Quintesse

Bij een eenmalige plotselinge blootstelling aan een gevaarlijke stof of wanneer gevaarlijke stoffen onverwacht worden aangetroffen in een bedrijf, kan paniek ontstaan. De arbodienst, bedrijfsarts en andere arboprofessionals zijn hierbij vaak nauw betrokken. Het vanuit de praktijk ontwikkelde Toxic Incident Counseling Model kan helpen de situatie via een systematische arbeidsgezondheidskundige aanpak beheersbaar te maken. Het model kent een aantal opeenvolgende stappen die door de ingeschakelde adviseur doorlopen kunnen worden: verhelder het probleem, spreek met directbetrokkenen op de werkplek, verzamel de vragen die leven onder het personeel, lees u in, weeg af en licht voor en bied de mogelijkheid van individuele counseling. Bedrijfsartsen kunnen hier een belangrijke rol in spelen met deskundig, onafhankelijk advies, basiskennis van de toxicologie en goede communicatieve vaardigheden in het contact met werknemers en management en met andere betrokken deskundigen (arbeidshygiënisten, Inspectie SZW, medische specialisten).

Blootstelling aan fijnstof en hartritmestoornissen bij lassers | De reproduceerbaarheid van tweedelijns kleurenzientesten in de transportsector | Effectiviteit van gezondheidsbevordering op de werkvloer

De prevalentie van astma in de huisartsenpraktijk is naar schatting 35 per 1.000 patiënten. Astma ontstaat vaak al op de kinderleeftijd. Bij de behandeling van astma staat het voorkómen van uitlokkende factoren (zoals huisstofmijt, rook, dampen en fijnstof) voorop. Voor de medicamenteuze behandeling komen kortwerkende bètasympathicomimetica (short acting beta-2-agonists, SABA’s), langwerkende bètasympathicomimetica (long acting beta-2-agonists, LABA’s) en inhalatiecorticosteroïden (ICS) in aanmerking. Luchtwegverwijders geven binnen enkele minuten verlichting van de benauwdheid, terwijl ICS op de lange termijn een onstekingsonderdrukkend effect hebben. De incidentie van bijwerkingen bij inhalatiemedicatie is over het algemeen laag, omdat de middelen niet tot weinig systemisch beschikbaar komen. De meest voorkomende bijwerkingen van SABA’s en LABA’s zijn tremor, hartkloppingen, hoofdpijn en hoesten. Bij ICS kunnen orale candidiasis, heesheid en – bij langdurig hoge doseringen – bijniersuppressie, vermindering botdichtheid en glaucoom optreden. Voor de inhalatiegeneesmiddelen zijn verschillende inhalatoren beschikbaar. Welke inhalator het meest geschikt is, verschilt per patiënt.

Er is de afgelopen jaren veel aandacht ontstaan voor gezondheidsrisico’s in relatie tot beroepsmatige blootstelling aan chroom (VI). Chroom (VI)(-verbindingen) zijn kankerverwekkend, reprotoxisch, irriterend, nefrotoxisch, sensibiliserend en anderszins immunotoxisch. Dat leidt ertoe dat van een breed scala van aandoeningen bewezen dan wel verondersteld wordt dat hun optreden moet worden toegeschreven aan chroom (VI)-blootstelling. Aan de hand van een aantal voorbeelden wordt ingegaan op de mogelijkheden, beperkingen en systematiek van het verrichten van individuele causaliteitsbeoordeling bij verschillende aandoeningen in relatie tot chroom (VI)-blootstelling.

De arbeidstoxicologie of industriële toxicologie is de deeldiscipline van de toxicologie die zich richt op de gezondheidsbedreigingen van chemicaliën op de werkplek. Het is van groot belang de giftigheid van stoffen en het gezondheidsrisico door stoffen op de werkplek scherp te scheiden. Informatie over de mate en het tijdraam van blootstelling is cruciaal voor de risicobeoordeling, want het gezondheidsrisico van een stof wordt bepaald door de toxiciteit en de mate en het tijdraam van blootstelling. Drie actuele voorbeelden illustreren dit: gezondheidsrisico van dieselroet, biologische grenswaarde van PAK's en het gezondheidsrisico van chroom (VI).

De luchtkwaliteit is van groot belang voor ons leef- en werkklimaat. In bedrijven zelf bepaalt de Arbeidsomstandighedenwet dat er eisen gesteld worden aan de luchtkwaliteit waarin mensen hun beroep mogen uitoefenen. Maar hoe is het gesteld met de luchtkwaliteit buiten bedrijven? Die is ook onderhevig aan normen. Het is belangrijk zich te realiseren dat blootstelling aan luchtverontreiniging door verkeer of emissies van fabrieken risico’s met zich meebrengt die van invloed kunnen zijn op de gezondheid van werknemers. Die gezondheidsrisico’s worden vaak over het hoofd gezien als zieke werknemers op het spreekuur komen. De invloed van het milieu op de gezondheid en op verzuim kan echter aanzienlijk zijn. Dat wordt geïllustreerd in de casus. In dit artikel wordt onder de term omgevingstoxicologie ingegaan op de stoffen die de luchtkwaliteit bepalen. Door het toevoegen van de dimensie milieu aan ons beoordelingskader, ontstaat een nieuwe kijk op gezondheid.