Praktische Pediatrie

Een medisch consult bevat onderwijskundige elementen, zoals de uitleg die u geeft over ziekte en behandeling. Het loont de moeite u te verdiepen in de principes van het leren van volwassenen, zodat u die kunt toepassen om uw consulten effectiever te laten verlopen. In dit artikel geven wij een overzicht van deze principes en vertellen hoe u die in uw consultvoering kunt gebruiken. Centraal daarbij staat dat u het doel van het consult afstemt met de patiënt en diens ouders, zodat wat u gaat bespreken voor hen relevant is en ze gemotiveerd zijn om met u samen te werken. U betrekt kind en ouders actief, toont zich enthousiast en betrokken en sluit aan bij de ervaringen van kind en ouders. U doseert uw informatie en zorgt dat die aansluit bij wat kind en ouders al weten en kunnen. U geeft constructieve feedback op wat kind en ouders al hebben bereikt en u geeft het consult een duidelijke structuur.

We bespreken de casus van een 14-jarige jongen die zich presenteerde met griepachtige verschijnselen. Bij aanvullend onderzoek via de huisarts bleek er sprake van een acute nierinsufficiëntie. Differentiaaldiagnostisch kan hierbij aan zeer veel oorzaken worden gedacht. Een tubulo-interstitiële nefritis op basis van een hantavirusinfectie is een relatief zeldzame oorzaak. Dit artikel beschrijft de symptomatologie en het frequenter voorkomen van hantavirusinfectie in Nederland.

In 2013 is de NVK-richtlijn Palliatieve zorg voor kinderen gepubliceerd, met als doel de zorg te verbeteren voor kinderen die ernstig ziek of stervende zijn. De evidence-based richtlijn geeft aanbevelingen over herkenning en behandeling van symptomen bij kinderen in de palliatieve fase, over besluitvorming en over organisatie van zorg. Kennis van het bestaan van de richtlijn en de bijbehorende aanbevelingen is van groot belang voor het verbeteren van de kinderpalliatieve zorg in Nederland. Ten behoeve van de implementatie van de richtlijn, waarmee anticiperend handelen in de palliatieve zorg voor kinderen wordt bevorderd, hebben wij een individueel zorgplan (IZP) ontwikkeld. Dit IZP geeft een overzicht van zowel de somatische als de psychosociale situatie van de individuele patiënt, met de daarbij te verwachten problemen. Dit zorgplan wordt samen met de kinderarts, de patiënt en/of de ouders ingevuld en er is specifieke aandacht voor de behoeften, wensen en doelen van de patiënt en zijn omgeving.

Chemotherapeutica, ook wel cytostatica genoemd, worden vooral gebruikt voor de behandeling van oncologische aandoeningen. Cytostatica hebben als gemeenschappelijk kenmerk dat ze de replicatie van DNA en RNA onderbreken. Door een combinatie van middelen wordt de effectiviteit van de behandeling vaak vergroot. Doordat middelen gecombineerd worden gegeven, wordt ook vaker van een bepaald middel een minder hogere dosering gegeven waardoor de bijwerkingen van dat middel minder kunnen zijn. Essentieel hierbij is dat de geneesmiddelen die worden gecombineerd, niet via dezelfde farmacologische weg worden omgezet; er treedt dus geen geneesmiddeleninteractie op. Als dat wel zo is, kunnen de bijwerkingen ook veel ernstiger zijn dan bij monotherapie. Bij de behandeling van een oncologische aandoening moet men balanceren tussen het gewenste effect en de mogelijke bijwerkingen.

De afgelopen decennia is er enorme vooruitgang geboekt in de behandeling van kinderen met ALL, en in onze inzichten in de biologie van ALL. Te verwachten valt dat het, mede op basis van deze toegenomen inzichten, in de toekomst nog beter mogelijk wordt om te onderscheiden welke kinderen naar verwachting zo goed op de therapie zullen reageren dat minder intensieve therapie kan worden toegepast. Hierdoor zullen deze kinderen minder bijwerkingen tijdens de behandeling hebben, en minder late effecten. Aan de andere kant zullen de toegenomen inzichten resulteren in het identificeren van patiënten die baat hebben bij andere, gerichtere of zwaardere therapie.

De overleving van kinderen met kanker is in de laatste vijf decennia zeer sterk verbeterd dankzij intensieve behandeling, betere stratificatie en internationale samenwerking in wetenschappelijk onderzoek. Helaas heeft dit succes ook een keerzijde. De intensieve behandeling leidt tot ernstige bijwerkingen, zowel gezondheidsproblemen als psychosociale problemen. Optimale nazorg voor deze nieuwe en groeiende groep overlevenden is belangrijk. De zorg is gericht op het vroeg opsporen van behandelbare aandoeningen en daarbij preventie van ernstigere complicaties, het vermijden van overdiagnostiek, en op coördinatie van complexe zorg. Er is nog veel onderzoek nodig om goede zorg te kunnen bieden aan de steeds groter wordende groep overlevenden van kinderkanker. In dit artikel geven wij een kort overzicht van de verschillende gezondheidsproblemen en beschrijven wij de noodzaak voor optimale zorg, onderzoek en de ontwikkeling van (inter)nationale samenwerkingsverbanden voor zorg, voorlichting en onderzoek voor overlevenden van kinderkanker.