Praktische Pediatrie

Clindamycine remt de eiwitsynthese en daarmee de groei van bacteriën. Het is beschikbaar voor intraveneus en oraal gebruik, naast tabletten ook als drank. Clindamycine is geregistreerd voor gebruik bij kinderen inclusief pasgeborenen. Na inname wordt het snel opgenomen en bereikt het hoge spiegels in serum, weke delen, huid en botten. Stafylokokken, streptokokken en anaeroben zijn over het algemeen goed gevoelig. Clindamycine is goed bruikbaar bij impetigo, erysipelas, cellulitis – zowel van de ledematen als van het gezicht – en faryngitis. Daarnaast kan het gebruikt worden bij kinderen met huid- en wondinfecties, osteomyelitis en pleuritis. Ook bij pneumonieën, ook na aspiratie, kan het worden ingezet. Clindamycine passeert de bloed-hersenbarrière niet en is daarom bij meningitis niet bruikbaar. De bij volwassenen gevreesde pseudomembraneuze colitis komt bij kinderen nauwelijks voor. Wel is diarree een vaak geziene bijwerking. Clindamycine kan ingezet worden bij een al dan niet aangetoonde allergie voor penicillinen.

De kinderintensivecare heeft in de afgelopen decennia een enorme vlucht genomen. Van een overtollige ruimte die met wat kunst- en vliegwerk geschikt was gemaakt voor de bewaking en beademing van maximaal twee patiënten, meestal geïnitieerd vanuit de kinderchirurgie, tot een ‘volwassen’ picu voor alle typen patiënten, met state of the art apparatuur en een goed opgeleide medische en verpleegkundige staf, waar naast topklinische zorg ook grensverleggend onderzoek wordt verricht. Voor dit themanummer van Praktische Pediatrie interviewde ik twee kinderintensivisten die elk op hun eigen wijze hun stempel hebben gedrukt op deze ontwikkelingen.

Nadat een patiënt is aangemeld voor opname op een kinderintensivecare (picu) en voldoet aan de criteria voor transport door een picu-transportteam, duurt het enige tijd voordat dit team aanwezig is. Tijdens deze wachttijd mag de behandeling van de patiënt niet stilstaan. Veel winst kan geboekt worden als ook na de allereerste opvang en beoordeling de juiste keuzes worden gemaakt in de behandeling van de patiënt. In dit artikel wordt daarom besproken hoe de kinderarts in afwachting van het picu-transportteam de zorg voor de patiënt kan optimaliseren.

Verdrinking bij kinderen kent een hoge mortaliteit en morbiditeit. Kinderen van verschillende leeftijd verdrinken onder verschillende omstandigheden. Circulatiestilstand na verdrinking gaat in 85% van de gevallen gepaard met secundaire hypothermie en heeft een zeer slechte prognose. De behandeling van circulatiestilstand met hypothermie hangt af van de lichaamstemperatuur. Zeer langdurige reanimatie en opwarming zijn enkel geïndiceerd na verdrinking in ijskoud water en extracorporele circulatie dient te worden overwogen. Na verdrinking in warm water lijkt reanimatie langer dan 25 minuten niet zinvol. Na verdrinking in water dat niet ijskoud en niet warm is, lijkt reanimatie langer dan 45 minuten niet zinvol. Het staken van de reanimatie bij een hypotherm kind na verdrinking is een teambeslissing, waarin bij voorkeur ook de picu een rol heeft.

Een exacerbatie van astma is een veelvoorkomende oorzaak van acute benauwdheid bij kinderen. Acute benauwdheid kan soms een symptoom zijn van anafylaxie. Begeleidende cardiovasculaire symptomen en huidafwijkingen kunnen minder op de voorgrond staan of zijn in zeldzame gevallen zelfs afwezig. In deze groep patiënten is er een verminderde respons op inhalatie van selectieve bèta-2-sympaticomimetica. Adrenaline i.m., het middel van eerste keus bij anafylaxie, is dan geïndiceerd. Het moet niet uitgesteld of vergeten worden bij een acute benauwdheidsaanval bij anafylaxie, die zich presenteert met acute bronchoconstrictie als meest op de voorgrond staande symptoom. Omdat het vaak gaat om een potentieel levensbedreigende benauwdheidsaanval, waarbij snel gehandeld moet worden, dienen in een protocol of stroomschema voor de acute behandeling van astma de overweging anafylaxie en het toedienen van adrenaline i.m. voor te komen.

Ernstige anemie bij de pasgeborene in de eerste uren postpartum komt niet veel voor. Soms is er echter een spoedindicatie voor een bloedtransfusie of een wisseltransfusie. Het is dan van belang om voor het uitvoeren van de transfusie bloed voor diagnostiek af te nemen. Belangrijke aanwijzingen voor een onderliggende diagnose komen uit de anamnese en het lichamelijk onderzoek. Bepaling van het reticulocytengetal, het totale bilirubine, de directe coombs-reactie, en het mean corpuscular volume (mcv) zijn van belang voor de classificatie van de anemie: bloedverlies, verlaagde aanmaak, of verhoogde afbraak.