Physios

Vallen is bij ouderen een symptoom waar in het algemeen meerdere oorzaken aan ten grondslag liggen. Vaak is er sprake van een combinatie van een extrinsieke valrisicofactor en een of meer intrinsieke risicofactoren, zoals een mobiliteitsstoornis of medicatiegebruik. Vallen lijkt hierdoor misschien een lastig, complex en daardoor moeilijk aan te pakken probleem. Met voldoende kennis over de risicofactoren en een goede samenwerking binnen de zorgketen zijn preventie en behandeling wel degelijk mogelijk. Dit artikel is het eerste deel van een serie van twee en hierin worden de belangrijkste risicofactoren voor vallen besproken. Ook de meetinstrumenten die te gebruiken zijn voor een multifactoriële valrisicobeoordeling komen aan de orde.

In opdracht van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) is de fysiotherapeutische richtlijn voor reumatoïde artritis (RA) herzien. De herziene richtlijn beschrijft het diagnostisch en therapeutisch handelen van de fysiotherapeut volgens de huidige stand van de wetenschap en praktijk. Bij de behandeling van mensen met RA worden drie verschillende behandelindicaties voor fysiotherapie, met bijpassende zorgprofielen, omschreven. De basis van deze zorgprofielen wordt gevormd door de combinatie van voorlichting en advisering met oefentherapie. In de herziene richtlijn wordt de gewenste inhoud van de voorlichting en advisering aangegeven, en worden duidelijke aanwijzingen ten aanzien van de benodigde frequentie, intensiteit, type en duur van oefentherapie aangereikt. Daarbij worden ook suggesties gedaan voor gedragsmatige interventies ter bevordering van algehele lichamelijke activiteit conform de beweegrichtlijnen.

De Nederlandse Orthopaedie Vereniging heeft de richtlijn Voorste Kruisbandletsel geïnitieerd in 2010 en in 2018 geüpdatet. Deze versie is in oktober 2018 geaccordeerd door alle betrokken verenigingen. Voorste kruisbandletsel is een veelvoorkomend traumatisch letsel, dat initieel een beperking van belastbaarheid van de knie geeft door pijn, zwelling en functio laesa. Secundair kan het instabiliteitsklachten geven en op de lange termijn geeft het een meer dan tien keer zo hoog risico op posttraumatische gonartrose. Het is essentieel voor alle betrokken (para)medische professionals om op de hoogte te zijn van de meest actuele en passende diagnostiek, behandelingsopties en uitkomsten van een voorste kruisbandletsel, dus ook voor de fysiotherapeut die deze patiëntengroep ziet. Dit artikel beschrijft daarvoor een verkorte weergave van de recente update van de NOVrichtlijn Voorste Kruisbandletsel.

Een hallux valgus ontstaat in een aantal stappen en is progressief. De vele onderzoeken naar mogelijke risicofactoren spreken elkaar tegen. Het vermoeden is dat een aantal risicofactoren op elkaar inwerken. Tot nu toe was een operatie de enige mogelijkheid om de grote teen weer recht te krijgen. De hallux valgus-richtlijn van de orthopeden noemt oefentherapie als één van opties in het conservatieve traject. Hieraan was tot nu toe echter nog geen invulling gegeven met een oefenprotocol. Ervaringen met oefentherapie in het buitenland en wetenschappelijke artikelen over oefentherapie bij een hallux valgus tonen aan dat een scheve teen recht(er) te trainen is. De auteurs hebben op basis van deze kennis een oefenprotocol gemaakt. Het recht(er) kunnen trainen van een hallux valgus is om twee redenen relevant voor de fysiotherapeut. Ten eerste zijn mobilisaties en oefentherapie het domein van de fysiotherapeut. Ten tweede kan een hallux valgus niet alleen pijn veroorzaken, maar werkt de aandoening ook verstorend in de proximale bewegingsketen, met mogelijk knie-, heup-, rug- of nekklachten als gevolg.

Het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) ontwikkelt sinds 1998 vakinhoudelijke richtlijnen. In 1994 heeft het KNGF de eerste methodiek voor de ontwikkeling van KNGF-richtlijnen opgesteld, en deze methodiek is in 2007 vernieuwd. Het KNGF heeft op dit moment vijftien richtlijnen gepubliceerd op de website www.kngf.nl/ kennisplatform. Vanaf 2016 is besloten in te zetten op het herzien van de bestaande richtlijnen. Daarvoor is allereerst de KNGF-methodiek voor richtlijnontwikkeling uit 2007 herzien. Voor deze herziening bestaat een drietal redenen: streven naar een praktijkgerichter opzet, criteria van het Zorginstituut Nederland en efficiëntie. Dit artikel beschrijft welk proces wordt doorlopen wordt om een richtlijn te ontwikkelen of te herzien.

Krachttraining is een effectieve methode om de belastbaarheid van spier- en peesweefsel te verhogen. Er zijn bepaalde trainingsparameters nodig om tot de gewenste effecten te komen, maar niet elke patiënt is voldoende belastbaar hiervoor. Om toch de lokale effecten van krachttraining te verkrijgen is een aantal innovatieve krachttrainingsvormen in te zetten waarbij de patiënt geen oefeningen met een te hoge belasting hoeft te doen. De trainingsmethodes die besproken worden in dit artikel zijn occlusietraining, waarbij de bloedtoevoer naar de spier wordt verminderd tijdens oefeningen, neuromusculaire elektrostimulatie, waarbij tijdens krachtoefeningen specifieke spiergroepen met elektroden worden gestimuleerd, en vliegwieltraining, waarbij oefeningen worden gedaan onder continue weerstand en met een hoge bewegingssnelheid.