Quintesse

De verschillende posities van bedrijfsarts en casemanager bij ziekteverzuimbegeleiding worden verhelderd. Dit artikel is gebaseerd op de NVAB-leidraad Casemanagement bij ziekteverzuimbegeleiding. Onder een casemanager verstaan we iedereen die zich als tussenpersoon, niet zijnde de eigen bedrijfsarts, actief bezighoudt met de ziekteverzuimbegeleiding. De casemanager kan onder verantwoordelijkheid van de bedrijfsarts werken binnen het medisch domein of onder de verantwoordelijkheid van de werkgever actief zijn in het procesmatig domein. Deze twee posities brengen verschillende taken en werkrelaties met zich mee. Ook inhoud, verantwoordelijkheden en grenzen van de communicatie met elkaar en met de werkgever zijn uit de werkrelatie af te leiden. Wanneer de casemanager werkt onder verantwoordelijkheid van de bedrijfsarts, heeft hij te maken met de regels die gelden voor het beroepsgeheim van de bedrijfsarts. Beiden delen met de werkgever die informatie die deze nodig heeft in het kader van ziekteverzuimbegeleiding. Wanneer de casemanager werkt onder verantwoordelijkheid van een derde, meestal de werkgever, beschouwt ook de bedrijfsarts hem als een derde. De bedrijfsarts deelt in dit geval met de casemanager alleen die informatie, die hij ook met de werkgever mag delen.

De indicatie voor antihypertensiva is in Nederland gebaseerd op het 10-jaars cardiovasculaire risico, maar is boven een bloeddruk van 160 mmHg systolisch ook onafhankelijk van dit risico. De belangrijkste reden voor antihypertensieve medicatie is vermindering van de kans op hartvaatziekten. Bij de behandeling van hypertensie zijn meestal meerdere antihypertensiva met verschillende aangrijpingspunten nodig om de bloeddruk op streefwaarde te krijgen. Bijwerkingen die worden veroorzaakt door het gebruik van antihypertensiva en de werkuitvoering kunnen beïnvloeden, zijn meestal van voorbijgaande aard. In voorkomende gevallen kan de bedrijfsarts met de behandelaar overleggen over aanpassing van de medicatie. De bedrijfsarts kan ook een taak hebben bij de ondersteuning van de therapietrouw die negatief kan worden beïnvloed door bijvoorbeeld ploegendienst.

Door de hoge prevalentie, kosten en de invloed op het functioneren van de (werkende) mens is lage rugpijn (LRP) een groot probleem in onze samenleving. Fysieke risicofactoren (zoals tillen, duwen, trekken en ongunstige houdingen) worden als belangrijke oorzaken van LRP gezien. De literatuur omtrent deze relaties is echter inconsistent, waardoor we het ontstaan van LRP onvoldoende begrijpen. Door mechanische rugbelasting (zoals krachten of momenten op de rug) te meten, kunnen we meer te weten komen over ontstaansmechanismen van LRP. De mechanische belasting heeft namelijk een directe relatie met weefselschade en daardoor met LRP. Voor een mechanische analyse is het van belang om een goed begrip te hebben van de structuur van de rug. Dit artikel bespreekt daarom de functionele anatomie en de mechanische eigenschappen van de wervelkolom. Ook leggen we uit hoe een realistische schatting van mechanische rugbelasting kan worden gemaakt en lichten we toe hoe mechanische rugbelasting kan leiden tot LRP.

Meer dan de helft van de verzuimende werknemers in Nederland is van mening dat het werk hoofdzakelijk of mede de oorzaak is van de lage rugklachten. Er bestaat een instrument waarmee de bedrijfs- en verzekeringsarts de mate van werkgerelateerdheid van aspecifieke lage rugklachten zo goed mogelijk kan inschatten. Dit gebeurt op basis van de leeftijd van de werknemer en de blootstelling aan tillen en dragen, buigen en/of draaien van de romp en lichaamstrillingen. Het instrument is gebaseerd op een meta-analyse van klinische studies en nationale en internationale expertbijeenkomsten en maakt deel uit van de beroepsziekteregistratierichtlijn voor aspecifieke lage rugklachten van het NCvB en van de NVAB-richtlijn ‘Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten’. Doordat het instrument inzicht biedt in welke mate van blootstelling risicovol is voor deze klachten, is het ook nuttig als insteek voor de evaluatie van de werking van preventieve maatregelen.

Rugklachten zijn vaak aspecifiek. Het diagnostisch proces is relatief eenvoudig. Bij de meeste patiënten is de anamnese al voldoende om de diagnose te kunnen stellen. Lichamelijk onderzoek is dan ook niet direct aangewezen, hoewel het verwachtingspatroon bij patiënten soms anders kan liggen. Voor een goede dokter-patiëntrelatie kan daarom een lichamelijk onderzoek nuttig zijn. De meeste rugklachten zijn self-limiting. Door voldoende te bewegen en met een laag niveau van pijnmedicatie is het grootste gedeelte van de patiënten binnen twee weken hersteld. Een beperkte groep patiënten zal moeten worden verwezen naar de fysiotherapeut en voor een kleine restgroep is beeldvormende diagnostiek noodzakelijk. Hiermee kan worden beoordeeld of toch sprake is van specifieke rugklachten. Op grond daarvan kan ook een verwijzing naar de orthopedisch chirurg worden overwogen. De prognose van lage rugklachten is afhankelijk van verschillende factoren. Zij zijn van invloed op herstel en werkhervatting. De begeleiding is vooral gericht op het activeren en tijdcontingent re-integreren, waardoor somatische fixatie wordt voorkomen. Er bestaan verder mythen rond lage rugklachten die in dit artikel worden ontzenuwd.

ALR is rugpijn waarvoor geen specifieke lichamelijke oorzaak aanwijsbaar is. In essentie is het een subjectieve pijnbeleving. De verzekeringsgeneeskundige beoordeling van cliënten met aspecifieke lage rugklachten is vaak complex en meestal multicausaal. Psychosociale belemmeringen voor herstel, inclusief eventueel belemmerende factoren in de werksituatie, moeten tijdig en adequaat worden onderkend. Voorkomen moet worden dat acute aspecifieke lage rugklachten chronisch worden, omdat – gelet op de aard van het probleem – ALR idealiter niet bij de verzekeringsarts komt ter beoordeling van de (mate van de) arbeidsongeschiktheid. De praktijk is echter weerbarstiger. Indien een cliënt wel twee jaar verzuimt is er sprake (geweest) van stagnatie van herstel. De subjectieve pijnbeleving en de daarbij behorende persoonlijke en contextuele factoren kunnen uiteindelijk leiden tot het tóch moeten aannemen van enige functionele beperkingen.