Quintesse

Handeczeem is de meest voorkomende vorm van contacteczeem op het werk. Bij handeczeem is het voor het duurzaam hervatten van werkzaamheden van groot belang om de mechanismen te achterhalen die een rol spelen bij het ontstaan van dit beeld. Een specifieke vorm van handeczeem ontstaat door contact met cement, in de praktijk vaak betoneczeem genoemd. Chromaten in cement zijn veelal de uitlokkende reagentia. Daarnaast bevatten beton en cement vaak additieven met een fors irritatieve werking die deze reactie kunnen uitlokken en versterken. In dit artikel beschrijven we twee casussen van contacteczeem die zijn ontstaan als reactie op cement, bespreken we de mechanismen en reacties die leiden tot dit beeld en geven we aanwijzingen hoe de bedrijfsarts kan komen tot goede diagnostiek en behandeling. Daarbij is de verwijzing naar beroepsgerelateerde expertisecentra zoals Centrum Huid en Arbeid in Arnhem of het Centrum voor beroepsziekten Amsterdam van toegevoegde waarde.

Allergisch beroepsastma is een type astma dat ontstaat door blootstelling aan allergenen op de werkplek. Het kenmerkt zich door chronische luchtwegontsteking en kan leiden tot blijvende luchtwegobstructie. Het vermijden van blootstelling aan het allergeen is cruciaal om blijvende schade te voorkomen. Deze casus benadrukt het belang van vroegtijdige herkenning van beroepsgerelateerde klachten, vooral bij arbeidsmigranten, die vaak een extra kwetsbare groep vormen. Samenwerking met expertisecentra is belang vanwege de multidisciplinaire aanpak met aandacht voor een juiste diagnosestelling, adviezen op de werkplek voor patiënt en diens collegae en vanwege de nieuwe regeling voor tegemoetkoming in beroepsziekten.

Een betere preventie van stoffengerelateerde beroepsziekten blijft nodig, net als aandacht voor een multidisciplinaire aanpak. Met de oprichting van het Landelijk expertisecentrum stoffengerelateerde beroepsziekten (Lexces) krijgt dit een stevige impuls. Een aantal projecten binnen het Lexces-onderzoeksprogramma leidt tot instrumenten die een directe link hebben met het werk van de bedrijfsarts. Ook is het mogelijk om als bedrijfs- of verzekeringsarts via de Lexces Academy deel te nemen aan het onderzoek. Met de introductie van de Regeling tegemoetkoming stoffengerelateerde beroepsziekten (TSB) ontstaat voor slachtoffers een kortere route naar erkenning van hun beroepsziekte. Wel zijn hiervoor betere signalering van beroepsziekten en betere arbeidsgeneeskundige diagnostiek volgens geldende richtlijnen nodig. Bedrijfsartsen en verzekeringsartsen kunnen bijdragen aan het succes van deze regeling door lid te worden van het TSB Deskundigenpanel en door arbeidsgeneeskundig onderzoek uit te voeren en beschikbaar te stellen.

De duim is onmisbaar bij dagelijkse activiteiten zoals schrijven, potten opendraaien en aan- en uitkleden. Pijn aan de duim kan hierbij een grote belemmering vormen. Wanneer een patiënt zich presenteert met pijn in de duimregio, is het belangrijk om verschillende differentiaaldiagnosen te overwegen, omdat iedere aandoening weer een ander behandelbeleid maar ook re-integratiebeleid kan vragen. De aandoeningen kunnen los van elkaar bestaan, maar ook gecombineerd voorkomen. Dit artikel gaat in op het ontstaan van de meest voorkomende duimaandoeningen en beschrijft de relevante anatomie.

Beroepsziekten komen frequent voor en de ziektelast door risicofactoren in werk lijkt zelfs nog hoger dan de ziektelast door overgewicht. Daarnaast is deze ziektelast ongelijk verdeeld. Ook persoonsgebonden factoren spelen een belangrijke rol bij de relatie tussen de blootstelling aan risicofactoren in werk en het ontstaan van beroepsziekten. Deze persoonsgebonden factoren worden vaak niet meegewogen, terwijl er wel argumenten zijn om de individuele gevoeligheid en blootstelling in samenhang te beoordelen. Voordat de bedrijfsarts of arboprofessional een preventief advies kan geven is het essentieel om te weten in hoeverre de adviezen effectief zijn en in hoeverre deze adviezen ook in de praktijk kunnen worden opgevolgd. Kortom: ‘Als het werk het probleem is, is een behandeling niet de oplossing!’

Voor veel werkzaamheden is een goede handfunctie vereist. Hierbij speelt de duim een cruciale rol. Diverse duimaandoeningen kunnen de handfunctie verstoren en beperkingen geven in het werk. In dit artikel beschrijven we door middel van de presentatie van drie casussen een aantal veelvoorkomende aandoeningen van de duim, die bedrijfsartsen en verzekeringsartsen in hun praktijk kunnen tegenkomen: CMC-1-artrose, tendovaginitis van De Quervain en de skiduim.