Praktische Pediatrie

Te lange blootstelling aan te hard geluid veroorzaakt in Nederland jaarlijks bij mogelijk meer dan 20.000 jongeren blijvende gehoorschade. Door vooruitgang in de audiotechniek luisteren veel jongeren steeds meer naar muziek in horecagelegenheden, bij concerten, of via een koptelefoon. Langdurige blootstelling aan 110 dB(A) is daarbij geen uitzondering. Uitgaande van de Arbonormen in Nederland is dit nog geen twee minuten veilig! Muziek wordt hard gezet vanwege een aantal prettige effecten: het geeft energie, activeert centra voor beloning en plezier in de hersenen, brengt ons in een andere mentale ruimte en in een andere emotionele toestand. Dat maakt preventie lastig. Naast voorlichting is aandacht voor en erkenning van het verslavende effect van deze vorm van muziekbeleving van belang. Jongeren kiezen echter slechts deels zelf voor de hoge luidheidsniveaus. Bij evenementen en gelegenheden wordt het ze ook opgedrongen. Het project Oorveilig richt zich op dit fenomeen in de horeca. De Europese Unie streeft naar een uniform maximumgeluidsniveau voor mp3-spelers; de luisteraar blijft wel zelf het volume hiervan instellen.

Moeheid is voor pubers ‘gewoon’ en meestal het gevolg van slaaptekort in combinatie met school en sociale eisen. Zij zoeken hiervoor zelden medische hulp. Kinderartsen zien de jongeren die hun moeheid als ‘ongewoon’ ervaren en waarvoor geen goede verklaring gevonden wordt. Van deze patiënten heeft 50% een jaar later nog dezelfde klachten en 25% is zelfs na drie jaar nog in hun mogelijkheden beperkt. Deze aanhoudende onverklaarde moeheid is de meest voorkomende reden voor langdurig geheel of gedeeltelijk schoolverzuim en vormt een ernstig risico voor de educatieve en sociale ontwikkeling van kinderen. Vanaf het eerste consult wordt een tweesporenbeleid gevoerd, waarbij de diagnostiek naar fysieke en psychische pathologie zo snel mogelijk wordt afgesloten en de terugkeer naar een normaler activiteitenpatroon gestimuleerd. De behandeling moet gericht zijn op de in stand houdende factoren, met als eerste stap het meegeven van strakke leefregels. Bij onvoldoende herstel is cognitieve gedragstherapie geïndiceerd.

Een 9 jaar oude jongen meldde zich met moeheid waarbij hij overdag in slaap viel. Aanvankelijk werd gedacht dat de oorzaak was gelegen in een verstoorde slaap bij verstopte neus door een allergische rinitis. De behandeling hielp niet. Daarna werd duidelijk dat vooral het in slaap vallen een probleem was en dat hij slap werd bij lachen. Op grond daarvan werd de diagnose narcolepsie gesteld. Dit artikel bespreekt de differentiaaldiagnose van moeheid en het verschil met toegenomen slaapbehoefte. Daarnaast bespreken we de achtergronden van narcolepsie.

Seksueel misbruik van een kind leidt in de regel tot veel commotie en verontwaardiging. Meerdere disciplines zullen uiteindelijk betrokken zijn bij de zorg rond het misbruikte kind. In de acute zorg nemen de diagnostiek en profylaxe van seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA) een belangrijke plaats in. Wanneer er (mogelijk) sprake is geweest van een hoogrisico-incident (receptief anaal, vaginaal of oraal contact) zal het kind getest dienen te worden op chlamydia, gonorroe, hepatitis B, hepatitis C, hiv en syfilis. Infectie zal veelal niet aangetoond kunnen worden bij de eerste presentatie in het ziekenhuis. Poliklinische follow-up met herhaling van de diagnostiek zal definitief uitsluitsel geven over transmissie van soa. Hepatitis B-vaccinatie dient gestart te worden bij nog niet eerder gevaccineerde kinderen. Profylaxe voor chlamydia, gonorroe en hiv dient nauwkeurig overwogen te worden. Een protocol waarin het diagnostisch proces naar soa en afspraken over profylactisch gebruik van antimicrobiële middelen beschreven zijn, dient op de spoedeisende hulp van elk ziekenhuis beschikbaar te zijn.

Kleine kinderen worden, als het goed is, groot. Kinderartsen moeten de zorg voor kinderen met chronische aandoeningen dan overdragen aan hun ‘volwassen’ collega’s. Voor de patiënt verandert er echter meer dan alleen dat een nieuwe dokter de zorg overneemt. Specialisten die volwassenen zien, begeleiden hun patiënten immers fundamenteel anders dan kinderartsen. Waar ouders bij de kinderarts nog een essentiële intermediërende rol vervullen, raken ze na de transitie uit beeld: ‘volwassen’ dokters richten zich rechtstreeks tot de patiënt. Dat ouders meekomen bij de controles, wordt dan ook vaak eerder als storend ervaren dan als nuttig. Ook het initiatief komt bij de patiënt te liggen. Houdt deze zich niet aan adviezen en afspraken, tant pis. Die overgang verloopt niet vanzelf. De patiënt moet er bij voorkeur voor worden klaargestoomd, zodat hij is opgewassen tegen zijn nieuwe rol. Dat proces wordt transitie genoemd. Transitie is hot. Overal ontstaan initiatieven om de overgang van onmondige naar mondige patiënt in goede banen te leiden. Maar de weg naar een goed protocol is hobbelig. In dit interview vertellen twee pioniers over hun ervaringen.

Dehydratie bij acute gastro-enteritis (age) is een veelvoorkomende reden voor seh-bezoek of ziekenhuisopname van kinderen. Een mogelijk kosteneffectieve optie om opname te voorkomen, is het reduceren van braken door het gebruik van ondansetron. In de gevonden studies leidt behandeling met ondansetron per os tot een afname van braken, intraveneuze rehydratiebehoefte en ziekenhuisopname direct na het eerste seh-bezoek, echter niet tot een afname van ziekenhuisopnames in de drie dagen na het seh-bezoek. Er worden geen ernstige bijwerkingen van ondansetron gezien. Het is twijfelachtig of de resultaten uit de studies, vooral uitgevoerd in de vs, toepasbaar zijn op de Nederlandse situatie met tussenkomst van een huisarts. Ondansetron per os kan worden gegeven aan brakende kinderen die zich op de seh presenteren met milde tot matige dehydratie door acute gastro-enteritis.