Nascholing voor en door zorgprofessionals

Geneesmiddelen gedragen zich in het oudere lichaam anders en kunnen hierdoor sneller ongewenste bijwerkingen veroorzaken. Het zorgvuldig evalueren en zo nodig bijstellen van de inzet van geneesmiddelen zijn daarom des te belangrijker. Steeds meer ouderen lijden aan meerdere (chronische) aandoeningen. Hierdoor hebben ze nogal eens te maken met meer dan één behandelaar en bouwt de hoeveelheid geneesmiddelen zich in de loop der jaren op. 30-45% van de ouderen gebruikt vijf of meer verschillende geneesmiddelen. Dit wordt polyfarmacie genoemd. Wanneer een oudere zich meldt met een nieuwe klacht, is het belangrijk oog te hebben voor farmacotherapiegerelateerde problemen (FTP’s). Een medicatiebeoordeling neemt daarom een belangrijke plaats in het diagnostisch proces in. Meer dan eens blijkt de oorzaak van een klacht te liggen in een FTP. De in dit artikel beschreven casus behandelt een dergelijk geval, waarbij het FTP wordt veroorzaakt door het gebruik van antipsychotica.

Neurologische paraneoplastische syndromen bij melanomen zijn zeldzaam. Gezien het gemeenschappelijke voorkomen van vergelijkbare oppervlakteantigenen bij de melanocyt en de schwanncell verdient de mogelijke relatie tussen patiënten met een melanoom in de voorgeschiedenis en perifere zenuwuitval of een polyneuropathie extra aandacht. Tijdige herkenning en behandeling kunnen bepalend zijn voor zowel de prognose van het melanoom als het herstel van de polyneuropathie.

Aangrijpingspunten | Toepassing | Anti-epileptica in de pijnbestrijding

Binnen de psychiatrie is het voorschrijven van psychiatrische medicatie voor andere indicaties dan die waarvoor het geregistreerd is (off-labelvoorschrift) een wijdverbreide praktijk. Zo wordt quetiapine off-label voorgeschreven bij slaapstoornissen, gedragsstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, angststoornissen en middelengebruik. Het is het meest voorgeschreven antipsychoticum in Nederland en het meest off-label voorgeschreven in de Verenigde Staten. Uit verschillende reviews blijkt dat dit off-labelgebruik niet voldoende wetenschappelijk onderbouwd is. De bijwerkingen zijn fors en er is geen bewijs voor effectiviteit. Mogelijk zijn er andere veilige en beter onderzochte alternatieven. In dit artikel worden de indicatie voor het voorschrijven van quetiapine en de bijwerkingen en controles besproken. Verder wordt beschreven wat er bekend is met betrekking tot het off-label voorschrijven van medicatie in het algemeen. Ook worden de resultaten van een kleine pilot beschreven.

De geneesmiddelgroep maagzuurremmers omvat als belangrijkste vertegenwoordigers protonpompremmers (PPI’s) en histamine-2-receptortblokkerende geneesmiddelen (H2-antagonisten). Met name de PPI’s behoren tot de meest voorgeschreven middelen in Nederland.

Wie gaat zoeken naar informatie over palliatieve zorg komt in een oerwoud van informatie, onderzoek, richtlijnen en artikelen terecht. Wat betekent deze hoeveelheid aan informatie, onderzoek en richtlijnen nu voor de praktijk? Hoe wordt hiermee gewerkt door artsen, verzorgenden en verpleegkundigen? Zijn richtlijnen en meetinstrumenten alleen geïmplementeerd op palliatieve units binnen een verpleeghuis of werken andere afdelingen hier ook mee? Hoe wordt de palliatieve fase herkend door verzorgenden, verpleegkundigen en artsen?