Physios

Tijdens patiënteducatie richt de fysiotherapeut zich op het beïnvloeden van ziektepercepties. Dit doet hij vanuit de rol van docent in het communicatief handelen. Ziektepercepties zijn mede bepalend voor gedrag, veroorzaken lichamelijke reacties (ook wel ‘embodiment’ genoemd) en kennen een gelaagdheid van oppervlakkig en eenvoudig naar diep en complex. De docent kiest een expliciete informatieoverdracht in het geval van oppervlakkige en eenvoudige ziektepercepties en een meer impliciete informatieoverdracht in het geval van diepe en complexe ziektepercepties. Hierbij werkt hij vanuit een gidsende houding en werkwijze: minder zenden en meer overleggen. Kritisch zijn op de eigen woordkeuze vormt hierin ook een belangrijk aspect. Ziektepercepties zijn sturend voor gedrag. Om gedragsverandering tot stand te brengen combineert de fysiotherapeut zijn rol als docent met zijn rol als coach.

Vallen is een groot en toenemend probleem dat naast veel persoonlijk leed ook hoge maatschappelijke (zorg) kosten met zich meebrengt. Na het luiden van de noodklok door VeiligheidNL werd valpreventie in 2021 als speerpunt opgenomen in het coalitieakkoord. In opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft VeiligheidNL in samenwerking met diverse stakeholders de landelijke ketenaanpak Valpreventie vormgegeven. Stapsgewijs staat hierin beschreven hoe een 65-plusser begeleid wordt, vanaf het bepalen van de mate van valrisico, via de eventuele valrisicobeoordeling, de keuze van het best passende valpreventief beweegprogramma en zorg op maat tot het faciliteren van ondersteuning in het reguliere sport- en beweegaanbod zodat iemand actief kan blijven. Na twee jaar is het tijd voor een evaluatie van de landelijke ketenaanpak. De balans wordt in dit artikel opgemaakt: wat gaat er goed, wat kan er beter en waar liggen kansen en uitdagingen.

Gedurende het ziekteproces van dementie worden ook de pijnsystemen in het brein aangetast. Pijn is voor iedereen een verontrustend symptoom, bij mensen met dementie helemaal. Het is voor hen moeilijk om goed te communiceren over pijn en dat leidt vaak tot onrust bij de persoon met dementie. Pijnobservatieschalen, zoals de Pain in Impaired Cognition met 15 items (PAIC 15), zijn een goed alternatief om pijn in kaart te brengen bij mensen met dementie en zijn ook goed te gebruiken door de fysiotherapeut. De behandeling van pijn moet bij deze patiënten altijd óók niet-medicamenteus zijn, waarbij de fysiotherapeut een grote rol speelt.

Reumatoïde artritis (RA) is een chronische auto-immuunziekte die gepaard gaat met symmetrische ontstekingen van de perifere gewrichten, waarbij handproblematiek vaak voorkomt. Volgens de KNGF-richtlijn Reumatoïde artritis bestaat de fysiotherapeutische behandeling bij RA uit het geven van voorlichting, advies, het bevorderen van fysieke activiteit en effectief zelfmanagement in combinatie met oefentherapie. Als iemand handproblemen bij reumatoïde artritis heeft, kan dat een forse belemmering vormen om te komen tot fysieke activiteit en om te voldoen aan de beweegnorm. Deze problemen ontstaan vaak geleidelijk en met name de standsafwijkingen en vergroeiingen zijn irreversibel. Hierom is het belangrijk deze problemen tijdig te signaleren en te verwijzen naar een gespecialiseerde professional. Deze e-learningmodule geeft een beknopt overzicht van de oorzaak en behandeling van de handproblemen bij reumatoïde artritis.

In vergelijking met jongere mensen gebruiken ouderen veel medicijnen en vaak ook verschillende soorten medicijnen tegelijk. Medicijnen kunnen bijwerkingen hebben die van invloed zijn op het bewegingsapparaat en daardoor de behandeling beïnvloeden. Met kennis over de werking en bijwerking van medicijnen kan de fysiotherapeut alert zijn op de mogelijk nadelige effecten van medicijnen, en dit aankaarten bij de arts of de apotheker. In deze e-learningmodule wordt de werking van medicijnen en wat er daarin verandert bij het ouder worden uitgelegd. Verder komt een aantal veelgebruikte medicijnen en hun effecten en bijwerkingen bij ouderen aan de orde. Daarnaast is er aandacht voor de adviezen die de fysiotherapeut aan de patiënt kan geven en voor de samenwerking met de arts en de apotheker.

Het effect van fysiotherapie wordt niet alleen bepaald door specifieke therapeutische factoren. Een substantieel deel kan toegeschreven worden aan andere aspecten van de therapie, namelijk contextuele factoren. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat deze contextuele factoren in te zetten zijn in de behandeling, om zo de positieve invloed van de behandeling te vergroten en de negatieve invloed te verkleinen. Deze e-learningmodule geeft een overzicht van de voor de fysiotherapie relevante contextuele factoren en de manier waarop de fysiotherapeut deze kan benutten en beïnvloeden in de behandeling. Daarbij is er extra aandacht voor de rol van taalgebruik van de fysiotherapeut. Het doel is dat lezer zich bewust wordt van het bestaan van contextuele factoren, en van mogelijkheden om die bewust(er) te benutten en beïnvloeden in de behandeling om zodoende de behandeluitkomsten te optimaliseren.