Physios

Het thema van de Physios themadag op 7 oktober 2011 was ‘Spieren in beweging’ en ging over het leren, aansturen en trainen van bewegen. In dit artikel een verslag van het programma dat bestond uit drie pittige colleges van gerenommeerde sprekers voor de lunch, verschillende praktische workshops in de middag en een afsluitende plenaire sessie met medewerking van het Nationale Ballet.

Oedeem is een zwelling in het weefsel die ontstaat door een stoornis in de afvoer van lichaamsvocht waardoor het vocht zich ophoopt tussen de lichaamscellen. Bij oedeem is onderscheid te maken tussen veneus oedeem en lymfoedeem. Lymfoedeem is een veelvoorkomende complicatie van de behandeling van kanker of van het kankerproces zelf. Omdat steeds meer fysiotherapeuten betrokken zijn bij oefenprogramma’s voor kankerpatiënten, is het belangrijk dat zij oedeem kunnen signaleren. Het vaststellen van lymfoedeem vraagt echter om specifieke vaardigheden en ervaring. Om deze redenen worden in dit artikel de diagnostiek en de differentiële diagnostiek van lymfoedeem beschreven voor de algemeen fysiotherapeut.

Het complex regionaal pijnsyndroom (CRPS) is een aandoening die zowel patiënten als hulpverleners voor veel problemen stelt. Het ontstaat vaak aan een arm of been als complicatie na een chirurgische ingreep of na een trauma, maar kan ook spontaan ontstaan. De ernst en expressie van de klachten variëren nogal tussen patiënten. CRPS is een van de belangrijkste oorzaken van functieverlies en invaliditeit na ongevallen of operaties van een ledemaat. Er zijn verschillende theorieën over de oorzaak van CRPS. De klinische diagnose CRPS is te stellen aan de hand van enkele criteria, waarbij verschillende subtypen zijn te onderscheiden. Op basis hiervan wordt het behandelbeleid bepaald en een stappenplan gemaakt. Dit artikel gaat in op de pathofysiologie, oorzaken, diagnostiek en behandeling van dit invaliderende ziektebeeld.

Het ontstaan en voortbestaan van rugklachten wordt significant beïnvloed door verschillende psychologische risicofactoren. Om die reden is een screening door fysiotherapeuten op de aanwezigheid van deze factoren cruciaal wanneer het beloop van de rugklachten afwijkend is (diagnostiek van de ‘gele vlaggen’). Wanneer blijkt dat er ‘gele vlaggen’ aanwezig zijn die leiden tot een behoorlijke lijdensdruk en disfunctioneel (pijn)copinggedrag, is het een logische stap om een intake uit te laten voeren door een psycholoog, aangezien deze gespecialiseerd is in de analyse van relevante factoren die bijdragen aan de pijnproblematiek. Als er sprake is van complexe pijnproblematiek, is een multidisciplinaire samenwerking van psycholoog en fysiotherapeut geïndiceerd. Alleen door kennis te nemen van elkaars werkwijzen kan een effectieve samenwerking in de eerste lijn ontstaan, uitgaande van het principe van stepped care, dat wil zeggen dat de patiënt die behandeling ontvangt die nodig is, maar ook niet meer dan dat.

Lagerugpijn is een groot probleem in de samenleving; met een jaarlijkse prevalentie van bijna 44 procent is lagerugpijn in Nederland de meest voorkomende aandoening aan het spierskeletsysteem. Onderzoek heeft aangetoond dat er geen eenduidige relatie bestaat tussen de belasting op de wervelkolom, schade aan de bewegingssegmenten en rugpijn, maar hoge of frequente mechanische belasting lijkt een risicofactor te zijn voor het ontstaan van rugklachten. Door middel van een biomechanische analyse is het mogelijk de rugbelasting te bepalen en te onderzoeken in welke mate verschillende interventies deze belasting kunnen verminderen. In dit artikel worden eerst de mechanische eigenschappen van de belangrijkste anatomische structuren van de wervelkolom toegelicht. Vervolgens wordt uitgelegd hoe een realistische schatting van de mechanische rugbelasting kan worden verkregen. Ten slotte wordt toegelicht hoe deze rugbelasting kan leiden tot het ontstaan van specifieke aandoeningen aan de wervelkolom.

Dit artikel is het derde en laatste deel in de reeks ‘Allemaal mensen’. In het eerste deel is het model Allemaal mensen geïntroduceerd. Het tweede deel ging over extremen van gedrag en de parallellen met persoonlijkheidsstoornissen. In dit derde deel worden allereerst begrippen beschreven uit de communicatietheorie die betrekking hebben op de machtsverhouding binnen een relatie. De ‘roos van Leary’ maakt zichtbaar of deze onderlinge verhouding past bij de gegeven omstandigheden of dat er sprake is van grensoverschrijdend gedrag. Het artikel wordt afgesloten met een vierstappenplan dat een leidraad geeft voor professioneel reageren op grensoverschrijdend gedrag.