Nurse Academy GGZ

Psychiatrische stoornissen en gebruik van psychofarmaca kunnen van invloed zijn op de rijgeschiktheid. Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) gebruikt wettelijk vastgelegde criteria om te bepalen of patiënten met een psychiatrische stoornis hun rijbewijs mogen krijgen of behouden. Dezelfde criteria kunnen door behandelaars gebruikt worden voor een advies aan hun patiënt. De criteria ten aanzien van stemmingsstoornissen en psychotische stoornissen zijn afgelopen jaar flink versoepeld. Voor medicatiegebruik en autorijden gelden er per medicijn specifieke bepalingen, die gemakkelijk op internet terug te vinden zijn. De behandelaar dient de patiënt te informeren over de geldende regels en adviezen. Bij grote gevaren kan de behandelaar ervoor kiezen zijn beroepsgeheim te doorbreken, waarna het CBR het rijbewijs kan invorderen.

Tricyclische antidepressiva (TCA) hebben verschillende bijwerkingen, waaronder anticholinerge bijwerkingen, sedatie, orthostatische hypotensie, verminderde cognitie en vallen. Deze bijwerkingen kunnen verschillende oorzaken hebben, zoals veranderde farmacokinetiek of -dynamiek bij ouderen, interacties met andere geneesmiddelen of farmacogenetica. Het vroegtijdig herkennen van bijwerkingen is van belang om het veilig geneesmiddelgebruik bij ouderen te kunnen handhaven. Vallen kan bijvoorbeeld worden voorkomen wanneer orthostatische hypotensie of sedatie als gevolg van TCA-gebruik wordt onderkend.

Het crisisontwikkelingsmodel 2.0 is een uitgebreide versie van het crisisontwikkelingsmodel. Toegevoegd zijn de kennis en observatie van de basisemoties: verdriet en ondraaglijk lijden, woede, angst en verrassing, afschuw, minachting en blijdschap. Zo ontstaat een model voor de analyse van incidenten en het verder verfijnen van de-escalerende technieken in spanningsvolle situaties. Het biedt extra handvatten voor het vroegsignaleren van risicovol gedrag. Dat geeft hulpverleners mogelijkheden voor het onderscheiden van emoties, waardoor ze gericht kunnen reageren. Door dieper inzicht in de onderliggende emoties krijgt de hulpverlener een kader om de verschillende lagen van een spannende situatie te verkennen en van daaruit aan te sluiten bij een cliënt. De emotie die de meeste aandacht opeist is niet vanzelfsprekend de emotie die de meeste aandacht nodig heeft.

Om goed te communiceren met verwarde ouderen, is het belangrijk op hun belevingswereld af te stemmen. Dat betekent afstemmen op het limbische brein; dat is het deel van de hersenen dat gestuurd wordt door emoties. Optimale communicatie is veelal non-verbaal en zal bestaan uit: contact maken, meebewegen en uitnodigen. Creativiteit is daarbij belangrijk, evenals het aanpassen van het tempo en het voorkomen van faalervaringen. Als zich gedragsproblemen voordoen, is het aan te raden een stappenplan te volgen voor een zorgvuldige doelbepaling en analyse. Van daaruit kunnen interventies worden ingezet. Deze zullen er veelal op gericht zijn oorzaken weg te nemen en de oudere een veilig en tevreden gevoel te geven.

Depressie is een veelvoorkomende en vaak recidiverende psychiatrische stoornis. Medicamenteuze behandelstrategieën en psychotherapie gelden als standaard bij het voorkomen van recidive bij depressie. Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) is een relatief nieuwe en zeer bruikbare behandelmethode om het risico op terugval in een depressie te verminderen. Aan de hand van de casusbeschrijving van Peter, een man met een recidiverende depressie die geen medicatie wil gebruiken, wordt in dit artikel uitleg gegeven over MBCT.

In deze gevalsbeschrijving past de behandelaar integratieve diagnostiek en behandeling toe bij een patiënte met een licht verstandelijke beperking, probleemgedrag en mogelijk een borderlinepersoonlijkheidsstoornis. Onveilige gehechtheid en overvraging bleken belangrijke oorzaken van het probleemgedrag. De meest opvallende uitkomst van de behandeling was een sterke afname in ernst en frequentie van het probleemgedrag.