Praktische Pediatrie

High-flowzuurstoftoediening is een methode om verwarmde en bevochtigde lucht met een hoge flow toe te dienen aan de patiënt. Gezien de theoretische voordelen ten opzichte van de conventionele low-flowneusbril bij de ondersteuning van patiënten met een verhoogde ademarbeid wordt de methode steeds vaker gebruikt, vooral bij patiënten met bronchiolitis. In dit artikel wordt de evidence voor het toepassen van high-flow- versus conventionele ademhalingsondersteuning (low flow, CPAP, head box) bij patiënten met bronchiolitis op een rij gezet. Vooralsnog hebben de studies geen meerwaarde laten zien. Er ontbreken echter goed opgezette RCT’s om het effect van high flow te beoordelen. Tot het bekend worden van de resultaten van deze studies is het van belang om in Nederland in ieder geval één eenduidig protocol te hanteren voor het gebruik van high-flowzuurstoftherapie.

Sinds 2012 vinden er regelmatig veiligheidsrondes plaats op onze kinderafdeling. Per keer lopen vier medewerkers letterlijk een ronde over de afdeling, waarbij wordt gelet op kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid. Iedereen doet aan deze rondes mee. Sinds de introductie zijn al meer dan honderd kleine en grote verbeteracties gerealiseerd, zoals een time-outprocedure voor invasieve handelingen, het verhogen van deurknoppen (zodat kinderen niet zelfstandig de afdeling kunnen verlaten), maatregelen ter preventie van borstvoedingsverwisselingen, afdekken van de schoonmaakkarren en implementatie van de vroegtijdige herkenning van vitaal bedreigde kinderen. Het belangrijkste doel van de veiligheidsrondes is de ontwikkeling van een veiligheidsbewustzijn onder alle medewerkers van de kinderafdeling. Zij kijken inmiddels door een andere bril naar de veiligheid van de zorg voor het zieke kind.

Rectaal spoelen wordt in toenemende mate toegepast als behandeling voor kinderen met fecesincontinentie zonder een neurogene of anatomische afwijking, wanneer de standaardbehandeling tekortschiet. Het gaat hierbij om fecesincontinentie op basis van functionele obstipatie en om solitaire fecesincontinentie. Valide onderzoek in deze patiëntengroepen ontbreekt vooralsnog. Publicaties over rectaal spoelen laten bij de meeste kinderen gunstige effecten zien, met een sterke afname van episoden van fecesincontinentie en een verbetering van het dagelijks functioneren. De effectiviteit op de lange termijn en strategieën voor het afbouwen van het rectaal spoelen zijn echter nog onbekend. Praktijkervaring suggereert dat rectaal spoelen een nuttige behandeloptie is bij een aantal kinderen met therapieresistente fecesincontinentie. Bij het toepassen van deze behandeling is samenwerking met een centrum met ervaring aan te bevelen.

Het thema van dit nummer van Praktische Pediatrie, infectieziekten, is een goed excuus voor een gesprek met twee (kers)verse hoogleraren op dit gebied: Michaël Boele van Hensbroek en Louis Bont. Twee bevlogen kinderartsen, beiden internationaal georiënteerd en beiden met een duidelijk doel voor ogen. Voor Boele van Hensbroek is dat het ontrafelen van de factoren die de gezondheid van kinderen in de tropen (en elders) in de weg zitten, voor Bont het ontrafelen van oorzaken en gevolgen van RSV-infecties. Maar ook daarvan profiteren de tropen.

De meeste kinderen met koorts na een bezoek aan de tropen hebben geen exotische maar een gewone, alledaagse infectie. Van de tropische ziektebeelden komen malaria en dengue het vaakst voor, maar de differentiaaldiagnose is uitgebreid. De reisanamnese en de tijdsduur tussen expositie en ontstaan van de koorts vormen onmisbare informatie. Bij lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek kunnen bloedingsneiging, huiduitslag (exantheem, eschar), vergroting van lever of milt en bloedbeeldafwijkingen (trombocytopenie, eosinofilie) differentiaaldiagnostische aanknopingspunten zijn. Bij bloedingsneiging moet isolatie sterk worden overwogen. Malaria moet steeds worden uitgesloten. Bij de behandeling moet rekening worden gehouden met andere verwekkers en andere resistentiepatronen.

De introductie van TNF-α-remmers in de kinderreumatologie heeft geleid tot een dramatische verbetering in de behandeling, het functioneren en de prognose van kinderen met jeugdreuma (juveniele idiopathische artritis; JIA). Deze middelen zijn effectief, vaak ook bij patiënten met een onvoldoende respons op methotrexaat, en zijn in het algemeen veilig in gebruik. Voorafgaand aan het starten dient wel tuberculose te worden uitgesloten of adequaat te zijn behandeld. Infecties van de bovenste luchtwegen en lokale reacties bij toediening zijn de meest voorkomende bijwerkingen. Enige zorg is er wel over het gebruik op lange termijn, waarbij nog onvoldoende duidelijk is of zeldzame bijwerkingen kunnen optreden, zoals een verhoogde kans op maligniteiten.