Physios

Ook in het vakgebied fysiotherapie verschuift de focus steeds meer van ziekte naar preventie, leefstijl en welzijn. Gezondheid is niet enkel de afwezigheid van ziekte en klachten, maar wordt bepaald door de manier waarop je ermee omgaat. Dit komt overeen met de visie van acceptatie en commitmenttherapie (ACT), een derde generatie gedragstherapie. Het doel van ACT is niet het bestrijden van klachten, maar het laten toenemen van de psychologische flexibiliteit. Hierbij leert iemand vaardigheden toepassen om een waardevol leven te leiden, al dan niet met klachten. Dit artikel beschrijft de uitgangspunten, het ontstaan en de achtergrond van ACT. Tot slot komen de zes processen van psychologische flexibiliteit aan bod waar ACT op is gericht. Dit artikel is een kennismaking met ACT en maakt deel uit van een tweeluik. Het tweede deel gaat dieper in op hoe ACT te gebruiken is in de fysiotherapeutische praktijk.

Pijnbeleving wordt mede bepaald door het soort pijn, de intensiteit van de pijn en de mate waarin de pijn het dagelijks leven beïnvloedt. Ook culturele aspecten spelen een rol. Een goede beheersing van het lichaam kan ervoor zorgen dat pijn en ongemak minder worden ervaren. Leden van de Kaznazani-soefi’s tonen tijdens het vrijwillig laten doorboren van hun lichaam met pennen geen pijnreacties, en er blijkt sprake van een wonderbaarlijke snelle wondgenezing. Dit artikel bespreekt welke factoren bij deze fenomenen een rol spelen. Daaruit volgen adviezen voor de fysiotherapeutische praktijk.

Bonzende hoofdpijn, misselijkheid en overgevoeligheid voor licht en geluid. Niet kunnen werken, of maar gewoon doorbijten, zodat vooral niemand merkt dat je een aanval hebt. Dit overkomt dagelijks zo’n 70.000 mensen in Nederland die migraine hebben. Tel daarbij op één op de 800 volwassen met clusterhoofdpijn en de circa vier op de 100.000 mensen per jaar die aangezichtspijn hebben. Van spanningshoofdpijn is de inschatting dat zeker 100.000 mensen lijden aan de chronische invaliderende vorm. Dat brengt de stand op een aanzienlijk aantal Nederlanders die structureel lijden aan een vorm van hoofdpijn die hen ernstig beperkt.

Temporomandibulaire disfunctie (TMD) is een verzamelnaam voor musculoskeletale stoornissen van het kauwstelsel. TMD bestaat uit artrogene vormen, myogene vormen en combinaties hiervan. Bekende klachten bij temporomandibulaire disfuncties zijn: pijn in het gezicht, vermoeidheid van de kauwspieren, het niet goed kunnen openen van de mond, pijn van het kaakgewricht, een knappend of krakend kaakgewricht, een overgevoelig gebit, abnormale slijtage van het gebit, oorpijn, hoofdpijn en nekpijn. In dit artikel worden de huidige inzichten besproken ten aanzien van artrogene en myogene temporomandibulaire disfuncties en aanverwante klachten. Voor deze klachtenpatronen is de orofaciaal fysiotherapeut bij uitstek de specialist in het fysiotherapeutisch domein. Daarom wordt in dit artikel ook ingegaan op de orofaciaal fysiotherapeutische diagnosestelling en behandeling bij patiënten met temporomandibulaire disfuncties.

Hoofdpijn is een veelvoorkomende klacht in de praktijk van de kinesitherapeut/fysiotherapeut. Migraine, spanningshoofdpijn en cervicogene hoofdpijn zijn de hoofdpijnvormen die het vaakst in de fysiotherapeutische praktijk voorkomen. Voor therapeuten is het de uitdaging om bij iedere patiënt de juiste behandeling te vinden. Dit wordt bemoeilijkt doordat de effectiviteit van fysiotherapie bij ieder hoofdpijntype verschillend is. Voor een evidence-based aanpak is het belangrijk om dit niet alleen te onderbouwen met wetenschappelijk onderzoek, maar ook te baseren op de klinische expertise van de fysiotherapeut zelf. Dit artikel inventariseert de wetenschappelijke evidentie voor de fysiotherapeutische aanpak van hoofdpijn en integreert dit met de klinische expertise aan de hand van de resultaten van een in 2021 gepubliceerde Delphi-studie.

Deze casus sluit aan op het artikel ‘Hoofdpijn vanuit fysiotherapeutisch perspectief’ in deze special. Dat artikel verdiept zich in de beroepsspecifieke invulling van het diagnostische proces en het behandelproces voor de fysiotherapeut. Patiënten met hoofdpijn komen vaak in de praktijk van de fysiotherapeut en/of manueeltherapeut. Het is daarom belangrijk dat de fysio- of manueeltherapeut kan screenen op rode vlaggen, en de veelvoorkomende hoofdpijntypen migraine, tension type hoofdpijn en cervicogene hoofdpijn kan diagnosticeren. Patiënten met tension type hoofdpijn en met cervicogene hoofdpijn zijn goed behandelbaar door fysiotherapeuten en/of manueeltherapeuten die daar specifieke relevante nascholing voor gevolgd hebben.