Praktische Pediatrie

Het aantal kinderen met overgewicht en obesitas neemt wereldwijd toe, ook in Nederland. Het Franse preventieve epode­programma richt zich behalve op het kind ook op de omgeving van het kind. Zo maakt het de hele gemeenschap bewust van het belang van gezond eten en voldoende bewegen. Hierdoor ontstaat een stimulerende sociale en fysieke omge­ ving waarin bewegen en gezond eten de norm wordt. De epode­aanpak kenmerkt zich door publieke/private samenwerking, sociale marke­ tingstrategieën, bestuurlijk draagvlak op lokaal niveau en wetenschap­ pelijke evaluatie. Het succes van epode heeft in Nederland bijgedragen aan de introductie van het gemeentebrede gezondheidsbevorderende programma Jongeren Op Gezond Gewicht (jogg). In beide programma’s is er voor de jeugdarts, naast signalering en doorverwijzing, ook een belangrijke rol weggelegd in het verkrijgen van draagvlak en bewustwor­ ding in de gemeente.

In dit artikel wordt een jongen van 12 jaar met koorts, hoofdpijn, braken en afasie gepresenteerd. Liquoronderzoek toonde een verhoogd leukocyten- en erytrocytengetal, een verhoogde totaaleiwitconcentratie en een normaal glucose. MRI-onderzoek liet frontotemporaal typische afwijkingen zien. Met een positieve PCR op herpessimplexvirus type 1 in de liquor werd de diagnose herpessimplexencefalitis gesteld. De aanknopingspunten om deze relatief zeldzame diagnose te stellen worden beschreven. Het is van belang om zo snel mogelijk de behandeling met aciclovir te starten.

Endoscopisch onderzoek bij accidentele ingestie van etsende stoffen is niet in alle gevallen noodzakelijk. Bij twijfelachtige verdenkingen op accidentele ingestie is bij afwezigheid van symptomen endoscopie niet geïndiceerd. Bij symptomen is endoscopisch onderzoek binnen 12­24 uur geïndiceerd. Bij ernstige ingesties dient onafhankelijk van symptomen endoscopisch onderzoek te worden verricht.

De benaming ‘metabool syndroom’ verwijst naar het gezamenlijk vóórkomen van enkele risicofactoren voor hart­ en vaatziekten: glucose­ intolerantie (diabetes mellitus type 2, verstoorde glucosetolerantie of verhoogde nuchtere glucose), insulineresistentie, hypertensie, ‘centraal’ overgewicht (viscerale adipositas), dislipidemie (lage serumconcentratie hdl­cholesterol, hoge serumconcentratie triglyceriden). Het ‘syndroom’ heeft geen specifieke behandeling en alle ‘symptomen’ samen geven geen andere prognose wat betreft hart­ en vaatziekten en diabetes dan uit de afzonderlijke symptomen blijkt. Ook over de pathofysiolo­ gie bestaat nog geen zekerheid. Vanwege deze argumenten bestaat er nog veel discussie over het bestaansrecht van het metabool syndroom. Herkenning van het cluster van symptomen helpt ons echter om een betere inschatting te maken van de gezondheidsrisico’s in de groeiende groep obese patiënten. Dit artikel bespreekt de belangrijkste elementen uit het metabool syndroom aan de hand van een casus.

Het mucolytische medicijn rhDNase is bewezen effectief bij patiënten met cystische fibrose. rhDNase wordt ook off­label toegepast bij andere kinderlongziekten waarbij een verstoorde mucociliaire klaring een rol speelt. Gerandomiseerde studies toonden aan dat het niet zinvol is om rhDNase off­label toe te passen bij zuigelingen met rsv­bronchiolitis en bij kinderen met matig ernstig acuut astma. In geïsoleerde case reports bij ernstig zieke patiënten is wel beschreven dat behandeling met rhD­ Nase de beademingsduur en het verblijf op de intensive care verkortte en incidentie van atelectasen bij postoperatief nabeademde kinderen verminderde. Voordat rhDNase bij kinderen met dergelijke ernstige ziektebeelden kan worden voorgeschreven, zijn echter gerandomiseerde studies nodig.

Deze richtlijn is onderdeel van de multidisciplinaire richtlijn Diagnostiek en behandeling van obesitas bij volwassenen en kinderen van het Kwaliteitsinstituut voor Gezondheidszorg cbo, die beoogt een leidraad te zijn voor de dagelijkse praktijk van diagnostiek en behandeling van obesitas. De diagnose obesitas wordt bij kinderen ≥ 2 jaar gesteld volgens inter­ nationaal vastgestelde afkappunten van de body­mass index (bmi) naar geslacht en leeftijd. De behandeling van obesitas bestaat uit gecombineerde leefstijlinterven­ ties gedurende minimaal een jaar, gevolgd door een langdurige begelei­ ding gericht op gewichtsbehoud en soms gewichtsafname. Anders dan bij volwassenen kan door lengtegroei van kinderen geen vast percentage gewichtsafname genoemd worden als streefgetal. Er is nog onduidelijkheid over de plaats van chirurgie en medicatie, wie screent op organische oorzaken en comorbiditeit en wie als behande­ laar het meest geschikt en kundig is. Implementatie en inpassing in een landelijke zorgstandaard voor overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen is de volgende uitdaging.