Physios

De fysiotherapeutische behandeling bij klachten door carpale instabiliteit is lang onderbelicht geweest. Het beleid bestaat vaak uit rust, vermijden van belastende activiteiten en generieke krachtopbouw. De afgelopen tien jaar zijn er nieuwe inzichten gekomen in de artrokinematica van de pols, en specifiek de rol van de spieren en de proprioceptieve functie van de ligamenten. Deze inzichten zijn vooral verkregen door kadaveronderzoek naar specifieke vormen van carpale instabiliteit: scapholunaire, lunatotriquetrale en midcarpale instabiliteit. Deze informatie geeft de fysiotherapeut de mogelijkheid het onderzoek en de behandeling specifieker uit te voeren. Wetenschappelijk onderzoek naar het effect van deze inzichten op het oefenprogramma voor deze specifieke vormen van carpale instabiliteit is nog niet voldoende uitgevoerd, maar de eerste gepubliceerde onderzoeksresultaten geven reden tot vertrouwen. In dit artikel worden de fundamenten van carpale instabiliteit uitgelegd en worden handvatten gegeven voor het lichamelijk onderzoek, klinisch redeneren en voor oefeningen die een aanvulling kunnen zijn op de behandeling van patiënten met klachten bij specifieke vormen van carpale instabiliteit.

Bij patiënten met chronische pijn is een multifactoriële analyse volgens de biopsychosociale ICF-classificatie belangrijk om behandelbare en onderhoudende factoren voor de klachten en beperkingen in functioneren vast te stellen. Bij complexe aanhoudende pijn aan het bewegingsapparaat, leidend tot beperkingen in functioneren en participatie, is vaak verwijzing naar een revalidatiearts geïndiceerd. In het kader van ‘matched care’ en ‘stepped care’ is het van belang de patiënt zo snel mogelijk op de juiste plaats in de keten te behandelen. Wanneer werkhervatting een van de behandeldoelen is, kan contact met de bedrijfsarts van groot belang zijn. De aanwezigheid en betrokkenheid van de patiënt daarbij is zeer gewenst. In dit artikel worden de inhoud, indicaties en doelen van medisch specialistische pijnrevalidatie (MSPR) beschreven om zo te komen tot een optimale samenwerking tussen fysiotherapeuten in de eerste lijn (maar ook andere zorgverleners) en MSPR bij de diagnostiek en behandeling van patiënten met aanhoudende (a)specifieke pijn aan het bewegingsapparaat.

Chronische pijn is biopsychosociaal bepaald en dient ook volgens dit model benaderd te worden. Dit artikel bespreekt de psychosociale factoren en geeft specifieke handvatten om patiënten met chronische pijneducatie te geven over het bestaan van deze factoren. Door inzicht te krijgen in de aard en onderlinge samenhang van diverse componenten kan de therapeut samen met de patiënt een breder verklaringsmodel opstellen dan alleen ‘pijn is een teken van schade’. Dit verklaringsmodel vanuit een biopsychosociaal perspectief biedt aangrijpingspunten voor een behandelaanpak gericht op verbetering van het dagelijks functioneren en het zelfmanagement. Een dergelijke aanpak start met de patiënt inzicht te geven (pijneducatie) in de diverse biomedische en psychosociale factoren die de pijn onderhouden. Onderscheid in oorzaak en gevolgen van het hebben van chronische pijn is daarbij belangrijk. Hoe eerder een patiënt een breder en realistisch beeld krijgt van zijn eigen pijn, hoe beter een gerichte effectieve behandeling ingezet kan worden. Dat de eerste klap een daalder waard is, geldt ook hier en daarbij is er een belangrijke rol of taak voor de fysiotherapeut. Het geven van adequate pijneducatie is de basis voor een succesvolle behandeling.

Slaap is essentieel voor de gezondheid. Dit geldt nog meer voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel, bij wie een goede nachtrust een positief effect heeft op het neurologische herstel en het algehele functioneren. Helaas komen slaapstoornissen bij deze mensen veel voor en wordt dit in de praktijk nog vaak over het hoofd gezien. Fysiotherapeuten kunnen een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van de nachtrust. Dit artikel staat stil bij slaapstoornissen bij niet-aangeboren hersenletsel en biedt handvatten voor het signaleren en behandelen van slaapproblemen bij deze patiënten door de fysiotherapeut.

Het aantal mensen met chronische aandoeningen neemt elk jaar toe, evenals het aantal mensen met overgewicht en obesitas. Voortschrijdend wetenschappelijk inzicht laat zien dat veel van deze problemen samenhangen met leefstijl. Een gezonde leefstijl kan aandoeningen voorkomen, verminderen en soms zelfs genezen. Wanneer het herstel of het verloop van de fysiotherapeutische behandeling afwijkend is, kan het van belang zijn om verder te kijken naar leefstijlfactoren zoals voeding, stress en slaap, maar ook zingeving en sociale verbinding. Een ongezonde leefstijl kan de basis vormen van verstorende processen in het lichaam, zoals laaggradige ontstekingen, dysbiose in het darmmicrobioom en insulineresistentie. Deze fysiologische mechanismes kunnen op hun beurt weer leiden tot chronische aandoeningen. In dit artikel worden de verschillende leefstijlfactoren beschreven, de samenhang ertussen en hoe dit leidt tot ziekte.

Na een CVA is nociceptieve schouderpijn een veelvoorkomende klacht. Zelfs in de chronische fase na het CVA blijft tot 21 procent van de patiënten schouderpijn rapporteren. Gezien de anatomie en de biomechanica van het schoudercomplex is het niet onlogisch dat ter hoogte van het schoudercomplex pijn kan ontstaan. Het schoudercomplex is voor zijn optimale werking immers afhankelijk van een goede spierwerking. De verstoorde verhouding tussen de belasting en de belastbaarheid van het schoudercomplex als gevolg van motorische veranderingen na een CVA is dan ook vaak de belangrijkste oorzaak van schouderpijn. Dit artikel besteedt aandacht aan het ontstaansmechanisme van schouderpijn na een CVA, en de risicofactoren daarvoor. Ook wordt beschreven wat met een multidisciplinaire aanpak is te doen om schouderpijn te voorkomen en worden tips aangereikt om de belastbaarheid van de schouder te verhogen vanuit een gepersonaliseerde-gecentraliseerde aanpak.