Nascholing voor en door zorgprofessionals

Glaucoom is een verzamelnaam voor oogaandoeningen die, met een hoge oogboldruk als belangrijkste risicofactor, een beschadiging van de oogzenuw als centrale kenmerk hebben. De oogzenuwbeschadiging heeft gezichtsvelddefecten tot gevolg en leidt onbehandeld uiteindelijk tot blindheid. Glaucoom wordt door patiënten vaak pas opgemerkt als er al forse schade is opgetreden. Het is daarom belangrijk dat glaucoom zo vroeg mogelijk gesignaleerd wordt. De behandeling is erop gericht het proces te vertragen of te stoppen en de schade van de gezichtszenuw tot een minimum te beperken: door het verlagen van de oogdruk met dagelijks oogdruppelen, laserbehandeling of chirurgisch ingrijpen. Verbetering, zoals verhoging van de visus, is niet mogelijk. De verpleegkundige vervult een belangrijke rol bij therapietrouw.

De klinische diagnose polyneuropathie is meestal niet moeilijk. Er zijn echter enkele valkuilen. In 90% van de gevallen is er een chronisch axonale senso(motorische) polyneuropathie. Het vinden van een oorzaak is de grootste uitdaging. De oorzaken kunnen in zeven grote groepen worden ingedeeld: metabool; intoxicaties; deficiënties; infecties; hereditair; auto-imuun en idiopathisch. Hier zal in dit artikel uitgebreid op worden ingegaan.

Neuropsychiatrische symptomen komen met regelmaat voor bij mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Apathie, agitatie, agressie, stemmingsstoornissen of denk- en waarnemingsstoornissen kunnen van grote invloed zijn op de kwaliteit van leven van iemand met NAH. Dit artikel werkt een casus uit en belicht neuropsychiatrische symptomen als een multifactorieel probleem, waarbij een persoonsgerichte analyse en aanpak kunnen leiden tot herstel van balans en kwaliteit in het leven van een persoon met NAH en neuropsychiatrische symptomen.

De persisterende waarneemstoornis door hallucinogenen (hallucinogen persisting perception disorder; HPPD) is een relatief onbekende aandoening, waarbij herbelevingen of flashbacks optreden na een periode van gebruik van drugs. LSD is het meest bekende voorbeeld, maar de flashbacks kunnen ook voorkomen na gebruik van ketamine, paddo’s, XTC of cannabis (tabel 1). De symptomen worden beschreven als repercepties van visuele symptomen die optraden tijdens het gebruik van het hallucinogeen. Hiermee wordt bedoeld dat verschijnselen die ten tijde van de trip worden ervaren, worden herbeleefd op een later tijdstip in abstinente toestand. In de DSM-5 wordt de stoornis beschreven onder code 292.89 (tabel 2). De symptomen dienen langer dan enkele dagen na het gebruik van het middel aanwezig te zijn en worden meestal, maar niet altijd, herkend van eerdere intoxicaties. Voorbeelden van symptomen passend bij HPPD worden vermeld in tabel 3. Voor zover bekend is er geen richtlijn over HPPD.

De kennis van de pathogenese van chronischevermoeidheidssyndroom en myalgische encefalomyelitis is in de laatste decennia sterk toegenomen. De hypothese dat de oorzaak was gelegen in het persisteren van ziektegedrag is verlaten. De symptomen worden nu toegeschreven aan een veranderde interactie van biochemische en fysiologische systemen met abnormale activiteit van het immuunsysteem. De combinatie van symptomen is specifiek voor het chronischevermoeidheidssyndroom en myalgische encefalomyelitis, maar er zijn waarschijnlijk meer oorzaken die eenzelfde combinatie van klachten veroorzaken. De klachten en symptomen na Pfeiffer, burn-out, kanker en Lyme zijn alleen met geavanceerde biochemische technieken te herleiden tot hun oorzaak. De gevolgen voor het functioneren worden medebepaald door de ernst van de ziekte. Naast anamnese en observatie bieden inspanningsonderzoek, neuropsychologisch onderzoek en onderzoek van de visus aanvullende objectieve metingen.

Ten gevolge van cognitieve stoornissen bij dementie kunnen stoornissen optreden in het plannen en organiseren. Inzet van domotica kan hier een oplossing zijn, mits dit past bij de zorgvraag en de persoonlijke (on)mogelijkheden van de persoon met dementie. De ergotherapeut kan hier een passend advies over geven, dat samen met andere zorgprofessionals uitgevoerd kan worden. Bij problemen met plannen en organiseren kan inzet van het beeldhorloge een oplossing zijn.