Nurse Academy GGZ

De scheidslijn tussen eigen autonomie en bestwil is bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) en chronisch overmatig alcoholgebruik lastig te trekken. Enerzijds vragen hulpverleners en andere betrokkenen meer mogelijkheden tot ingrijpen, anderzijds wil men ook deze groep ruimte geven eigen keuzes te maken, terwijl de mogelijkheden tot gedwongen ingrijpen beperkt of niet toereikend zijn. Dit artikel gaat in op dit dilemma en de rol van de verpleegkundige hierin. Daarbij komt een aantal maatregelen aan bod om de belangen van de patiënt met LVB te beschermen.

Een elektrocardiogram (afgekort ECG) is een registratie van de elektrische activiteit van het hart. Een spiercel trekt samen onder invloed van natrium- (Na+), kalium- (K+) en calciumionen (Ca2+), die heen en weer door de celmembraan worden getransporteerd. Een ecg kan informatie geven over de regelmaat, frequentie, geleidingstijd en de ectopische activiteit (niet vanuit de sinusknoop ontstane prikkels). Als de patiënt psychoactieve stoffen en/of bepaalde (voorgeschreven) psychofarmaca gebruikt, kan dit aanleiding geven tot geleidingsstoornissen die op een ECG waarneembaar zijn. Deze afwijkingen kunnen levensbedreigende ritmestoornissen (aritmieën) tot gevolg hebben. In dit artikel wordt uw kennis vergroot over de meerwaarde van een ECG voor de start en tijdens de monitoring van een medicamenteuze behandeling in de verslavingszorg.

Cliënten melden zich bij een instelling voor verslavingszorg om te stoppen met middelengebruik of te minderen. Samen met de cliënt wordt er gericht gewerkt aan vooruitgang. De rol van de hulpverlener is essentieel bij het bewustmaken van gezond gedrag. Cliënten moeten hun behandeling in een veilige en gezonde omgeving kunnen volgen. Roken door hulpverleners in het bijzijn van cliënten is binnen de (verslavings- en GGZ-)zorg een mogelijke trigger voor terugval in zowel nicotine- als ander middelengebruik. Uit onderzoek komen aanwijzingen dat het gelijktijdig stoppen met roken tijdens de behandeling van verslaving aan andere middelen een additioneel positief effect heeft.

Mensen met een ernstige psychiatrische aandoening hebben door een ongezonde leefstijl en de bijwerkingen van de psychofarmaca een verhoogde kans op somatische klachten en ziekten. Wat de leefstijl betreft, is er vaak sprake van een ongezond voedingspatroon, inactiviteit, veel roken en middelenmisbruik. Leefstijlinterventies hebben als doel de patiënt te bewegen tot gezonder leefstijlgedrag. In dit artikel beschrijven we drie voorbeelden van leefstijlinterventies voor mensen met een ernstig psychiatrische aandoening. We beschrijven de gezondheidswinst die behaald kan worden. Ook gaan we in op de rol van de verpleegkundige bij deze leefstijlinterventies.

Hepatitis C is een ontsteking van de lever als gevolg van het C-virus. Hepatitis C (HCV) kan ernstige klachten tot gevolg hebben. De vier meest voorkomende hepatitis C-virusvormen of genotyperingen in Nederland zijn genotype 1, 2, 3 en 4. HCV is overdraagbaar via bloed-bloedcontact, wat kan plaatsvinden bij intraveneus druggebruik en bij seks. Gemarginaliseerde harddrugsgebruikers hebben een verhoogd risico op het krijgen van hepatitis C. Risicofactoren zijn onder andere het delen van injectienaalden en pijpjes. Bij een aanzienlijk percentage van de hepatitis C-infecties is de besmettingsbron niet bekend. Infectie met HCV leidt bij slechts een minderheid van de mensen tot acute ziekteverschijnselen. Van de acuut geïnfecteerde patiënten krijgt maar 20-30% klachten als: algehele malaise, verminderde eetlust, vage buikklachten, misselijkheid en braken. Meestal verloopt de acute infectie subklinisch. Van alle HCV-geïnfecteerden slaagt slechts 15-40% erin om het virus binnen zes maanden kwijt te raken. Alle overigen krijgen een chronische hepatitis en bij hen blijft het virus in het bloed. Behandeling bestaat doorgaans uit interferon en ribavirine. Soms is een behandeling niet verantwoord of kan de behandeling alleen met extra voorzorgsmaatregelen worden gestart.

Een obsessieve compulsieve stoornis (OCS) is een ernstige psychiatrische stoornis en kenmerkt zich door dwang gedachten (obsessies) en/of dwanghandelingen (compulsies). Dwanggedachten zijn terugkerende, hardnekkige gedachten, beelden of impulsen die angst of spanning veroorzaken. Deze gedachten kunnen worden geneutraliseerd door het uitvoeren van dwanghandelingen, dit zijn gedragingen of mentale activiteiten, die volgens strikte regels of op een bepaalde manier moeten worden uitgevoerd. Kenmerkend voor dwanggedachten en dwanghandelingen is dat zij veel tijd kosten, ernstig lijden veroorzaken, en de dagelijkse routine en het beroepsmatig of sociale functioneren verstoren.