Nurse Academy GGZ

Verslaving is een chronische, recidiverende hersenziekte, waarbij zowel biologische (waaronder genetische), psychologische als sociale factoren een belangrijke rol spelen in het ontstaan en het voortduren ervan. Psychosociale interventies vormen de basis van de verslavingsbehandeling, daarnaast zijn medicamenteuze behandelingen ontwikkeld die patiënten ondersteunen bij het bereiken van hun behandeldoelen. De behandeling van verslaafden met een combinatie van psychotherapie en medicatie is in veel gevallen effectiever gebleken dan de behandeling met psychotherapie alleen. Iedere patiënt zou daarom idealiter voorlichting moeten krijgen over deze medicamenteuze mogelijkheden. Dit artikel geeft een overzicht van de op dit moment beschikbare medicijnen die de kans op terugval in (ongecontroleerd) gebruik kunnen verkleinen. Het gaat dus met name om medicijnen tegen craving, medicijnen die het belonende effect van alcohol en drugs verminderen en die de cognitieve controle kunnen verbeteren. Medicijnen die tijdens de ontgiftingsfase worden ingezet om onthoudingsverschijnselen en complicaties te voorkomen, vallen buiten het bestek van dit artikel.

Roken is een risicofactor voor tal van aandoeningen en een belangrijke doodsoorzaak. Stoppen is lastig, want roken is sterk verslavend. Opname of behandeling voor een aan roken gerelateerde aandoening kan voor rokers echter het signaal zijn dat het nu echt ‘vijf voor twaalf’ is. Daarom is aandacht voor roken in het ziekenhuis en in de GGz van groot belang. Dit artikel zet de belangrijkste ziekten op een rij die samenhangen met roken en bespreekt de mogelijkheden voor verpleegkundigen om naar het rookgedrag te informeren en de vervolgstappen.

De verschillende perspectieven van patiënten en hulpverleners op zelfbeschadigend gedrag kunnen ertoe leiden dat zij in houding en gedrag tegenover elkaar komen te staan. Het gevolg is dat beide partijen moeite hebben om de gevoelens en gedachten te bespreken die aan zelfbeschadiging ten grondslag liggen. Het bespreken van deze onderliggende problemen is noodzakelijk om tot inzicht in en herstel van zelfbeschadiging te komen. De training Met Mij Alles Goed is ontwikkeld om de communicatie tussen patiënten en hulpverleners te verbeteren. De inzet van ervaringsdeskundigen bij de ontwikkeling en het aanbieden van deze training is een onmisbare schakel. Onderzoek naar het effect van de training Met Mij Alles Goed toont aan dat deelnemers na het volgen van de training een positievere houding hadden naar patiënten die zichzelf beschadigen, dat zij meer vertrouwen hadden in hun eigen competentie om met deze patiënten om te gaan en dat zij dichter bij hen konden staan.

De schildklier (glandula thyroidea) is een vlindervormige klier, die aan de voorkant van de hals ligt, voor het strottenhoofd en tegen de luchtpijp aan. De schildklier weegt 15-25 gram en is een van de grootste endocriene klieren. Deze klier bestaat uit twee kwabben (lobi) die zijn opgebouwd uit follikels (blaasjes). Beide kwabben zijn bedekt met een bindweefselkapsel en worden door een brug van schildklierweefsel (de isthmus) met elkaar verbonden. De bloedvoorziening van de schildklier wordt verzorgd door vier slagaderen, waarmee de schildklier het meest doorbloede orgaan is van het menselijk lichaam.

In dit artikel wordt aandacht besteed aan de achtergronden, praktische bruikbaarheid en de uitdagingen bij twee verschillende wetenschappelijk geëvalueerde benaderingen, die van belang zijn voor verpleegkundigen in klinieken voor acute psychiatrie. Het betreft hier effectstudies op twee verschillende domeinen om een crisisperiode met een patiënt veilig en herstelgericht door te komen. Hierbij wordt de focus enerzijds gericht op een systematiek voor frequente kortetermijn risico-evaluatie via gestructureerde verpleegkundige observaties (Crisis Monitor) en anderzijds op de toepassing van een psychosociale de-escalatie interventie toolkit om binnen veilige kaders het therapeutisch rendement op acute-opname units te optimaliseren (het Britse Safewardsmodel). Beide benaderingen zijn op een solide manier wetenschappelijk geëvalueerd en beschikken ook over uitgebreide praktische handreikingen, trainingmateriaal en hulpmiddelen om de implementatie te ondersteunen. Op deze manier kan evidence-based practice in de acute klinische psychiatrie terrein winnen in de hectiek van alledag in Nederland. De kansen en valkuilen hierbij worden ook belicht.

Dit voorjaar verschenen er nieuwe richtlijnen over somatische screening en leefstijl voor mensen met ernstige psychische aandoeningen: de Multidisciplinaire richtlijn Somatische screening bij patiënten met een ernstige psychische aandoening en de Multidisciplinaire richtlijn Leefstijl bij patiënten met een ernstige psychische aandoening. De tekst in dit artikel is voor een groot deel gebaseerd op de inhoud van beide richtlijnen.