Physios

‘Functionele neurologische stoornis’ (FNS) is de nieuwe naam voor wat voorheen bekend stond als ‘conversiestoornis’, en dat is niet zomaar een naamswijziging. De tijd dat FNS werd verklaard als ‘alles tussen de oren’ is voorbij. Steeds duidelijker blijkt dat verwachtingen in de hersenen zintuiglijke waarneming kunnen verstoren, met echte motorische symptomen tot gevolg. Fysiotherapie speelt hierin een cruciale rol. In een tweeluik over FNS worden de feiten op een rij gezet, de behandelstrategie verduidelijkt, en het belang onderstreept van heldere uitleg bij deze vaak miskende diagnose. Dit eerste deel belicht de theoretische achtergronden van FNS.

Dit artikel is gebaseerd op het proefschrift Physical therapist-guided exercise programs for patients with cancer: towards further tailoring and implementation. Dit proefschrift had als doel om de beweegzorg voor patiënten met uitgezaaide borstkanker te verbeteren. Onderdeel van het proefschrift was het project Veerkracht. In dit project zijn behoefteonderzoeken uitgevoerd middels vragenlijsten en focusgroepen, onder patiënten (klachten en beperkingen, en voorkeuren) en fysiotherapeuten (scholingsbehoeften). Van daaruit werd een handreiking voor fysiotherapeuten ontwikkeld en getest in de praktijk. Een haalbaarheidsstudie bevestigde dat op maat gemaakte trainingsprogramma's veilig zijn, een hoge opkomst hebben en positieve resultaten laten zien met betrekking tot het behalen van doelen. Recente resultaten van een groot internationaal onderzoek laten zien dat trainingsprogramma’s voor patiënten met uitgezaaide borstkanker effectief zijn in het verbeteren van de kwaliteit van leven en het verminderen van vermoeidheid. Toch zijn er uitdagingen om beweegzorg als standaardzorg te implementeren, zoals beperkte financiële vergoeding. Ook zijn de huidige aanpakken nog niet voldoende op maat, waardoor niet alle patiëntengroepen meedoen of het volhouden. Het is belangrijk om het bewustzijn en de verwijzing te verbeteren, evenals het langdurig volhouden van beweeggedrag na afloop van een trainingsprogramma.

Lage rugpijn is wereldwijd een van de meest voorkomende gezondheidsproblemen en heeft een aanzienlijke impact op de levenskwaliteit en gezondheidszorgkosten. Dit artikel bespreekt drie belangrijke aspecten van lage rugpijn: de rol van beeldvormend onderzoek, het gebruik van richtlijnen door fysiotherapeuten en het belang van fysieke activiteit en psychosociale factoren bij hersteltrajecten. Uit onderzoek blijkt dat routinematig beeldvormend onderzoek vaak leidt tot hogere zorgkosten zonder aantoonbare verbetering van de resultaten. Fysiotherapeuten ervaren barrières bij het toepassen van richtlijnen, wat hun klinische beslissingen beïnvloedt. Tot slot wordt de relatie tussen fysieke activiteit en hersteltrajecten toegelicht. Dit artikel biedt praktische aanbevelingen voor een meer gerichte aanpak van lage rugpijn.

Musculoskeletale aandoeningen komen veelvuldig voor en de invloed van leefstijlfactoren hierop is groot. Voorbeelden hiervan zijn slaap, voeding en roken en deze factoren kunnen het proces van neuro-inflammatie versterken. Er zijn diverse vormen van pijn en centrale sensitisatie is een proces wat versterkt kan worden door negatief beïnvloedende leefstijlfactoren. Er is een sterke wederkerige relatie tussen slaap en pijn. Een slecht voedingspatroon kan de neuro-inflammatie versterken en roken heeft een negatieve invloed op weefselherstel. De rol van de fysiotherapeut kan liggen op het vlak van informeren over de rol van deze leefstijlfactoren op het gezondheidsprobleem.

Nederlanders met een chronische aandoening bewegen minder vaak dan mensen zonder een chronische aandoening. Hier is nog veel winst te behalen, aangezien bewegen een belangrijk onderdeel is van een gezonde leefstijl. Ook kan bewegen bij chronische aandoeningen de ziektelast verlagen en progressie vertragen. Dit artikel geeft informatie over de beweegrichtlijnen, de positieve effecten van bewegen en over bewegen bij verschillende chronische aandoeningen. De adviezen voor de afzonderlijke aandoeningen zijn gebaseerd op de gratis online gesprekstool Bewust bewegen met chronische aandoeningen van het Kenniscentrum Sport & Bewegen, bestaande uit wetenschappelijk onderbouwde informatie.

Valincidenten komen vaak voor onder ouderen, met alle negatieve gevolgen van dien, voor zowel het individu als de maatschappij. Veel van deze valincidenten zijn het gevolg van onverwachte balansverstoringen (perturbaties) tijdens het lopen, zoals struikelen of uitglijden. Perturbatietraining (PBT) traint herstelreacties op onverwachte balansverstoringen en lijkt effectiever voor het verminderen van het valrisico dan traditionele vormen van balanstraining. Fysiotherapeuten zijn nog vaak onvoldoende bekend met deze vorm van reactieve balanstraining. Dit artikel laat zien dat PBT een veelbelovende aanpak lijkt om het valrisico bij ouderen te verminderen, maar dat verdere ontwikkeling en standaardisatie voor toepassing in de praktijk nodig zijn. De ontwikkeling van protocollen en gebruiksvriendelijke meetinstrumenten is essentieel om fysiotherapeuten te ondersteunen. Wel kan al worden aanbevolen om reactieve balanscontrole waar mogelijk te integreren als onderdeel van balanstraining.