Nurse Academy O&T

COPD, diabetes en artrose, drie bekende aandoeningen die kunnen voorkomen bij ouderen. Bij sommige mensen zijn ze alle drie tegelijk aanwezig. Hoe kan de cliënt centraal komen te staan in de wirwar van zorgvragen en problemen? Welke consequenties heeft dit voor de cliënt zelf en voor de zorg die er verleend moet worden? Naast het verpleegkundig beleid zal in dit artikel een aantal punten uit het medisch beleid worden belicht.

In het verpleeghuis komen urineweginfecties vaak voor, ze zijn moeilijk vast te stellen en vaak ook moeilijk te behandelen. Het is daarom belangrijk urineweginfecties te voorkómen. Van cranberry’s wordt reeds lang beweerd dat ze urineweginfecties kunnen voorkomen. In een dubbelblinde gerandomiseerde placebogecontroleerde studie is nu ook bewezen dat door het gebruik van cranberrycapsules het aantal klinische urineweginfecties met 26% vermindert bij verpleeghuisbewoners met een hoog risico (blaaskatheterisatie, diabetes mellitus, en ten minste één urineweginfectie < 1 jaar geleden). Dit behandeleffect treedt op na twee maanden capsulegebruik. Bij meer dan 20% van de bewoners ontwikkelt zich helemaal geen urineweginfectie meer. Er is geen verschil gevonden met verpleeghuisbewoners met een laag risico. Het gebruik van cranberrycapsules bleek echter niet kosteneffectief. Om redenen van effectiviteit is het echter toch aan te raden om verpleeghuisbewoners met een hoog risico op urineweginfecties, preventief te behandelen met cranberrycapsules.

Het aantal mensen met diabetes type 2 is de laatste jaren aan het stijgen. Factoren zoals de vergrijzing, overgewicht, lichamelijke inactiviteit en een intensievere opsporing zijn oorzaken van het stijgende aantal patiënten met dit ziektebeeld. De term ouderdomsdiabetes, die vaak gebruikt wordt voor type 2-diabetes, is achterhaald; de naam overgewichtsdiabetes lijkt meer op zijn plaats. De prevalentie van diabetes is het hoogst bij mannen en vrouwen tussen de 75 en 85 jaar. Van alle bekende diabetespatiënten heeft 90% diabetes type 2. De oudere patiëntengroep wordt gekenmerkt door factoren als een hogere prevalentie van comorbiditeit, polyfarmacie, verminderde fysieke conditie en soms cognitieve stoornissen. Het is duidelijk dat voor deze groep patiënten een individuele aanpak van diabetes type 2 nodig is, met aandacht voor de diversiteit van de problematiek.

Telemonitoring bij hartfalen is een innovatie die op steeds meer plaatsen wordt ingevoerd, omdat het vele voordelen heeft. De patiënt meet dagelijks thuis een aantal waarden zoals gewicht, hartslagfrequentie en bloeddruk. Deze waarden worden via een ingenieus systeem naar de hartfalenpoli verstuurd. Daar kan de hartfalenverpleegkundige of verpleegkundig specialist beoordelen of de therapie moet worden aangepast. Door middel van huisbezoek of telefonisch contact kan de behandeling, indien nodig, snel worden aangepast. Voordelen: minder ernstige complicaties, minder ziekenhuisopnamen, de veelal oudere patiënt hoeft minder vaak naar de hartfalenpoli te komen.

Valincidenten komen in de thuissituatie vaak voor bij ouderen en een val leidt in één op de vijf incidenten tot (ernstig) letsel. Er zijn verschillende risicofactoren die een val kunnen veroorzaken en die vaak gelijktijdig een rol spelen. Het is belangrijk dat de wijkverpleegkundige na een val het valrisico goed in kaart brengt, samen met de oudere, de betrokken mantelzorger en met andere zorgprofessionals. De juiste interventies kunnen hierna worden ingezet en zo kan een (nieuwe) val worden voorkomen. Mocht er na het inzetten van de interventies nog vaker een valincident plaatsvinden, dan kan het zinvol zijn de oudere te laten onderzoeken in de valkliniek. In de valkliniek wordt multidisciplinair gekeken naar alle mogelijke behandelbare valrisicofactoren en wordt een voorstel gedaan voor interventies. Door de samenwerking tussen onder anderen de huisarts, wijkverpleegkundige en de zorgverleners in de valkliniek, kan de kans op een val in de toekomst fors worden verminderd.

Al voordat de tanden echt zichtbaar zijn, leren we om te poetsen. Als het goed is, doen we dit dagelijks en gaan we regelmatig (minimaal 1× per jaar) naar de tandarts. Mondzorg is basiszorg. Op het moment dat iemand afhankelijk wordt van anderen (voor de dagelijkse lichamelijke verzorging) wordt het anders. Dan lijkt mondzorg niet meer zo vanzelfsprekend. Mondzorg is belangrijk voor het behoud van het gebit, waarmee dagelijks wordt gegeten. Afwijkingen veroorzaken cariës, parodontitis, eetproblemen en ook infecties op afstand en sociale problemen. Volgens de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) is de mondzorg bij acht van de tien mensen in het verpleeghuis onvoldoende. Dit artikel gaat over mondzorg bij kwetsbare ouderen. De richtlijnen zijn veranderd en vorig jaar heeft de inspectie er ook extra aandacht aan geschonken.