Physios

Naarmate mensen ouder worden, ervaren ze een onvermijdelijke afname van hun fysieke functies. Een belangrijke factor hierbij is het verlies van explosief spiervermogen. Deze afname bemoeilijkt de uitvoering van dagelijkse activiteiten en ondermijnt de fysieke zelfredzaamheid, wat kan leiden tot verlies van zelfstandigheid. Bij eenvoudige fysieke handelingen, zoals opstaan uit een stoel, speelt explosief spiervermogen (in de internationale literatuur aangeduid met het begrip ‘power’) een cruciale rol. Echter, bij ouderen neemt dit vermogen aanzienlijk af, wat de uitvoering van dagelijkse activiteiten bemoeilijkt. Het ondermijnt het fysiek functioneren, wat kan leiden tot verminderde fysieke zelfredzaamheid. Recent onderzoek toont steeds duidelijker aan dat gerichte training van het explosieve spiervermogen (powertraining) aanzienlijke verbeteringen kan brengen in het fysiek functioneren van ouderen. Dit heeft ook een positief effect op de fysieke zelfredzaamheid en de algehele kwaliteit van leven van ouderen. Powertraining vormt daarmee een cruciale interventie om een actiever, gezonder en kwalitatief beter leven te leiden.

Traumatisch hersenletsel is een vorm van niet-aangeboren hersenletsel (NAH), dat in de loop van het leven kan ontstaan door een trauma. Door een plotselinge gebeurtenis, bijvoorbeeld een ongeval, ontstaat er een breuk in de normale gang van zaken in het dagelijks leven. Jonge kinderen en ouderen boven de 65 vallen relatief vaak en worden dan naar de spoedeisende hulp gebracht. Adolescenten krijgen relatief vaak auto- of motorongevallen. Een traumatisch hersenletsel leidt tot een veranderd functioneren van het zenuwstelsel. Opleiding, werk, huishouden en sport kunnen hieronder lijden. Er zijn fysieke, cognitieve, emotionele en arbeidskundige problemen, in uiteenlopende combinaties, afhankelijk van de persoon, de hersenschade en zijn/haar situatie. Het traumatisch hersenletsel kan licht, middelzwaar of ernstig zijn. Een fysiotherapeut kan het bewegend functioneren van de patiënt beoordelen en in een bredere context zetten. Verder kan de fysiotherapeut verwijzen naar andere professionals zoals artsen, (neuro)psychologen, ergotherapeuten en andere revalidatiedeskundigen en daarmee samenwerken. Steeds is het doel om het functioneren van de patiënt te optimaliseren.

Kinderen met motorische problemen gaan naar de kinderfysiotherapeut om hun motorische vaardigheden te verbeteren. In de behandeling gebruikt de kinderfysiotherapeut instructies en feedback, maar hoe zijn instructies en feedback het best te gebruiken om motorische leerprocessen bij kinderen te bevorderen? Er is vanuit de wetenschappelijke literatuur weinig bekend over de effectiviteit van verschillende typen instructies en feedback bij kinderen. Klinisch redeneren is dus noodzakelijk om de instructies en feedback af te stemmen op het kind, de taak en de omgeving. De kinderfysiotherapeut kan het kwadrantenmodel voor instructie en feedback gebruiken om bewust invulling te geven aan de parameters aandachtsfocus, modaliteit, frequentie, timing en omvang, om op deze wijze de instructies en feedback te personaliseren.

Het krijgen van een buikoperatie is een impactvolle gebeurtenis. Voor zowel de patiënt als de maatschappij is het belangrijk om na de operatie het hoogst haalbare niveau van functioneren te bereiken en weer te kunnen participeren in de samenleving. Een goede fysieke fitheid, zowel voor als na de operatie, kan het herstel bevorderen. Er is wat betreft prehabilitatie een positieve beweging: het belang ervan wordt steeds meer onderkend en landelijk ontstaan er steeds meer initiatieven. Fysiotherapie speelt hierbij een belangrijke rol en is in the lead als het gaat om het optimaliseren van de fysieke fitheid van de patiënt in het gehele perioperatieve traject. Om bij te dragen aan de positionering van de fysiotherapie binnen de multimodale aanpak, de verduidelijking en de professionalisering van de fysiotherapeutische rol, is de KNGF-handreiking Perioperatieve fysiotherapeutische zorg bij buikchirurgie tot stand gekomen. In dit artikel worden de belangrijkste onderdelen uitgelicht.

Een relatief nieuwe ontwikkeling in de gezondheidszorg is die van prehabilitatie, het optimaliseren van patiëntgebonden factoren voorafgaand aan een operatie om nadien een zo goed mogelijk resultaat te behalen. Zowel internationaal als in Nederland wordt veel wetenschappelijk onderzoek verricht en worden initiatieven ontplooid op het gebied van prehabilitatie, en de resultaten zijn veelbelovend. Voor het onderdeel fysieke training is de fysiotherapeut een belangrijke schakel in prehabilitatie. Hoewel de programma’s meestal strak geprotocolleerd zijn, blijft maatwerk noodzakelijk. Deze zorgbrede focus op prehabilitatie biedt fysiotherapeuten een kans om hun rol te pakken op het gebied van fysieke training. Dit artikel zoomt in op de wijze waarop de expertise van fysiotherapeuten toegepast kan worden bij het onderdeel fysieke training van prehabilitatieprogramma’s. Achtereenvolgens komen aan bod: fysiologische rationale, fysieke tests, fysieke training, beschrijving van prehabilitatie­programma Fit4Surgery en tot slot een casus waarin het programma Fit4Surgery wordt gebruikt.

Het aantal voorste kruisbandletsels vertoont de laatste jaren een stijgende tendens. Een VKB-letsel kan leiden tot instabiliteitsklachten en tot beperkingen in het dagelijks leven en bij sportbeoefening. Bovendien vergroot het de kans op toekomstige artrose. Meestal wordt een VKB-ruptuur begeleid door andere letsels (meniscusrupturen, kraakbeenschade, extra-articulair bandletsel). De VKB speelt een belangrijke rol in het stabiliseren van de knie. De anatomie van de vezelstructuur in de VKB is ingewikkeld en biedt stabiliteit in alle posities van de knie. Het herstelvermogen van de VKB is gering door de matige doorbloeding. Na een reconstructie van de VKB treedt er weefselherstel op in de kruisbandplastiek. Het ombouwproces van de voorste kruisbandplastiek vertoont een aantal fases die van invloed zijn op de biomechanische kwaliteit van de reconstructie en de opbouw in de revalidatie. Kennis hiervan is belangrijk voor een verantwoord revalidatietraject en het uiteindelijke resultaat van de behandeling.