Praktische Pediatrie

Na het voltooien van zijn studie in Rotterdam (1987) en de militaire dienst kwam Kors van der Ent in opleiding tot kinderarts in het Eindhovense Catharinaziekenhuis en het Wilhelmina Kinderziekenhuis. Onder leiding van Han van der Laag en Hein Brackel deed hij onderzoek naar de longfunctie bij jonge kinderen. Niet alleen leidde dat tot een fellowship kinderlongziekten, aangevangen in 1994, maar ook tot een promotie in november 1997. En zoals het gaat: daarna is hij ‘blijven hangen’. Tien jaar later, op 15 oktober 2007, volgde de benoeming tot hoogleraar kindergeneeskunde met als leeropdracht kinderlongziekten. Zijn inaugurele rede houdt hij op 24 maart 2009.

Bronchiolitis is een veelvoorkomende aandoening bij jonge kinderen die bij een aantal van hen leidt tot aanzienlijke morbiditeit. De meest voorkomende verwekker is het respiratoir syncytieel virus. Hoewel in de praktijk verschillende therapieën toegepast worden, is het effect op het beloop van de bronchiolitis teleurstellend. Enkele onderzoeken suggereren een gunstig effect van verneveling met hypertoon zout op de opnameduur. Bij een klein deel van de opgenomen kinderen is mechanische beademing geïndiceerd. Ongeveer de helft van de kinderen krijgt na een episode van bronchiolitis klachten van recidiverend piepen.

Een dikke knie zonder voorafgaand trauma is een regelmatig voorkomend probleem bij kinderen. Als het kind niet ziek is en geen koorts heeft en de knie wel kan worden bewogen, is een reactieve artritis de meest waarschijnlijke diagnose. Andere mogelijke oorzaken zijn juveniele chronische artritis (in het bijzonder de pauci-articulaire vorm), bloeding in de knie bij een hemofiliepatiënt, of zeldzamere primair orthopedische ziekten als osteochondrosis dissecans of synoviitis villonodularis pigmentosa. Al deze oorzaken dienen te worden onderscheiden van een septische artritis, omdat dat ziektebeeld spoedeisend ingrijpen vereist.

Besproken wordt een 17- jarig meisje met peracuut onstane dyspneu klachten en pneumomediastinum. Na radiologisch onderzoek (CT scan) werd de diagnose lymfangioleiomyomatosist (LAM) gesteld. LAM is een woekering van gladspierweefselcellen en komt voor bij vrouwen tussen de 30 en 50 jaar. De jongste patiënt ooit beschreven was 18 jaar. Omdat de leeftijd niet bij dit ziektebeeld past werd ondanks de “pathognomonische” CT-scan verder onderzoek gedaan. Uit een longbiopt bleek Pulmonale Langerhans cel histiocytose, wat de prognose en behandeling.

Om een onderscheid te kunnen maken tussen een bacteriële/ atypische pneumonie of een virale pneumonie, wordt frequent een thoraxfoto gemaakt. De vraag is of het maken van een thoraxfoto bij kinderen met een klinische verdenking op pneumonie tot sneller herstel van de patiënt leidt dan wanneer deze achterwege blijft. Er is één methodologisch goed uitgevoerde gerandomiseerde studie bij 522 kinderen met verdenking milde pneumonie die hiernaar gekeken heeft. Deze studie laat geen effect zien van het maken van een thoraxfoto op het klinisch herstel. Het gaat hier echter om een Zuid-Afrikaanse studie met eerstelijns patiënten met alleen klachten van hoesten en tachypneu (geen koorts), die poliklinisch behandeld kunnen worden. Ondanks kanttekeningen over de toepasbaarheid van het onderzoek in de Nederlandse tweedelijnszorg is er op voorhand geen reden om aan te nemen dat een thoraxfoto bij kinderen die zich presenteren met de verdenking milde pneumonie in Nederlandse ziekenhuizen en die poliklinisch behandeld kunnen worden, wel zinvol is.

Specifieke immunotherapie is de enige beschikbare curatieve behandeling voor allergische aandoeningen. Vooral klachten van allergische rinoconjunctivitis door gras- of boompollen, huisstofmijt of kat verminderen aanzienlijk door immunotherapie. Mits goed uitgevoerd, is het een veilige behandeling met aanhoudend effect op de lange termijn. Klachten, medicatiegebruik, de kans op het ontwikkelen van astma en andere allergische sensibilisaties verminderen aantoonbaar tot circa tien jaar na staken van de behandeling. Effecten van immunotherapie bij geneesmiddelenallergie zijn tijdelijk en bij voedselallergie nog controversieel. Deze aandoeningen vallen dan ook buiten het bestek van dit artikel. Immunotherapie voor insectenallergie is essentieel anders dan immunotherapie voor inhalatieallergenen en dient plaats te vinden in gespecialiseerde centra.