A&I

De opioïden behoren tot de oudste, bekendste en (vooral onder leken) beruchtste geneesmiddelen ter wereld. Opium, het ingedroogde melksap van de Papaver somniferum (‘slaapverwekkende papaver’), werd al enkele duizenden jaren voor onze jaartelling gebruikt. Over de definities van ‘opioïd’ en ‘opiaat’ is de literatuur niet eenduidig. Over het algemeen is de term ‘opiaat’ gereserveerd voor natuurlijke alkaloïden die worden geëxtraheerd van de Papaver somniferum, zoals morfine en codeïne. De term opioïd omvat naast opiaten ook (semi-)synthetische geneesmiddelen, waaronder oxycodon en fentanyl.

Het aandeel van ouderen in de totale bevolking neemt toe. Deze groep zal in toenemende mate een beroep doen op de gezondheidszorg en dus ook op IC-zorg. Er zijn grote verschillen in het risico op overlijden bij ouderen die op de IC worden opgenomen. De uitkomsten na electieve chirurgie zijn beter dan na een spoedopname of spoedchirurgie. Treedt acute nierschade op of wordt de patiënt mechanisch beademd, dan neemt het risico op overlijden verder toe. Ook het optreden van een delier is geassocieerd met een slechtere uitkomst.

Heupfracturen bij geriatrische patiënten zijn geassocieerd met een hoge morbiditeit en mortaliteit. De uitkomsten van de behandeling van heupfracturen bij deze patiëntengroep zijn niet te vergelijken met die bij de jongere patiëntenpopulatie. De demografische verschuiving in het aantal ouderen zorgt daarnaast voor een steeds grotere groep geriatrische patiënten. Zorgvuldige patiëntselectie en preventie moeten zorgen voor betere uitkomsten en reductie van de zorg-gerelateerde kosten.

Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten (en hun naasten) die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard. Deze definitie van de WHO uit 2002 is nog niet veranderd. Wel verandert met de tijd de vorm van palliatieve zorg aan specifieke (groepen) patiënten. Dit is ingegeven door resultaten van wetenschappelijk onderzoek of door het opstellen van richtlijnen met aanbevelingen; waarvan hier een greep uit 2015.

Het vruchtwateremboliesyndroom kan zich fulminant ontwikkelen en heeft vaak een fatale afloop. De afgelopen decennia zijn de pathofysiologische inzichten veranderd: nu wordt niet langer gedacht dat een embolie het beeld kan verklaren. Recentere analyses leggen de nadruk op het belang van het humorale en immunologische systeem, waarbij niet de antigenen zelf, maar de maternale respons hierop een anafylactoïde reactie initieert en een cascade veroorzaakt. Het klinisch beeld, dat zich meestal tijdens of direct na de partus ontwikkelt is heterogeen. De trias hypoxie, hypotensie en coagulopathie is in het merendeel van de gevallen aanwezig. De diagnose wordt primair op basis van de symptomen gesteld. De aanwezigheid van foetale cellen in de maternale circulatie is geen geschikt criterium voor het aantonen of uitsluiten van het syndroom. Vroegtijdige herkenning, invasieve monitoring en ondersteuning zijn cruciaal. Correctie van metabole en stollingsstoornissen is tot op heden de enige vorm van therapie.

Er is sprake van polyfarmacie als een patiënt vijf of meer geneesmiddelen uit verschillende therapeutische groepen of