Praktische Pediatrie

Bij henoch-schönleinpurpura (HSP) kunnen naast het typische huidbeeld met palpabele purpura overwegend aan de benen, ook gewrichtsklachten, gastro-intestinale klachten en renale afwijkingen voorkomen. De behandeling is ondersteunend, in de vorm van pijnstilling. Bij ernstige orgaanbetrokkenheid kan behandeling met prednison noodzakelijk zijn. Nefritis komt bij ongeveer een derde van de patiënten voor. Deze kan ernstig verlopen en leidt in 5 tot 20% van de gevallen tot een terminale nierinsufficiëntie. Analyse van de ernst van de HSP-nefropathie is essentieel om de juiste therapie te kiezen en daarmee de kans op chronische nierschade te minimaliseren. Onafhankelijk van de nefritis kan ernstige hypertensie voorkomen als uiting van de vasculitis. Bloeddrukmeting hoort dus bij ieder kind met HSP plaats te vinden. Omdat nierschade tot zes maanden na presentatie nog kan ontstaan, verdient het aanbeveling kinderen met HSP ten minste zes maanden poliklinisch te vervolgen.

Het is voor professionals die met zuigelingen werken belangrijk om de huidige richtlijn Preventie van Wiegendood en de adviezen voor veilig slapen te kennen. Adviezen voor een veilige slaapomgeving berusten enerzijds op de resultaten van fundamenteel onderzoek naar de pathofysiologie van wiegendood, anderzijds op de door systematische statistische analyse van de gevallen van wiegendood gevonden risicofactoren (LWW). Bestaande adviezen blijven gelden: rugligging, geen blootstelling aan sigarettenrook, niet samen in één bed slapen (< 4 maanden oud), geen dekbedgebruik en geen voorwerpen in bed. Beschermende factoren zijn borstvoeding, fopspeen, babyslaapzak en de eerste zes maanden op de ouderslaapkamer slapen in een eigen bedje. Adviezen naar aanleiding van recente inzichten zijn: prematuren > 32 weken in rugligging, fopspeen adviseren ook bij borstvoeding als die goed op gang is, tweelingen niet in één bed, geen stabilisatiekussens gebruiken, waarschuwen tegen het samen op de bank slapen. ‘Veilig slapen’ dient een vast onderdeel te zijn van het (ontslag)gesprek.

Koortsconvulsies komen veel voor bij jonge kinderen. Bij de meeste van deze kinderen heeft dat geen gevolgen voor hun verdere gezondheid. Een klein deel van deze kinderen heeft echter een genetisch bepaald, koortsgevoelig epilepsiesyndroom. Het tijdig diagnosticeren van deze syndromen is belangrijk voor 1) het instellen van een adequate behandeling, 2) het onderkennen van comorbiditeit en 3) genetische counseling van de familie.

In Nederland overlijden jaarlijks circa 1100 kinderen. De Wet verplicht behandelend artsen om voordat zij een verklaring van overlijden afgeven, in alle gevallen van overlijden van minderjarigen te overleggen met de gemeentelijk lijkschouwer over de aard en oorzaak van het overlijden. Wanneer na het overlijden van een minderjarige de doodsoorzaak niet (voldoende) duidelijk is, maar er geen aanwijzingen zijn voor niet-natuurlijk overlijden, kan nader onderzoek naar de doodsoorzaak van het kind worden verricht. Dit handelingsprotocol beschrijft wanneer en hoe door betrokken specialismen een nader onderzoek naar de doodsoorzaak kan worden gestart, welke informatie wordt verzameld, welke (aanvullende) onderzoeken worden uitgevoerd, welke materialen worden afgenomen, hoe de ouders worden begeleid en hoe de verkregen informatie vervolgens wordt besproken en geregistreerd.

Sociale pediatrie is een jong subspecialisme, maar het heeft oude wortels. Zoals in het navolgende interview wordt benadrukt door zowel Elise van de Putte als Boudien Flapper: de principes van de sociale pediatrie horen aan de basis te liggen van de manier van werken van elke (algemeen) kinderarts. Ook het woord ‘geneeskunst’, een van de thema’s van dit nummer, kwam tijdens de gesprekken voorbij.

Door een hoger geworden administratielast staat de tijd in een spreekuur die daadwerkelijk aan de patiënt kan worden besteed, toenemend onder druk. Daarom, en omdat assertievere, geletterde ouders hier steeds vaker om vragen, wordt voor (aanvullende) informatie meer en meer verwezen naar folders of websites. Ook wordt (ouders van) patiënten ter voorbereiding of ter controle gevraagd scoreformulieren of vragenlijsten in te vullen. Voor de laaggeletterde ouder leidt dit steeds meer tot problemen.