Praktische Pediatrie

Reacties op voeding komen regelmatig voor en worden vaak onterecht bestempeld als passend bij voedselallergie. Van voedselallergie mag men alleen spreken als deze wordt veroorzaakt door een specifiek aantoonbare immunologische reactie. Op de polikliniek kinderallergologie zien wij met regelmaat kinderen die op een groot aantal voedingsproducten reageren met verschillende klachten, waarbij niet meteen duidelijk is of er sprake is van niet-allergische voedselovergevoeligheid of echte voedselallergie. Een specifieke anamnese, gericht aanvullend onderzoek en eventuele dubbelblinde provocatietests zijn nodig om bij deze kinderen een correcte diagnose te stellen en een behandeling in te stellen.

Borstvoeding is de beste voeding voor een pasgeborene. Borstvoeding kent vele positieve gezondheidseffecten voor het kind en voor de moeder die bij kunstvoeding ontbreken. De gezondheidseffecten van borstvoeding gelden des te sterker voor zieke pasgeborenen, zoals prematuren en kinderen met een koemelkallergie. De gezondheidseffecten worden verklaard door de aanwezigheid van vele actieve stoffen in de moedermelk. Hierbij gaat het om immunologisch actieve stoffen uit de aspecifieke en specifieke afweer, bouwstoffen, hormonen en onverzadigde langeketenvetzuren. Moedermelk heeft een prebiotische en probiotische werking, waardoor er minder infectiedruk is vanuit de darm. Donormelk moet een bewerking ondergaan om steriliteit te waarborgen; hierbij gaan veel biologisch actieve stoffen verloren en daarom heeft verse moedermelk van de eigen moeder de voorkeur. Voor de premature pasgeborene is het calorische aanbod van moedermelk onvoldoende; dit wordt aangevuld met moedermelkversterker. Moedermelk als basis, versterkt met moedermelkversterker, is de beste voeding voor een prematuur geboren kind. Bij de gezonde voldragen pasgeborene komt de borstvoeding goed en snel op gang door vroeg aan te leggen, frequent aan te leggen en niet bij te voeden.

Wanneer bij een neonaat een claviculafractuur wordt vermoed, wordt vaak op basis van de bevindingen van het lichamelijk onderzoek een röntgenfoto aangevraagd om de fractuur aan te tonen. Bij het lichamelijk onderzoek wordt gelet op symptomen als het niet spontaan bewegen van de betreffende arm, een asymmetrische mororeflex en het voelen van afwijkingen bij palpatie. Met een positief voorspellende waarde variërend tussen 80 en 100% is het lichamelijk onderzoek een betrouwbaar diagnosticum. Hierna volgt soms ter bevestiging van de bevindingen een röntgenfoto. Na het stellen van de diagnose wordt een conservatief beleid gevoerd waarbij geruststelling van de ouders en comfort voor het kind centraal staan. Wij concluderen dat een röntgenfoto het beleid bij een geïsoleerde claviculafractuur niet zal veranderen en dus achterwege kan worden gelaten.

Boulimia nervosa komt vaker voor dan het in de spreekkamer wordt gezien. De levenslange prevalentie wordt in de westerse wereld geschat op 0,9%. De oorzaken van boulimia nervosa zijn multifactorieel. Hierbij spelen genetische, omgevings- en ontwikkelingsfactoren een rol, bij een waarschijnlijk verstoorde cerebrale rijping en hormonale stofwisseling. Om een eetstoornis te kunnen herkennen, dient u uw patiënt open en niet verwijtend te benaderen. De omgeving en het lichamelijk onderzoek kunnen hierbij richting geven. Aanvullend onderzoek is gericht op het uitsluiten van overige oorzaken van eetbuien en purgeren en het vaststellen en monitoren van complicaties van dit gedrag. De behandeling vindt bij voorkeur plaats in een multidisciplinair team, met aandacht voor somatiek en psychiatrische comorbiditeit en met betrekking van het systeem waarin het kind functioneert. Met deze behandeling herstelt 50% van de patiënten.

Professionals die betrokken zijn bij de zorg voor gezonde en zieke kinderen leggen de nadruk op een gevarieerde voeding volgens de Schijf van Vijf en het terugdringen van consumptie van een overmaat aan energie, verzadigd vet en natrium. De zorg van ouders over gezonde voeding is vaker gerelateerd aan een mogelijk tekort aan vitaminen en mineralen. Uit de Voedselconsumptiepeiling (VCP) onder peuters en kleuters blijkt dat zij te weinig groenten, fruit, vis en vezelrijke voedingsmiddelen eten. Toch krijgen de meeste kinderen voldoende micronutriënten binnen. Voor kinderen van 0 tot en met 4 jaar geldt het advies om vitamine D te suppleren. Bij baby’s van 0 tot en met 3 maanden die borstvoeding krijgen wordt een vitamine K-supplement geadviseerd. Gezonde kinderen hebben geen andere vitaminesupplementen nodig en ook geen verrijkte voedingsmiddelen anders dan de via de wetgeving verrijkte brood(producten) en halvarine, margarine en bak- en braadvetten. Bij een aantal specifieke doelgroepen is er extra aandacht voor voeding nodig vanwege een verminderde voedselinname of -absorptie of een verhoogde behoefte.

Maagspoelen wordt bij pasgeborenen regelmatig toegepast om misselijkheid en braken te verminderen en te zorgen dat de voeding beter wordt verdragen. Systematische analyse van de literatuur laat zien dat het preventief spoelen van de maag bij neonaten met meconiumhoudend vruchtwater niet leidt tot minder voedingsproblemen (evidence of absence). Er werden geen onderzoeken gevonden waarin maagspoelen werd toegepast bij indicaties als misselijkheid, braken en voedingsretentie (absence of evidence). Maagspoelen is niet zonder risico. Het inbrengen van een maagsonde kan leiden tot bradycardie, apneus, beschadiging van larynx, oesofagus, of trachea en aspiratie. Wij concluderen dat er op basis van de huidige literatuur geen bewijs is om maagspoelen toe te passen ter preventie of behandeling van voedingsproblemen bij de à terme neonaat.