfs voor betrokken hulpverleners, helpend zijn en eigen regie geven.

Dit artikel benadrukt het belang van duidelijk geformuleerde zorgdoelen in de ouderenzorg en thuiszorg, ondersteund door theoretische inzichten en een illustratieve casus. Het verduidelijkt hoe onduidelijke doelen de behandeling kunnen belemmeren voor zowel de zorgverlener als de cliënt, en onderstreept het nut van SMART-doelen voor effectieve behandeling en cliëntgericht werken. Het biedt inzicht in hoe zorgdoelen kunnen worden opgesteld en geïmplementeerd om het zelfmanagement van de cliënt te stimuleren en het behandelproces te optimaliseren.