Socares

Op grond van het aantal mensen met reumatoïde artritis in Nederland krijgt iedere specialist ouderengeneeskunde te maken met deze patiënten. Reumatoïde artritis ontstaat soms op latere leeftijd. Kennis over de diagnostiek is dus van belang. De behandeling van reumatoïde artritis gebeurt door de reumatoloog volgens het treat-to-target-principe. Dit behandelprincipe richt zich erop reumatoïde artritis zo snel mogelijk in remissie te brengen. Daarvoor zijn verschillende geneesmiddelen toepasbaar. Disease-modifying anti-rheumatic drugs (DMARD’s) vormen de hoeksteen van de behandeling. De afgelopen jaren zijn er geneesmiddelen bij gekomen. Deze nascholing leert u wat u kunt doen bij patiënten met een vermoeden op reumatoïde artritis. Daarnaast heeft u na deze nascholing actuele kennis over de medicamenteuze behandeling van reumatoïde artritis inclusief kennis van de nieuwste middelen. U kunt na deze nascholing samen met de reumatoloog en binnen de grenzen van uw verantwoordelijkheid patiënten begeleiden bij een veilige behandeling van hun reumatoïde artritis.

Deze nascholing geeft een duidelijk beeld van wat PTSS is, hoe dit in het leven van uw oudere patiënten naar voren kan komen en hoe u het nog beter kunt herkennen. De diagnostiek en differentiaaldiagnostiek is voor volwassenen en ouderen grotendeels hetzelfde, maar bij de diagnostiek van PTSS bij ouderen is de aanwezigheid van meer comorbide stoornissen zoals dementie een factor die het moeilijker maakt. De thema’s van de traumata die ouderen hebben meegemaakt is ook grotendeels gelijk aan de volwassenen doelgroep, maar de ouderen hebben één specifiek trauma onderwerp en dat is het zelf hebben meegemaakt van traumatische gebeurtenissen in WOII. Dit blijkt – juist als ze ouder en kwetsbaarder worden – vaker dan wordt aangenomen een rol te spelen bij PTSS-klachten.

Vorig jaar vroeg ik aan een zaal vol ouderen wat het doel moest zijn van de behandeling als ze acuut ernstig ziek zouden worden. Met stip op één: behoud van zelfredzaamheid, kwaliteit van leven en geheugen. Op een troosteloze achtste en laatste plaats: zo lang mogelijk leven. ‘Genezen’ moest het trouwens doen met een schamele zesde plek. Best raar dus eigenlijk dat wij ons vak ouderenGENEESkunde noemen.

Artrose is een veelvoorkomende aandoening van het bewegingsapparaat die vaak tot pijn en fysiek ongemak leidt. De oorzaak is multifactorieel; chronische gewrichtsbelasting, ontsteking en overgewicht spelen een rol, maar ook een erfelijke component kan van belang zijn. Door de vergrijzing en het toenemende (over)gewicht van de gemiddelde Nederlander zullen de incidentie en prevalentie van artrose stijgen. Het RIVM verwacht dat artrose in 2040 de meest voorkomende chronische aandoening in Nederland is. In dit nascholingsartikel wordt u geïnformeerd over het ziektebeeld, de diagnose en de behandelmogelijkheden. In Nederland worden de meeste mensen met artrose behandeld in de eerste lijn, bij de huisarts of de fysiotherapeut. De diagnose artrose wordt klinisch gesteld en de behandeling dient zoveel mogelijk op de patiënt afgestemd te worden. De kern van de behandeling voor artrose bestaat uit voorlichting, advies, oefentherapie en zelfmanagement. Aanvullend kan pijnstilling gegeven worden. Pas als een maximale conservatieve behandeling niet werkt, dient de patiënt doorverwezen te worden naar de tweede lijn.

Elk jaar komen er nieuwe geneesmiddelen beschikbaar op de Nederlandse markt. Nieuwe middelen kunnen bijdragen aan betere kwaliteit van leven van patiënten. Ze kunnen echter ook nadelen hebben, zoals onbekende langetermijnveiligheid en hogere kosten. Het doelmatig gebruik van nieuwe geneesmiddelen is daarom belangrijk. Er zijn grote verschillen tussen artsen in het voorschrijven van nieuwe geneesmiddelen. Patiënt- en praktijkkenmerken kunnen deze verschillen vaak niet goed verklaren. De persoonlijke houding van voorschrijvers ten opzichte van nieuwe geneesmiddelen speelt een belangrijke rol in het besluit om nieuwe middelen wel of niet voor te schrijven. De farmaceutische industrie probeert deze houding met een veelheid aan strategieën te beïnvloeden. Goede informatie over de toegevoegde waarde van nieuwe geneesmiddelen, discussie tussen zorgverleners over hun eigen voorkeuren en keuzes en alertheid op beïnvloeding door de farmaceutische industrie kunnen bijdragen aan het doelmatig gebruik van nieuwe geneesmiddelen. Dit artikel is een samenvatting van het proefschrift ‘New medicines in primary care: perspectives and practices of healthcare professionals’, waarop Marloes Dankers op 14 november 2023 promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen.

In de ouderenpsychiatrie wordt lithium voorgeschreven bij patiënten met bipolaire stoornis en als additietherapie indien er geen respons is op antidepressiva bij patiënten met unipolaire depressieve stoornis. Bijwerkingen kunnen op latere leeftijd meer impact hebben op het dagelijks functioneren, wat voor ouderen het verschil kan betekenen tussen zelfredzaamheid en hulpbehoevendheid. Dit levert ethische dilemma’s op voor zowel de patiënt als de voorschrijver. Medisch verantwoord voorschrijven botst soms met thema’s als autonomie, kwaliteit van leven, wilsbekwaamheid en psychiatrisch welbevinden. De bredere medische context, klinisch redeneren en inschatten van wilsbekwaamheid zijn van belang bij de afweging om lithium voor te schrijven. Goede communicatie met ketenpartners en naasten is essentieel.