Nurse Academy GGZ

Evidence-based practice bestaat uit vijf stappen om te komen van klinische onzekerheid naar een evidence-based beslissing. Na het vertalen van een klinische onzekerheid naar een goede onderzoeksvraag, kan worden gezocht naar evidence om de onderzoeksvraag te beantwoorden. Het zoeken doet men in wetenschappelijke databases met specialistische zoekmachines, zoals PubMed. Na het bepalen van de juiste zoektermen wordt een zoekstrategie steeds specifieker door het toevoegen van booleaanse operatoren, MeSH-termen en limits. Het doel van de zoekactie en de beschikbare tijd bepalen in hoge mate hoe zoektermen worden samengevoegd en hoe sensitief (gevoelig) er wordt gezocht. Bij weinig beschikbare tijd wordt relevante literatuur mogelijk gemist. Uiteindelijk staat de hele zoekstrategie in het teken van het beantwoorden van de onderzoeksvraag met zo betrouwbaar mogelijk wetenschappelijk bewijs.

Deze casus beschrijft het diagnostisch proces bij een cliënt met een jarenlange alcoholverslaving, bij wie de behandeling niet aanslaat. Problemen in het functioneren zijn in kaart gebracht met de International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). Daarnaast is de Screener for Intelligence and Learning disability (SCIL) gebruikt om de waarschijnlijkheid van een licht verstandelijke beperking (LVB) vast te stellen. De uitkomst hiervan bleek een verklaring voor het niet-aanslaan van de behandeling. Indien een LVB (h)erkend wordt, neemt het risico op onderbehandeling toe, alsmede de kans op uitval in behandeling. Gedegen diagnostiek is essentieel om tot een op maat gesneden behandeling te komen. Er blijken weinig evidence-based behandelmethoden en interventies beschikbaar voor mensen met een LVB en verslaving. Verder onderzoek en ontwikkeling hiervan zullen tot een optimalisatie van zorg kunnen leiden, waardoor doelmatiger behandeling geboden kan worden en het risico op uitval in behandeling vermindert.

Al jarenlang is er discussie over het hoofdbehandelaarschap in de GGZ en die discussie werd vooral gevoerd vanwege financiële motieven. Intussen veranderde de wereld, ontstonden er nieuwe beroepen, zoals de verpleegkundig specialist GGZ, werden behandelingen steeds meer multidisciplinair, waardoor regie en afstemming belangrijker werden. Uiteindelijk werd er een commissie van ‘wijzen’ benoemd die zich over de problematiek rond het hoofdbehandelaarschap boog. Die commissie, de commissie Meurs, rekende af met de begrippen eindverantwoordelijkheid en hoofdbehandelaarschap en bedacht de nieuwe en betere term: regiebehandelaar.

Flexible Assertive Community Treatment (FACT) als organisatiemodel is in steeds meer delen van de wereld bekend. Dit organisatiemodel kenmerkt zich door behandeling op drie aspecten: crisispreventie en -bestrijding, behandeling en herstel. In een FACT-team werken verschillende disciplines. Forensisch FACT verschilt van andere FACT-teams, doordat de nadruk van de behandeling ligt op het voorkomen van delicten en het beschermen van de samenleving, vanuit het Risk-Needs-Responsivity model. Ook werkt een forensisch FACT-team samen met een aantal specifieke forensische ketenpartners zoals politie, reclassering en forensische klinieken. Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten GGZ hebben een grote rol in de forensische FACT. Verpleegkundigen coördineren de dagelijkse zorg rondom patiënten en onderhouden contacten met familie en/of naasten. Zij voeren een groot aantal van de interventies uit zoals de agressie- en emotieregulatietraining of het opstellen van een delictscenario. Verpleegkundig specialisten GGZ zijn hoofdbehandelaar in een forensisch FACT-team, en hebben de rol van coach naar de teamleden. Ze zijn als onderzoeker en innovator betrokken bij nieuw te vormen en te implementeren beleid.

Steeds vaker nemen GGZ-instellingen voormalige cliënten aan in de functie van ervaringswerker. De GGZ ziet hen als mogelijk antwoord op de recente uitdagingen waar de GGZ voor staat. Waar ervaringswerkers hun intrede doen, zijn alle betrokken partijen genoodzaakt na te denken over veranderingen van voorheen vertrouwde rollen en verantwoordelijkheden. Dit zorgt voor onzekerheid op de werkvloer. Verbetering van de inzet van ervaringswerkers is aan te raden zowel op uitvoerings- als beleidsniveau. Dit artikel is gebaseerd op informatie uit twee recente onderzoeken, en beschrijft de gevolgen van de komst van ervaringswerkers voor de GGZ-praktijk. De auteurs beogen met dit artikel meer inzicht te geven in deze relatief nieuwe ontwikkeling.

Binnen de psychiatrie ziet men steeds meer het belang in van het actief betrekken van de patiënten en hun naasten in de opzet en uitvoering van de behandeling. Een veelbelovende methode om dit te bewerkstelligen bij patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA) is Resource group Assertive Community Treatment (RACT). Door deelname aan de resource groep voert de patiënt in samenspraak met het sociale netwerk en de behandelaars de regie over de behandeling. Het is de patiënt die de groep samenstelt en de behandeldoelen bepaalt, waarna de groepsleden gezamenlijk besluiten welke interventies er worden ingezet. Na invoering van deze benadering in Zweden, zijn er op dit moment vergevorderde plannen om resource groepen ook in Nederland in te zetten bij de behandeling van patiënten die lijden aan EPA.