Quintesse

Deze klinische casus beschrijft een werknemer met een spondylolyse. Deelname aan het arbeidsproces bleek onmogelijk en gezien de ernst van de aandoening zal rekening gehouden moeten worden met forse beperkingen in de toekomst. In deze casus wordt deze aandoening nader belicht met een differentiaaldiagnostische beschouwing ten opzichte van andere specifieke rug aandoeningen. Rugklachten op jonge leeftijd kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor de continuïteit van de carrière. Ook een tweede carrièreperspectief is dan niet meer altijd vanzelfsprekend. Opleiding en specifieke competenties bepalen dan de mogelijkheden die bij de werknemer in deze casus onvoldoende uitzicht boden op succes. Wordt een invaliderende spondylolyse op jonge leeftijd vastgesteld, dan wordt daarmee niet alleen de werksituatie maar ook de privésituatie zeer zwaar belast.

Hoewel darmkanker steeds vaker voorkomt, neemt de overleving toe. Hierdoor zal deze aandoening bij een steeds ouder wordende beroepsbevolking steeds vaker door de bedrijfs- en verzekeringsarts worden gezien. Uitdagingen rondom de werkhervatting tijdens en na de behandeling verschillen weinig ten opzichte van andere oncologische aandoeningen. Wel is de werknemerspopulatie met darmkanker vaak ouder dan 55 jaar en kunnen er na de behandeling specifieke darm- of stomaklachten blijven bestaan. Er is geen specifieke oncologische revalidatie voor deze groep mensen. Dankzij de goede prognose ligt werkbehoud voor veel mensen binnen de mogelijkheden. Wel hebben veel mensen na de behandeling last van vermoeidheid, die aanleiding kan zijn voor een verminderde duurbelasting. Bij darmkanker en alle andere oncologische aandoeningen geldt dat bij de WIA-beoordeling zeer zorgvuldig moet worden gehandeld. Zowel door de bedrijfsarts bij het onderbouwen van het dossier, als bij de verzekeringsgeneeskundige bij het verzamelen van een alle relevante medische informatie.

Het prikkelbaredarmsyndroom werd tot voor kort beschouwd als een functionele ziekte. Voor de meeste artsen staat dit gelijk aan ‘het zit tussen de oren en er is niets aan te doen’. Nu is de Gut Brain Axis de hoeksteen van het inzicht dat we over prikkelbaredarmsyndroom hebben. Van centraal zenuwstelsel (de hersenen) tot aan de samenstelling van het microbioom zijn er talloze schakels die het functioneren van een goede coördinatie van de Gut Brain Axis kunnen belemmeren. Het feit dat er zo veel systemen in ons lichaam deelnemen aan de Gut Brain Axis maakt het ook wat begrijpelijker dat er zo veel verschillende uitingen van prikkelbaredarmsyndroom bestaan. In vrijwel ieder onderdeel van de Gut Brain Axis zijn er organische en structurele afwijkingen aantoonbaar. Met de uitkomsten van het project REDUCE PDS kan een patiënt zelf kiezen uit tien goed gedocumenteerde behandelopties, waardoor acceptatie en compliance van de behandeling beter zijn. Het ondersteunen van deze vorm van zelfmanagement kan goed aansluiten bij de praktijk van bedrijfs- en verzekeringsartsen.

Inflammatoire darmziekten zijn chronische ontstekingsziekten van de darm die interfereren met de kwaliteit van leven. Ernstige vermoeidheid komt vaak voor en is een bepalende factor voor de kwaliteit van leven. Ziekteactiviteit, vrouwelijk geslacht, kortere ziekteduur, psychologische factoren, slaapproblemen en bijwerkingen van medicatie zijn gerelateerd aan vermoeidheid. Ook heeft onderzoek laten zien dat vermoeide patiënten een verlaagde fysieke fitheid (conditie) hebben en gedurende de dag minder bewegen dan niet-vermoeide patiënten. Hoewel duidelijk is dat verschillende factoren meespelen in de vermoeidheid, is er over de etiologie weinig bekend. Verschillen in leukocytensubsets en cytokines tussen vermoeide en niet-vermoeide patiënten geven aanwijzingen dat het immuunsysteem in vermoeide patiënten meer geactiveerd is. Onderzoek naar de behandeling van vermoeidheid laat zien dat anti-TNF-α verbetering van kwaliteit van leven en vermoeidheid geeft. Daarnaast is oplossingsgerichte psychologische therapie een effectieve behandeling voor de vermoeidheid.

Benzodiazepinen (en zolpidem en zopiclon) hebben een dempende werking op het centrale zenuwstelsel en worden op grote schaal gebruikt voor de behandeling van slaapstoornissen, angststoornissen en bepaalde vormen van epilepsie. Zij versterken de werking van de neurotransmitter gamma-aminoboterzuur (GABA) en hebben vier werkingen: sederend, anxiolytisch, anticonvulsief en spierverslappend. Hun werking wordt versterkt door alcohol en andere sederende middelen. Er zijn lang- en kortwerkende benzodiazepinen en een deel ervan is onderhevig aan geneesmiddeleninteracties. Het gebruik van benzodiazepinen leidt snel tot gewoontevorming en afhankelijkheid, en heeft duidelijke negatieve invloed op de rijvaardigheid en – bij extrapolatie – op andere taken en werkzaamheden waarbij aandacht, concentratie en goede motorische coördinatie noodzakelijk zijn voor veilig werken.

Wet- en regelgeving over privacybescherming van werknemers is complex en niet altijd helder geformuleerd. Er is onduidelijkheid in normen en regels die soms eerder belemmerend werken op de re-integratie dan bevorderend. De overheid geeft in een aantal opzichten niet het goede voorbeeld en in de rechtspraak wordt wisselend en soms onjuist geoordeeld over privacyzaken. Besproken wordt wat die regels betekenen voor de taak van bedrijfs- en verzekeringsartsen en voor het handelen van werkgevers. Veelvoorkomende vragen en problemen worden benoemd en oplossingen voor knelpunten worden besproken.