Praktische Pediatrie

De benadering van astmaklachten bij jonge kinderen verschilt niet wezenlijk van die bij schoolkinderen en adolescenten met astma. Bij kinderen die uitsluitend klachten hebben bij bovenste luchtweginfecties en niet gesensibiliseerd zijn voor inhalatieallergenen kunnen we de diagnose peuterastma stellen; bij kinderen met klachten buiten verkoudheden om of met aangetoonde allergie voor inhalatieallergenen spreken we van (allergisch) astma. In beide gevallen zijn het smeden van een vertrouwensband met en het geven van voorlichting en uitleg aan de ouders essentieel om het kind succesvol te kunnen behandelen. Het aanleren van de juiste inhalatietechniek vraagt kennis, tijd en geduld. Verder is er aandacht nodig voor het vermijden van blootstelling aan sigarettenrook en allergenen waarvoor het kind gesensibiliseerd is. Alle kinderen krijgen salbutamol zonodig voorgeschreven. Bij ernstige of frequent recidiverende klachten kan men, mits ouders daartoe gemotiveerd zijn, een onderhoudsbehandeling met inhalatiesteroïden (ics) geven. Bij onvoldoende effect moet eerst de diagnose heroverwogen worden. Daarnaast dient de comorbiditeit onderzocht en behandeld te worden en moeten de inhalatietechniek, de therapietrouw en de sanering van de woonomgeving opnieuw worden bekeken. Pas daarna luidt het advies om bij ernstige klachten de dosis van de ics te verdubbelen. Bij matig ernstige klachten volstaat meestal een ics, aangevuld met montelukast of langwerkende luchtwegverwijders. Regelmatige follow-up is nodig, ook om op termijn de medicatie weer af te bouwen en zo mogelijk te stoppen als het kind langdurig klachtenvrij wordt.

Een 17-jarige jongen presenteerde zich met wisselende buikpijnklachten, vooral na vet eten. Eerst werd gedacht aan obstipatie. Aanvullend onderzoek enige tijd later wees naar een parasitaire infectie als oorzaak. De behandeling ervan leek effectief. Omdat de klachten recidiveerden, werd verder aanvullend onderzoek gedaan waaronder een echografie. Hierop waren vergrote lymfeklieren te zien. Omdat er geen andere tekenen waren van een kwaadaardige ziekte, werd eerst afgewacht. De afwijkingen persisteerden en er vond nadere analyse plaats in een kinderoncologisch centrum. Op de CT-scan werd nu een afwijking aan de testikel gezien. Dit bleek een testistumor te zijn. Deze tumor komt vooral voor bij mannen tussen de 18 en 31 jaar en heeft een goede prognose. Bij adolescenten met atypische klachten en verschijnselen is het verstandig ook diagnosen voor volwassenen te overwegen.

Premature pubarche, gedefinieerd als het optreden van pubesbeharing bij meisjes voor de leeftijd van 8 jaar en bij jongens voor de leeftijd van 9 jaar, is meestal het gevolg van een fysiologische premature adrenarche; soms is er echter sprake van onderliggende pathologie, met abnormale productie van androgenen. Voorbeelden hiervan zijn enzymdefecten in de bijnierschors (zoals bij het adrenogenitaal syndroom; ags) en androgeenproducerende tumoren. Fysiologie en pathologie zijn niet altijd gemakkelijk te onderscheiden. Ook bij het optreden van borstontwikkeling bij meisjes voor de leeftijd van 8 jaar (premature thelarche) moet onderscheid worden gemaakt tussen een onschuldig geïsoleerd probleem of een ‘echte’ pubertas praecox (met onder meer ook groeiversnelling).

Het is onduidelijk bij welke glucoseconcentratie er sprake is van een neonatale hypoglykemie die tot permanente neurologische schade zal leiden. Onduidelijkheid over de definitie van neonatale hypoglykemie leidt tot controverses over screening, preventie en behandeling. Neonatale hypoglykemie wordt veroorzaakt door een te laag aanbod van glucose of een verhoogd verbruik. Aan de hand van de pathofysiologie kunnen pasgeborenen worden geïdentificeerd met mogelijk verstoorde metabole adaptatie na de geboorte. Preventieve maatregelen bij deze risicogroepen voorkomen hypoglykemie en routinematige glucosescreening stelt hypoglykemie vroegtijdig vast. De behandeling bestaat uit verhoging van de koolhydraatintake, met enterale voeding of intraveneuze glucosetoediening. Dit artikel biedt een praktische richtlijn voor de aanpak van neonatale hypoglykemie. Wij vragen aandacht voor de valkuilen bij de bepalingsmethoden. De clinicus practicus dient zich op de hoogte te stellen van de gebruikte bepalingsmethode in de eigen kliniek om de uitslagen adequaat te kunnen interpreteren.

Een 12 jaar oude jongen werd verwezen naar de kinderpoli wegens kleine gestalte en beginnende puberteitsontwikkeling. Tussen zijn 5e en 10e levensjaar was hij al drie keer door een kinderarts gezien wegens kleine lengte. Zijn achterblijvende lengtegroei was geduid als ‘trage skeletrijping’. Aan de hand van de evidence-based richtlijn Kleine lengte van de nvk werd de differentiaaldiagnose van endocriene en niet-endocriene oorzaken van gestoorde lengtegroei doorlopen. Screenend onderzoek volgens deze richtlijn wees op een secundaire groeistoornis op basis van een niet-endocriene oorzaak. De belangrijkste leerpunten uit de gepresenteerde casuïstiek zijn dat men, in geval van achterblijvende lengtegroei en persisterend ernstig (> 1 jaar) achterlopen van de skeletleeftijd, verdacht moet zijn op secundaire groeistoornissen door endocriene en niet-endocriene oorzaken en dat het missen van stoornissen in orgaansystemen als oorzaak van de kleine lengte ernstige gevolgen kan hebben. Wij geven een overzicht van niet-endocriene oorzaken die in dergelijke casus overwogen moeten worden.

Op de afdeling kindergeneeskunde lag een prematuur, geboren bij 35 weken. De voorgeschiedenis was blanco. Na het afvallen van de navelstomp bleef de navel nat en kwamen er gele druppels uit. De druppels waren helder, niet troebel of bloederig. De navel was niet rood of riekend.