Physios

Ademen en het functioneren van het lichaam zijn sterk met elkaar verbonden. Met (bio)feedback is deze interactie inzichtelijk te maken, voor zowel de patiënt als de therapeut. Dit artikel beschrijft diverse manieren waarop een therapeut ademfeedback kan integreren in een therapeutische behandelsetting. Aan bod komen ademhalingsoefeningen, het toepassen van biofeedbackvormen en het voorschrijven van specifieke oefeningen voor de thuissituatie.

Osteoporose is een aandoening van het skelet met een verhoogd risico op fracturen. Deze fracturen hebben grote gevolgen voor zowel de patiënt als de gezondheidszorg en de economie. Voor patiënten heeft een fractuur grote impact op morbiditeit, mortaliteit en kwaliteit van leven. De meest voorkomende plaatsen van fracturen bij osteoporose zijn pols, heup en wervels. Verreweg de meeste osteoporosepatiënten hebben pas na een (eerste) fractuur de diagnose gekregen. Dit betekent dat de aandoening vaak pas laat wordt ontdekt. De beschikbare behandeling wordt in veel gevallen niet optimaal toegepast of opgevolgd. Behalve het herkennen van wervelfracturen kunnen fysiotherapeuten een signalerende functie hebben als het om risicofactoren gaat, zoals een laag lichaamsgewicht, hoog valrisico, lage calciuminname, onvoldoende vitamine D, gebrek aan lichaamsbeweging, roken, en alcoholgebruik. Ook is het belangrijk de aandoeningen en de medicatie te kennen waarbij er een verhoogd risico op osteoporose is. Voorkomen is beter dan breken!

Jarenlang is massage in de fysiotherapie weinig populair geweest, mede vanwege een gebrek aan wetenschappelijke basis voor deze therapievorm. De laatste tijd is het een trend om massage vaker in te zetten bij fysiotherapie. In dit kader is een opmerkelijk onderzoek gepubliceerd door Crane en collega’s. Hierin beschrijven zij op moleculair en cellulair niveau de werkingsmechanismen van massage na fysieke inspanning.

Hoofdpijn komt vaak voor en kent vele verschijningsvormen. De classificatie van de International Headache Society (IHS) is gebaseerd op het onderscheid tussen primaire en secundaire hoofdpijnen. In dit artikel wordt besproken hoe deze classificatie in de fysiotherapeutische praktijk te gebruiken is. Met het volgen van deze classificatie is de analyse van de klacht hoofdpijn eenvoudiger. Dat leidt weer tot verantwoorde keuzes in diagnostiek en de behandeling. De nadruk in dit artikel ligt op de definitie en behandeling van de meest voorkomende primaire hoofdpijnen, namelijk spanningshoofdpijn, migraine en clusterhoofdpijn.

Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw is een groot aantal systematische literatuuroverzichten gepubliceerd over de effectiviteit van fysiotherapie en manuele therapie. Kenmerken van systematische literatuuroverzichten zijn dat het aantal onderzoeken zo groot mogelijk is en dat de geselecteerde onderzoeken (vaak gerandomiseerd, gecontroleerd onderzoek) worden beoordeeld volgens een vast methodologisch kader. Op deze manier ontstaat een rangorde in de methodologische kwaliteit van de gepubliceerde onderzoeken op de ladder van wetenschappelijke evidentie. Het doel van deze overzichten is om professionals zoals fysiotherapeuten en manueel therapeuten te informeren over de wetenschappelijke stand van zaken met betrekking tot de effectiviteit van fysio- en manueel-therapeutische verrichtingen bij patiënten met een bepaalde aandoening, bijvoorbeeld de effectiviteit van manuele therapie bij patiënten met lage-rugpijn. Het zijn vaak lastig te lezen artikelen met een groot aantal methodologische begrippen en met grote tabellen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze artikelen snel terzijde worden gelegd door praktiserende fysiotherapeuten en manueel therapeuten. Hierdoor ontstaat een groeiende kloof tussen de wetenschap en de dagelijkse praktijk.

Het ouder worden gaat gepaard met een toename van de kans op invaliditeit, afhankelijkheid en zorgconsumptie. De vraag is of een trainingsinterventie dit kan tegengaan. Het regelmatig uitvoeren van fysieke activiteit heeft immers veel voordelen voor de gezondheid van ouderen, waaronder het behoud van een actieve en onafhankelijke leefstijl en verbeteringen van functies, kwaliteit van leven en lichaamssamenstelling. Een multimodale training, bestaande uit een combinatie van krachttraining en conditietraining, vermindert daarnaast het ontstaan en de progressie van chronische aandoeningen. In een recent gepubliceerd onderzoek van Gudlaugsson en collega’s zijn de effecten van multimodale training bij ouderen onderzocht. Dit artikel geeft een samenvatting van dit onderzoek.