Quintesse

Steeds vaker worden vrouwen gezien op het verzekeringsgeneeskundig spreekuur die een posttraumatisch stresssyndroom aangeven na zwangerschap en bevalling. Om de diagnose te stellen moet aan een aantal duidelijk omschreven voorwaarden worden voldaan. De diagnostiek berust in belangrijke mate op zelfrapportage en om onterechte claims te voorkomen is een goede onderzoeksmethodiek noodzakelijk. De literatuur wijst uit dat er risicofactoren zijn aan te wijzen die de kans op het ontwikkelen van een posttraumatisch stresssyndroom na zwangerschap en bevalling vergroten. Met het stellen van de diagnose en het onderzoek naar de gevolgen voor de arbeidsgeschiktheid zijn de taken van de verzekeringsarts niet afgerond, zoals de beschreven casus illustreert. Een zorgvuldig eerste onderzoek en een tijdig vervolgonderzoek bij stagnatie van herstel en het zo nodig inzetten van interventies zijn in het belang van zowel de verzekering als de cliënt. In de casus is er naast een geclaimd posttraumatisch stresssyndroom sprake van overgewicht, diabetes en obstructieve slaapapneusyndroom. Een uitgebreider eerste onderzoek en eerdere interventie hadden het ontstaan van dit beeld mogelijk kunnen voorkomen met positieve gevolgen voor het functioneren.

Tinnitus is een verschijnsel van gehoorschade en kan als beroepsziekte worden gemeld. Het kan worden veroorzaakt door blootstelling in het werk (lawaai, ototoxische stoffen) en kan worden verergerd door werkfactoren zoals hinderlijk lawaai. Tinnitus is hinderlijk geluid in het oor (suizen, piepen, brommen, rinkelen). Het is geluid dat er niet is, voor de omgeving is dat dan soms lastig te begrijpen. Tinnituspatiënten zijn vaak overgevoelig voor geluiden (hyperacusis), de tinnitusklachten nemen dan toe na blootstelling aan overmatig veel geluid. Heftig oorsuizen heeft consequenties voor het functioneren in het werk. Beperkingen in de functionele mogelijkheden kunnen zich voordoen binnen het persoonlijk en sociaal functioneren, voor blootstelling aan fysische agentia en chemische stoffen en werktijden. Interventies zijn mogelijk op verschillende niveaus.

Bij frequent terugkerende, opdringende gedachten of beelden die angst en spanning oproepen, vaak gevolgd door repeterende handelingen om deze angst en spanning te verminderen, lijkt er sprake van een obsessief-compulsieve stoornis. Dit is een ernstige psychiatrische aandoeningen die bij 1-2% van de bevolking voorkomt. Er is sprake van een hoge lijdensdruk, veel schaamte en neiging tot vermijding. Als gevolg van de klachten hebben patiënten uitgebreide functionele en beroepsmatige beperkingen. In de laatste jaren is de kennis over de symptomen, diagnostiek, pathofysiologie en behandeling flink gestegen. Een goede behandeling met cognitieve gedragstherapie en medicatie leidt bij 70-80% van de patiënten tot een duidelijke verbetering van symptomen.

Diabetes hoeft voor werkenden geen belemmering te zijn voor het uitvoeren van taken en zij kunnen daarmee doorgaan zolang het kan. Diabetes kan echter ook in korte tijd meerdere complicaties veroorzaken en gepaard gaan met comorbiditeit, en daardoor het functioneren belemmeren. Bedrijfsartsen hebben een taak bij het beter reguleren van de diabetes en de preventie van complicaties. Denk aan verbetering van zelfmanagementvaardigheden op de werkvloer, educatie van de werkomgeving, reductie van diabetesgerelateerde stress, evaluatie van het cardiovasculaire risicoprofiel en vooral het meewegen van de beroepsspecifieke risicofactoren. Zo ontstaat een adequaat werkplan als onderdeel van het individuele zorgplan gericht op werkbehoud of terugkeer naar werk. Arbocuratieve samenwerking vormt daarvoor de basis. Daarnaast hebben bedrijfsartsen de maatschappelijke verantwoordelijkheid om stigma’s rondom diabetes en arbeid bij werkgevers aan de orde te stellen. Wie eenmaal van de arbeidsmarkt af is, kan namelijk niet of moeilijk terugkeren. Door screening kunnen in de prediabetesfase preventieve maatregelen worden genomen die complicaties voorkomen of uitstellen.

Auditieve waarneming is een samenspel van bottom-up- en top-downverwerking van geluid. Hierdoor kunnen we geluid waarnemen, herkennen, lokaliseren, spraak verstaan in stilte en spraak verstaan in achtergrondlawaai. De bottom-upinformatie ontstaat door codering van de geluidstrilling in het zintuig (binnenoor). Het middenoor zorgt ervoor dat geluidstrillingen efficiënt bij het binnenoor terechtkomen. Bij conductieve slechthorendheid kunnen we met adequate hoortoestelversterking de bottom-upinformatie volledig herstellen. Dit kan bij een perceptief gehoorverlies niet, vanwege de verminderde codering in het binnenoor. Een optimale hoortoestelaanpassing zal de bottom-upinformatie wel verrijken met de zachte geluiden, maar de informatie blijft minder scherp. Dit betekent dat iemand met een perceptief gehoorverlies bottom-up minder informatie beschikbaar heeft voor de top-downverwerking van geluid. Indien bij een mismatch tussen de ernst van het gehoorverlies en de mate van complexiteit van de werksituatie knelpunten ontstaan, is een verwijzing naar een audiologisch centrum geïndiceerd.

Hereditaire motorische sensorische neuropathiën vormen een groep zeldzame neuromusculaire aandoeningen die gepaard gaat met progressieve beperkingen die de arbeidsproductiviteit kunnen beïnvloeden. Door goede begeleiding, de juiste aanpassingen van werkplek en functie kan arbeidsongeschiktheid op korte of langere termijn deels worden voorkomen. Voor het begeleiden van patiënten is het belangrijk inzicht te hebben in de ernst en progressie van deze aandoening. Naast spierzwakte en standsafwijkingen van de gewrichten beïnvloeden ook minder zichtbare verschijnselen zoals sensibiliteitstoornissen, vermoeidheid en pijn de belastbaarheid. Spierziekten Nederland heeft in samenwerking met onder andere de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde een brochure ontwikkeld die informatie en concrete adviezen over hereditaire motorische sensorische neuropathie geeft voor de bedrijfsgeneeskundige praktijk. De brochure is ontwikkeld samen met bedrijfsartsen, een klinisch arbeidsgeneeskundige, een revalidatiearts en met patiënten. In dit artikel wordt geput uit de inhoud van deze brochure.