PiL

Het is een pijnlijk contrast: terwijl zorgverleners in sommige delen van de wereld met een schrijnend tekort aan medische hulpmiddelen kampen, worden in rijke landen jaarlijks talloze ongebruikte en volledig functionele hulpmiddelen vernietigd. Deze verspilling, voortkomend uit strikte regelgeving en commerciële belangen, wordt vaak als onvermijdelijk beschouwd. Maar is dat ook echt zo?

Klassieke psychedelica, zoals LSD en psilocybine, zijn stoffen die momenteel illegaal zijn, maar door personen gebruikt worden vanwege hun bewustzijnsveranderende effecten of als zelfmedicatie voor bepaalde psychiatrische stoornissen zoals depressie. Jaren geleden vonden de eerste wetenschappelijke psychedelicastudies plaats en werd het potentieel in een therapeutische context al onderstreept. Door een samenloop van omstandigheden kwam het onderzoek tot stilstand, maar sinds een jaar of tien is de draad weer opgepakt en blijken de eerste resultaten veelbelovend. Bestudeerde indicaties tot nu toe zijn middelengebruiksstoornis, primaire of secundaire angststoornis, posttraumatische stoornis, depressie en obsessief-compulsieve stoornis. In de komende jaren zal uit aanvullend bewijs het therapeutisch potentieel van deze middelen moeten blijken en dan zullen ze wellicht ook toegevoegd worden aan het arsenaal van middelen die ingezet kunnen worden om de mentale gezondheid van patiënten te vergroten.

Op 1 oktober 2024 is in de regio Rijnmond het project ‘Anders Oogdruppelen’ gestart. Jaap Hoogeterp, redactielid van PiL, ging in gesprek met Guy Buck en Katja Smitskamp. Guy Buck is bestuursvoorzitter bij Zorgorganisatie Aafje en voorzitter van ConForte, de brancheorganisatie van zorgondernemers in de regio Rotterdam in Capelle & Krimpen. Katja Smitskamp is transitiemanager bij ConForte.

De milieu-impact van de zorg is erg groot; geneesmiddelen leveren hieraan een grote bijdrage. Duurzaamheid is dus een belangrijke uitdaging voor apothekers. Er zijn verschillende manieren waarop apothekers geneesmiddelgebruik kunnen verduurzamen. In dit artikel wordt aan de hand van praktijkvoorbeelden een aantal suggesties gedaan om 1) te kiezen voor groene geneesmiddelen, 2) gepast gebruik te stimuleren en 3) geneesmiddelverspilling tegen te gaan. De praktijkvoorbeelden laten zien dat het bevorderen van duurzaamheid dicht bij de dagelijkse taken van apothekers ligt. Dit betekent dat apothekers morgen al kunnen beginnen met duurzamer handelen.

In 2023 werd op de intensive care (IC) van het Erasmus MC 50.133 gram paracetamol toegediend. Medicatie draagt 40% bij aan de ecologische CO2-voetafdruk van de gezondheidszorg. Een studie toonde aan dat intraveneuze paracetamol 16 keer meer CO2 uitstoot dan orale toediening. Aangezien beide even effectief zijn, startte de IC een “paracetamol challenge” om intraveneus gebruik met 25% te verminderen. Een poster en een korte film op intranet en LinkedIn riepen andere ziekenhuizen op om deel te nemen. Binnen enkele dagen sloten 40 ziekenhuizen zich aan. In april 2024 was het gebruik van intraveneus paracetamol op de IC met 49% gedaald, wat 106 kg afval, 458 kg CO2 en €1.380 bespaarde. De totale afname in ziekenhuizen kan oplopen tot 10.000 doses, wat een besparing van 1.430 kg afval, 6.200 kg CO2 en €18.2000 oplevert. De impact op pijnscores werd niet onderzocht.

Tirzepatide is geregistreerd voor de behandeling van diabetes mellitus type 2 (DM2) en voor de behandeling van obesitas en overgewicht. Tirzepatide is een agonist van zowel de ‘gastric inhibitory’ polypeptide (GIP)-receptor als de ‘glucagon-like’ peptide-1 (GLP-1)-receptor. Tirzepatide stimuleert de insulineafgifte en remt de glucagonafgifte. Ook vertraagt tirzepatide de maaglediging, vermindert het hongergevoel en verhoogt het verzadigingsgevoel. Hierdoor daalt het HbA1c en het lichaamsgewicht. Het HbA1c daalt gemiddeld met 20 tot 28 mmol/mol ten opzichte van de uitgangswaarde. De gewichtsverlaging is, afhankelijk van de dosering 13,4 tot 22,58% in 72 weken, ten opzichte van 2,4 tot 3,3% bij placebo. Met tirzepatide bereikt 63,4 tot 90,1% van de patiënten een gewichtsverlies van minimaal 10%. Met placebo is dit 8,7 tot 13,5%. De meest voorkomende bijwerkingen van tirzepatide zijn gastro-intestinale klachten zoals misselijkheid en diarree. Potentiële langetermijnbijwerkingen zijn pancreatitis/pancreascarcinoom, schildklieraandoeningen en retinopathie. Tirzepatide kost ongeveer 3.100 tot 5.600 euro per jaar en wordt alleen, onder voorwaarden, vergoed voor patiënten met DM2. Voor deze patiënten geldt een terugbetaalregeling van de fabrikant. Tirzepatide is alleen als subcutane injectie beschikbaar. Patiënten moeten tirzepatide eenmaal per week injecteren in buik, bovenbeen of bovenarm.