Praktische Pediatrie

Verdrinking bij kinderen kent een hoge mortaliteit en morbiditeit. Kinderen van verschillende leeftijd verdrinken onder verschillende omstandigheden. Circulatiestilstand na verdrinking gaat in 85% van de gevallen gepaard met secundaire hypothermie en heeft een zeer slechte prognose. De behandeling van circulatiestilstand met hypothermie hangt af van de lichaamstemperatuur. Zeer langdurige reanimatie en opwarming zijn enkel geïndiceerd na verdrinking in ijskoud water en extracorporele circulatie dient te worden overwogen. Na verdrinking in warm water lijkt reanimatie langer dan 25 minuten niet zinvol. Na verdrinking in water dat niet ijskoud en niet warm is, lijkt reanimatie langer dan 45 minuten niet zinvol. Het staken van de reanimatie bij een hypotherm kind na verdrinking is een teambeslissing, waarin bij voorkeur ook de picu een rol heeft.

Een exacerbatie van astma is een veelvoorkomende oorzaak van acute benauwdheid bij kinderen. Acute benauwdheid kan soms een symptoom zijn van anafylaxie. Begeleidende cardiovasculaire symptomen en huidafwijkingen kunnen minder op de voorgrond staan of zijn in zeldzame gevallen zelfs afwezig. In deze groep patiënten is er een verminderde respons op inhalatie van selectieve bèta-2-sympaticomimetica. Adrenaline i.m., het middel van eerste keus bij anafylaxie, is dan geïndiceerd. Het moet niet uitgesteld of vergeten worden bij een acute benauwdheidsaanval bij anafylaxie, die zich presenteert met acute bronchoconstrictie als meest op de voorgrond staande symptoom. Omdat het vaak gaat om een potentieel levensbedreigende benauwdheidsaanval, waarbij snel gehandeld moet worden, dienen in een protocol of stroomschema voor de acute behandeling van astma de overweging anafylaxie en het toedienen van adrenaline i.m. voor te komen.

Ernstige anemie bij de pasgeborene in de eerste uren postpartum komt niet veel voor. Soms is er echter een spoedindicatie voor een bloedtransfusie of een wisseltransfusie. Het is dan van belang om voor het uitvoeren van de transfusie bloed voor diagnostiek af te nemen. Belangrijke aanwijzingen voor een onderliggende diagnose komen uit de anamnese en het lichamelijk onderzoek. Bepaling van het reticulocytengetal, het totale bilirubine, de directe coombs-reactie, en het mean corpuscular volume (mcv) zijn van belang voor de classificatie van de anemie: bloedverlies, verlaagde aanmaak, of verhoogde afbraak.

Borstvoeding is de eerste keuze als het gaat om het geven van babyvoeding. Om de kans van slagen zo groot mogelijk te maken, hebben de Wereldgezondheidsorganisatie (who) en Unicef samen de tien stappen naar succesvolle borstvoeding geformuleerd met daarin de aanbeveling om het gebruik van kunstspeen en van kunstvoeding te vermijden tenzij medisch noodzakelijk. De gedachte hierachter is de zogenoemde tepel-speenverwarring. In een systematische review van de literatuur en vier gepubliceerde rct’s werd geen voordeel gevonden van het gebruik van cupvoeding ten opzichte van flesvoeding als bijvoeding, noch werd een verband gevonden tussen introductie van een fopspeen en het langdurig geven van borstvoeding. Er werd zodoende geen wetenschappelijke basis gevonden voor de regels 6 en 9 van de who en Unicef en evenmin voor het fenomeen tepel-speenverwarring.

Benauwdheid bij inspanning komt veel voor bij kinderen. De meest voorkomende oorzaak is een fysiologische beperking van inspanning (buiten adem zijn), soms door conditiegebrek. Astma en disfunctionele ademhaling zijn de andere twee meest voorkomende oorzaken. Een zorgvuldige anamnese is meestal voldoende om het onderscheid te kunnen maken. Soms is aanvullend onderzoek (bijvoorbeeld het meten van het inspanningsvermogen of het objectiveren van inspanningsgeïnduceerde bronchusobstructie) nodig.

Huidaandoeningen worden bij neonaten frequent gezien en geven vaak veel onrust bij ouders en zorgverleners. Het betreft veelal onschuldige aandoeningen, maar soms is een huiduitslag een aanwijzing voor een ernstige ziekte zoals neonatale herpes. Aan de hand van een praktische indeling wordt de lezer geholpen bij het onderscheiden van de diverse huidaandoeningen in de neonatale fase.