Praktische Pediatrie

Cyclo-oxygenase-enzymen (COX-enzymen) zorgen voor de productie van prostanoïden. Deze prostanoïden spelen een rol in veel fysiologische en pathofysiologische processen. De twee belangrijkste vormen van de COX-enzymen zijn COX-1 en COX-2. Ze lijken structureel op elkaar en katalyseren dezelfde reactie maar zijn toch verschillend. COX-1 is aanwezig in veel weefsels en heeft vooral een ‘huishoudelijke’ rol in het lichaam. COX-2 wordt vooral geïnduceerd bij weefselinflammatie. Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs (NSAID’s) en hiervan afgeleide selectieve COX-2-remmers remmen COX-1 en COX-2 in wisselende verhoudingen. In dit artikel gaan we in op de belangrijkste effecten en bijwerkingen van NSAID’s en selectieve COX-2-remmers die te verklaren zijn op basis van COX-remming.

Wij zien een drie dagen oude, aterme jongen vanwege een toenemende zwelling in de navelstomp. De neonaat doet het verder goed: hij drinkt goed, plast en poept en heeft geen ondertemperatuur of koorts gehad. Vanaf de geboorte is de navelstomp in omvang toegenomen en is er enig bloedverlies opgemerkt. De ouders hebben geen ander bloedverlies gezien, zoals bloed bij de ontlasting, en ook geen blauwe plekken waargenomen. Postpartum is vitamine K toegediend. De familieanamnese was negatief voor stollingsziekten. Bij lichamelijk onderzoek wordt een heldere en alerte neonaat gezien die roze-icterisch is. Aan de navelstomp is een forse zwelling te zien, donker van kleur en 5×4 cm groot. De ventrale zijde van de zwelling is hard en ingedroogd, de dorsale zijde voelt zacht aan. De cord ring aan het uiteinde van de zwelling is nog in situ. Bij de overgang van de navel naar de navelstomp wordt een druppeltje bloed gezien. Wat is uw diagnose?

In 2018 werd de kinderoncologische zorg in Nederland gecentraliseerd in het Prinses Máxima Centrum in Utrecht. Sindsdien worden de telefonische vragen van ouders van niet opgenomen kinderen die gedurende de dienst binnenkomen, voornamelijk beantwoord door de arts-assistenten. Door de complexiteit van kinderoncologische zorg gecombineerd met een hoge werkdruk bestaat het risico dat triage op grond van een telefonische vraag suboptimaal verloopt, met een risico op ernstige complicaties. Om dit risico te verkleinen is een gestructureerde triagetool ontwikkeld. Deze tool helpt arts-assistenten en verpleegkundig specialisten bij het uitvoeren van een uniforme triage door een stapsgewijze aanpak volgens de ABCD-methodiek en oncologie-specifieke vragen. Op basis van de ingevoerde informatie wordt mede bepaald of en waar een patiënt moet worden beoordeeld.

Helaas neemt onder tieners en jongeren het gebruik van nicotine-bevattende vapes steeds verder toe. Er is steeds meer bewijs dat vapes net zo verslavend zijn als tabakssigaretten én forse gezondheidsschade kunnen geven. Het bespreken van vapen en het geven van een stopadvies in de spreekkamer zijn daarom belangrijke taken van elke zorgverlener. In dit artikel bespreken we hoe een effectief stopadvies in enkele minuten kan worden gegeven.

Het ontwikkelen van kindvriendelijke geneesmiddelen brengt uitdagingen met zich mee, zoals problemen met dosering, smaakacceptatie en het ontbreken van geschikte formuleringen. Hoewel de Europese Pediatrische Verordening meer pediatrische geneesmiddelen heeft opgeleverd, blijft de beschikbaarheid beperkt, waardoor tabletten en capsules vaak handmatig moeten worden aangepast. 3D-printen maakt gepersonaliseerde medicatie mogelijk, afgestemd op individuele behoeften, waardoor de toediening en de therapietrouw verbeteren. Printtechnieken zoals fused deposition modelling (FDM) en semi-solide extrusie (SSE) kunnen geneesmiddelen met specifieke maten, vormen, doseringen en afgifteprofielen maken. In de toekomst zullen ziekenhuizen en apotheken gepersonaliseerde medicatie ter plekke kunnen printen, en uiteindelijk kunnen patiënten dat wellicht zelf. Hoewel de 3D-technologie nog in de kinderschoenen staat, heeft deze de potentie om geneesmiddelproductie efficiënter en patiëntgerichter te maken.

IJzergebreksanemie op de kinderleeftijd komt zeer vaak voor, vaak door een disbalans in de intake van ijzer via de voeding in combinatie met een grote ijzerbehoefte door de snelle groei en ontwikkeling. De meeste kinderen kunnen goed worden behandeld met orale ijzersuppletie. Wanneer orale ijzersuppletie faalt, kan dit het gevolg zijn van malabsorptie, een netto negatieve ijzerbalans door aanhoudende verliezen van ijzer (bijvoorbeeld door een meckeldivertikel of door menorragie) of non-compliance. Theoretisch gezien zou een orale ijzerbelastingtest behulpzaam kunnen zijn in het differentiëren tussen de verschillende oorzaken van een aanhoudende ijzergebreksanemie onder orale ijzersuppletie. De test is echter niet goed gevalideerd en bij kinderen slechts zeer beperkt onderzocht, waardoor de test niet bruikbaar is in de klinische pediatrische praktijk.