Physios

Onderdeel van evidence-based handelen is dat wie meer wil weten over bijvoorbeeld een behandelwijze, op zoek gaat naar wetenschappelijke onderbouwing. Het is daarbij essentieel om naar artikelen te zoeken van goede kwaliteit en met een grote zeggingskracht. Systematische reviews staan wat dit betreft boven aan de wetenschappelijke publicatiepiramide. Aan een systematische review is vaak een meta-analyse gekoppeld. Dit artikel heeft als doel om op een eenvoudige en nuchtere wijze uiteen te zetten wat een systematische review en meta-analyse nu precies zijn, welke kwaliteitseisen ervoor gelden, en hoe de resultaten en conclusies te vertalen zijn naar de dagelijkse praktijk. Het doel ervan is om het lezen van systematische reviews en meta-analyses toegankelijker te maken.

Voor de ontwikkeling van de fysiotherapie in de afgelopen decennia was de wetenschappelijke onderbouwing onontbeerlijk. Wetenschappelijk onderzoek en met name de RCT als studie-opzet heeft echter zijn beperkingen, en de goede wetenschapper is zich daarvan bewust. Vanuit dit perspectief zijn in de afgelopen jaren diverse wetenschappelijk artikelen gepubliceerd naar het effect van parachutes. Ogenschijnlijk serieuze studies, maar nader beschouwd meer een ironische reflectie op de wetenschap. Dit artikel belicht deze parachutestudies met als belangrijkste boodschap om ook bij het bedrijven en interpreteren van wetenschap het gezond verstand te laten zegevieren.

Hippocrates (ca. 460-370 v. Chr.) wordt mondiaal beschouwd als de grondlegger van de moderne geneeskunde en natuurgeneeskunde, maar was feitelijk een holistische fysiotherapeut ‘avant la lettre’ gezien zijn opvattingen over de relatie tussen lichaam en geest. In Nederland kunnen we heilgymnast dr. J.G. Mezger (1838-1909), later arts, beschouwen als de grondlegger van de fysiotherapie. De moderne fysiotherapie heeft haar wortels in de heilgymnastiek-massage (eind 19e eeuw) en kent een lange weg met veel obstakels, van domeinkwesties tot de uiteindelijke wettelijke erkenning. De laatste dertig jaar zijn veel therapieën uit de ‘gereedschapskist’ van de fysiotherapeut verdwenen (zowel terecht als onterecht), maar er zijn ook nieuwe, hoopvolle ontwikkelingen. De fysiotherapie is aangekomen op een kritiek punt in zijn geschiedenis en een heroriëntatie is nodig om toekomstbestendig te blijven. Daarom gaat dit artikel op deze ontwikkelingen in.

In 2010 schreef de toenmalige redacteur van Physios Wim Hullegie een drieluik over de mythe en werkelijkheid van evidence-based fysiotherapie. In de eerste twee delen nam hij de lezer mee in de hogesnelheidstrein van het evidenced-based denken en besprak hij de rivaliteit tussen het biomedische en het klinischepidemiologische denken in de geneeskunde. Het derde deel van dit drieluik, ‘Een pragmatische visie op meten in de fysiotherapie’, was vooral een pleidooi om terughoudend te zijn met het ongebreideld inzetten van meetinstrumenten zonder dat duidelijk is welk doel daarmee bereikt moet worden. Alleen meten wat we willen weten, dus. Helaas blijkt niet alles zich in tien jaar te ontwikkelen en is wat Hullegie in 2010 schreef nog steeds actueel. Vandaar de herplaatsing met een reactie van de auteur.

De revalidatie na een letsel van de voorstekruisband (VKB) is vaak een langdurig traject, zeker als er ook een VKB-reconstructie volgt. Het traject loopt van diagnose, preoperatieve (of misschien wel alleen conservatieve) revalidatie, naar de postoperatieve revalidatie en terugkeer naar sport. Bij elk van deze fasen zijn er belangrijke aandachtspunten waar de fysiotherapeut rekening mee dient te houden en criteria waaraan de patiënt dient te voldoen. Zo is het bij de diagnose belangrijk om geen aanvullende letsels te missen en bij de preoperatieve fase om te weten welke criteria er voor een operatie zijn. Bij de postoperatieve revalidatie wordt de eerste fase eruit gelicht, aangezien er ook hier criteria zijn waaraan de patiënt moet voldoen om deze fase af te ronden. Aan het einde van de revalidatie zijn er ook duidelijke criteria om te bepalen of de patiënt zijn oorspronkelijke sport weer kan gaan beoefenen.

Kraakbeendefecten in de knie komen frequent voor. De specifieke behandeling is afhankelijk van de grootte, diepte, locatie en eventueel begeleidende afwijkingen, zoals instabiliteit of een standsafwijking van het been. Een goede chirurgische behandeling is essentieel, maar de nabehandeling is net zo belangrijk voor een goed resultaat. De nabehandeling is afhankelijk van meerdere factoren en kent valkuilen. Dit artikel beschrijft de behandelopties en de nabehandelopties en handvatten voor bekende valkuilen.