Nurse Academy O&T

Naar verwachting zullen we in de toekomst vaker te maken krijgen met patiënten die er bewust voor kiezen om af te zien van eten, drinken en kunstmatige voeding, om zo het levenseinde te bespoedigen. De handreiking, die in 2015 is afgerond, wil professionals zoals verpleegkundigen, verzorgenden en artsen helpen om de wilsbekwame patiënten goed voor te bereiden en te begeleiden om het lijden te verlichten. Daarnaast kan de handleiding ook door patiënten, hun naasten en vrijwilligers gebruikt worden. Ongeveer 2800 keer per jaar ziet een patiënt bewust af van vocht en voeding (2,1% van alle sterfgevallen in ons land).

Het renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS) is een ingewikkeld systeem, dat betrokken is bij de handhaving van de bloeddruk. Het enzym renine splitst angiotensine I af van angiotensinogeen, angiotensine I wordt vervolgens door het enzym ACE omgezet in angiotensine II. Angiotensine II werkt sterk vaatvernauwend en zorgt voor de afgifte van aldosteron door de bijnierschors. Aldosteron zorgt ervoor dat het bloedvolume toeneemt, door terugresorptie van water en natrium. Het gevolg is dat de bloeddruk stijgt. Een overactief RAAS leidt tot een te hoge bloeddruk en is betrokken bij het ontstaan van hart- en vaatziekten. ACE-remmers remmen het RAAS. ACE-remmers worden onder andere ingezet bij de behandeling van hartfalen, hypertensie, diabetes en/of chronische nierschade. Een belangrijke taak voor de verpleegkundig specialist is het begeleiden van de patiënt bij het gebruik van ACE-remmers. Te denken valt aan informatie en uitleg geven over het ziektebeeld, de werking en bijwerkingen van de ACE-remmers.

Zowel voor artsen als voor verpleegkundigen is niet altijd duidelijk wanneer bij een overleden patiënt sprake is van een natuurlijke of een niet-natuurlijke dood. Hierdoor kunnen onjuiste beslissingen worden genomen, soms met verstrekkende gevolgen. In dit artikel wordt duidelijk gemaakt wat onder een lijkschouw wordt verstaan, wie deze mag uitvoeren, welke overlijdensverklaringen wel of niet ingevuld moeten worden en wanneer de forensisch arts in beeld komt. Verder wordt beschreven wanneer er sprake is van een niet-natuurlijke dood en wat de arts/verpleegkundige dan wel of niet mag doen.

Aan de hand van een casus uit de praktijk van een man met de ziekte van Parkinson wordt nagegaan tegen welke problemen zowel verpleegkundigen en verzorgenden, als de cliënt zelf en diens naasten aanlopen en welke gevolgen deze hebben. Vervolgens wordt erop ingegaan hoe door middel van de multidisciplinaire methode PDL (passiviteiten van het dagelijks leven) omgegaan kan worden met deze problematiek. Hierbij wordt steeds gekeken welke zelfzorgtekorten als passiviteit moeten worden geaccepteerd. Verder wordt gekeken naar restvermogens en welk restvermogen voor de cliënt de meeste meerwaarde heeft. Er wordt steeds afgewogen hoe iemand de beperkte energie die er nog is het beste kan benutten. Op deze wijze wordt de cliënt geholpen bij het (leren) leiden van een leven in zorgafhankelijkheid. Het artikel laat ook zien hoe hierbij door observatie de behoeften van een cliënt, die dit zelf niet meer goed kan aangeven, in kaart gebracht kunnen worden en bespreekbaar gemaakt kunnen worden binnen het multidisciplinaire overleg en welke rol de coördinerend verpleegkundige hierbij heeft.

De toegenomen nadruk op zelfmanagement kan tot ethische dilemma’s voor verpleegkundigen leiden. Verschillende waarden botsen in dat geval met elkaar. In dit artikel wordt een casus beschreven waarin verpleegkundigen verschillende waarden belangrijk vinden. De ene verpleegkundige vindt dat ‘zorgen voor een kwetsbare oudere’ inhoudt dat je zorg overneemt, terwijl de andere verpleegkundige in dezelfde situatie de oudere activeert tot zelfzorg. Het artikel voorziet in een stappenplan om eigen ethische dilemma’s met collega’s te bespreken.

Hart- en vaatziekten zijn veelvoorkomende doodsoorzaken in de westerse wereld. De belangrijkste veroorzaker van deze aandoening is atherosclerose. Dit kan zich uiten in perifeer arterieel vaatlijden met klachten als claudicatio intermittens (etalagebenen) tot kritieke ischemie met niet-genezende ulcera. De behandelmogelijkheden kunnen invasief (operatief) of non-invasief zijn. De behandeling wordt afgestemd tussen de vaatchirurg, huisarts, verpleegkundig specialist, verpleegkundigen en verzorgenden. Wanneer er gekozen wordt om niet te opereren, is er een belangrijke rol weggelegd voor de verpleegkundige. Bij het ontstaan van ulcera is de wondbehandeling slechts een onderdeel van de behandeling. Aandacht voor pijn en het onderliggend lijden is minstens zo belangrijk.