Quintesse

Insomnie komt vaak voor tijdens de zwangerschap en vergroot het risico op peri- en postpartumproblematiek bij vrouwen met een psychiatrische kwetsbaarheid. Cognitieve gedragstherapie voor insomnie (CGT-i) is bewezen effectief en wordt gezien als behandeling van eerste keus. Farmacotherapie kan overwogen worden wanneer niet-farmacologische interventies niet effectief zijn, er sprake is van ernstige insomniesymptomen en/of wanneer er sprake is van een psychiatrische stoornis waarbij de kans op decompensatie door slaaptekort vergroot wordt. Duidelijke richtlijnen voor de behandeling van insomnie tijdens de zwangerschap zijn er echter niet. Het doel van dit artikel is zicht te krijgen op interventies die kunnen worden ingezet om insomnie bij zwangere vrouwen met een psychiatrische stoornis te behandelen.

Bij de bakker op de werkvloer komen allerlei arbeidsrisico’s voor. Denk aan fysieke belasting, maar ook aan omgaan met machineveiligheid, hitte, geluid en contact met allerlei stoffen. Deze risico’s kunnen leiden tot de meest uiteenlopende aandoeningen: fysieke klachten, astma, rhinitis, maar ook huidproblemen. Eczeem is een vaak voorkomend huidprobleem, maar ook thermische huidbeschadigingen en paronychia komen voor. Bakkers krijgen vaker te maken met paronychia door de combinatie van veel nat werk, wat leidt tot de zogenoemde ‘irritant paronychia’. Door het werken met gist ontwikkelen zij vaker aan niet-bacteriële variant van paronychia. De aard van arbeidsgerelateerde aandoeningen bij bakkers verandert bovendien regelmatig in de loop van de tijd. Na de toename van industriële bakkers in de afgelopen decennialeek een aantal aandoeningen minder voor te komen, vooral omdat in industriële bakkerijen (vrijwel) volledig machinaal gewerkt wordt. De laatste jaren zien we echter meer fabrieken met halffabricaten én meer ambachtelijke bakkers ontstaan. Deze trend sluit aan bij de consumentenvraag naar duurzamere en creatievere broodproducten, waardoor bakkers andere conserveringstechnieken en ingrediënten gebruiken. Door deze veranderingen wijzigt ook het risicoprofiel voor arbeidsgerelateerde aandoeningen bij bakkers.

Nachtwerk en vatbaarheid voor infectieziekten: wat weten we nu? | Sarcoïdose als beroepsziekte

In Nederland hebben naar schatting 14 000 mensen voor hun 65e levensjaar de diagnose dementie gekregen. Dit wordt dementie op jonge leeftijd genoemd. Hoewel dit maar een klein percentage is van het totale aantal mensen met dementie, is het een niet te verwaarlozen groep. Gezien de jongere leeftijd verschillen de problemen waarmee deze mensen en hun omgeving zich geconfronteerd zien sterk van die van ouderen. Een aanzienlijk deel van deze mensen is nog gewoon aan het werk als de eerste symptomen van de dementie optreden. Ook is er verschil in hoe de dementie zich presenteert ten opzichte van de presentatie van de dementie bij ouderen, bijvoorbeeld doordat niet geheugenklachten maar gedragsveranderingen of problemen met het handelen of in de taal op de voorgrond staan. Bij jonge mensen wordt mede door de jonge leeftijd en atypische presentatie van de eerste klachten niet snel gedacht aan de mogelijkheid van dementie. Bovendien is er sprake van een grote heterogeniteit in aandoeningen die dementie kunnen veroorzaken bij jonge mensen. Het stellen van de juiste diagnose bij deze groep is daarmee complex en het duurt gemiddeld 4,5 jaar voordat er een dementie diagnose gesteld wordt. In deze periode zijn er vaak al diverse werk-, relationele en sociaaleconomische problemen ontstaan voor betrokkene, maar ook voor diens omgeving. In dit artikel bespreken we de kenmerken van dementie op jonge leeftijd, relevant voor de bedrijfs- en verzekeringsarts. Daarnaast bespreken we hoe belangrijke signalen vanuit het werk over het bestaan van mogelijke dementie op jonge leeftijd kunnen worden herkend en hoe die kunnen bijdragen aan een zo vroeg mogelijke juiste diagnose. Een vroege diagnose is voor passende hulp en ondersteuning van belang, maar is ook belangrijk ook om problemen op het werk te voorkomen.

Dementie is een aandoening die gekenmerkt wordt door combinaties van meervoudige stoornissen op het gebied van cognitie, stemming of gedrag en die interfereren met het dagelijks functioneren. Het kan worden veroorzaakt door verschillende neurodegeneratieve en cerebrovasculaire aandoeningen die leiden tot structurele en functionele veranderingen in de hersenen. Ook beroepsgerelateerde blootstelling aan schadelijke stoffen kan een oorzaak zijn of een bijdrage vormen aan het ontstaan van dementie. In dit artikel worden een aantal groepen schadelijke stoffen besproken die een relatie hebben met het ontstaan van (vroegtijdige) dementie, namelijk pesticiden, oplosmiddelen, (ultra)fijnstof en zware metalen. De diagnose (vroegtijdige) dementie heeft forse psychologische en sociale gevolgen. Voor bedrijfs- en verzekeringsartsen is tijdige herkenning van deze mogelijkheid, maar meer nog preventie door signalering van blootstelling, van groot belang.

Het meemaken van ingrijpende of schokkende gebeurtenissen is helaas onderdeel van het leven van mensen. Voor de meeste mensen leidt een trauma niet tot langdurige problemen. Een deel van de mensen ontwikkelt echter langdurige psychische klachten, een posttraumatische stressstoornis (PTSS), die lastig te herkennen kan zijn. Mensen hebben namelijk de neiging om het denken aan schokkende ervaringen te vermijden, evenals het erover praten. Een specifieke groep wordt gevormd door vrouwen bij wie een PTSS is ontstaan in de zwangerschap, als gevolg van de bevalling of in de post-partumperiode. Bij vrouwen in deze groep wordt een PTSS vaak nog lastiger herkend, terwijl dit grote gevolgen kan hebben voor zowel moeder als kind. Zo heeft een groot deel van de vrouwen met een PTSS die na de bevalling is ontstaan ook een depressie. De bedrijfsarts, die vaak medewerkers ziet bij wie het niet lukt na het zwangerschapsverlof het werk weer op te pakken, kan ook een rol spelen bij het herkennen van een PTSS ontstaan in deze periode, en kan zo bijdragen aan het voorkomen van verder leed.