AccreDidact Apotheker

Het gebruik van antidepressiva is al decennia onderwerp van discussie, mede door de grote aantallen gebruikers – naar schatting meer dan 1.000.000 in Nederland – en de zorgen over langdurig of off-label gebruik. Vooral het stoppen van antidepressiva levert veel vragen en onzekerheid op, zowel in de praktijk als in de media. Deze nascholing richt zich op het klinische vraagstuk rondom het stoppen van antidepressiva. In BLOK A wordt ingegaan op indicaties, risico’s en overwegingen: bij wie is stoppen verantwoord, wanneer is het moment daar, en wat weten we over het risico op recidieven? In BLOK B staat het afbouwproces centraal: de rol van onttrekkingsverschijnselen, de voorspelbaarheid daarvan, en hoe u hierop kunt anticiperen. De wetenschappelijke onderbouwing is nog beperkt, maar deze e-learning biedt u een praktische, onderbouwde aanpak gericht op SSRI’s en SNRI’s – de meest gebruikte antidepressiva in de dagelijkse praktijk. Met deze kennis kunt u, samen met patiënt en collega’s in de zorg, weloverwogen beslissingen nemen over het afbouwen van antidepressiva.

Deze nascholing biedt u een overzicht van het complexe en langdurige proces van geneesmiddelontwikkeling: van het ontwerp tot en met de registratie en de eerste fase van markttoelating. Slechts een fractie van de potentiële middelen bereikt de eindstreep, door de vele beslismomenten tijdens de preklinische en klinische onderzoeksfasen. In BLOK A wordt kort stilgestaan bij de geschiedenis van geneesmiddelonderzoek en de opkomst van de farmaceutische industrie. Daarna volgt een beschrijving van het ontwerp van een geneesmiddel, beginnend bij het identificeren van een ‘target’, zoals een receptor, en het zoeken naar een geschikte werkzame stof. BLOK B gaat in op het uitgebreide traject van onderzoek en ontwikkeling: van laboratoriumfase tot klinisch onderzoek, registratie en markttoelating. Ook wordt de postmarketingfase besproken, waarin fase IV-onderzoek plaatsvindt en waarin nieuwe veiligheidsdata kunnen leiden tot heroverweging van toelating. Prijsvorming en vergoedingsvraagstukken blijven buiten beschouwing in deze e-learning. Deze nascholing geeft u daarmee een helder inzicht in het risicovolle, kostbare en boeiende traject dat aan elk geregistreerd geneesmiddel voorafgaat.

Glaucoom is een veelvoorkomende chronische oogziekte bij ouderen, gekenmerkt door schade aan de oogzenuw en gezichtsvelduitval. Vaak is een verhoogde intraoculaire druk de oorzaak, maar ook afwijkingen in de bloedvoorziening van het oog kunnen een rol spelen. Omdat glaucoom in het begin vaak symptoomloos is, is vroegtijdige opsporing essentieel om blijvende schade te beperken. In deze nascholing wordt in BLOK A ingegaan op de fysiologie van het oog, de verschillende vormen van glaucoom, oorzaken en diagnostiek. Ook staar (cataract) en maculadegeneratie worden kort besproken om het onderscheid met glaucoom te verduidelijken. BLOK B behandelt de medicamenteuze behandeling, met nadruk op oogdrukverlagende oogdruppels, therapietrouw, en praktische aspecten van het druppelen. Ook komen hulpmiddelen en begeleiding vanuit de apotheek aan bod. De nascholing is gebaseerd op de NHG-Standaard Visusstoornissen (2015), de addenda van de Nederlandse Glaucoom Groep (2019) en de Terminology and guidelines for glaucoma, 5th ed., 2020 van de European Glaucoma Society (EGS). Tot slot wordt stilgestaan bij het preferentiebeleid en mogelijke gevolgen van geneesmiddeltekorten.

Infectieziekten blijven wereldwijd een belangrijke oorzaak van ziekte en sterfte. Hoewel micro-organismen overal voorkomen en contact nauwelijks te vermijden is, biedt vaccinatie een effectieve manier om bescherming op te bouwen. Vaccins behoren tot de meest kosteneffectieve geneesmiddelen en hebben geleid tot uitroeiing van ziekten zoals pokken. Ook poliomyelitis staat mogelijk op het punt uitgeroeid te worden. In deze nascholing leert u hoe vaccins werken, hoe ze zijn samengesteld en wat hun effecten zijn. BLOK A behandelt de werking van vaccins, de inzet ervan binnen het Nederlands overheidsbeleid, en de toepassing in de dagelijkse praktijk van de apotheek. Er wordt ook aandacht besteed aan nieuwe vaccins, zoals die tegen COVID-19, gordelroos, meningokokken en pneumokokken bij ouderen. BLOK B gaat kort in op toekomstige vaccintoepassingen buiten infectieziekten, zoals in de oncologie en bij allergieën. Deze e-learning richt zich op vaccins ter preventie van infectieziekten. Voor specifieke productinformatie wordt verwezen naar bronnen als www.cbg-meb.nl en het Farmacotherapeutisch Kompas.

Fluor vaginalis is een van de meest voorkomende gynaecologische klachten in de huisartsenpraktijk, met een incidentie van 15,1 per 1.000 vrouwelijke patiënten per jaar. Vooral vrouwen in de reproductieve levensfase bezoeken hiervoor regelmatig de huisarts. In een normpraktijk wordt deze klacht gemiddeld tweemaal per week gezien. De klachten kunnen gepaard gaan met onzekerheid, ook omdat in circa een derde van de gevallen geen microbiologische oorzaak wordt gevonden. In deze nascholing leert u in BLOK A over de diagnostiek van fluor vaginalis, het belang van goed gynaecologisch onderzoek en het gebruik van fluorpreparaten. Ook de rol van de assistente, en het belang van aanvullend microbiologisch onderzoek, komen aan bod. In BLOK B ligt de focus op de behandeling: medicamenteus bij een juiste diagnose, terughoudend bij onverklaarde klachten, waarbij uitleg en geruststelling centraal staan. Ook wordt aandacht besteed aan situaties aan de apotheekbalie, waar vrouwen zich soms melden met vragen over jeuk of ongemak. Verwijzen naar de huisarts is dan vaak de juiste stap, gelet op de uiteenlopende oorzaken en de noodzaak van onderzoek. Deze e-learning helpt u klachten van fluor vaginalis effectief te herkennen, behandelen en adequaat te begeleiden.

Bij de behandeling van astma valt de meeste winst te behalen door therapietrouw te bevorderen en de inhalatietechniek te verbeteren. Maar liefst 70% van de patiënten gebruikt zijn inhalator onjuist, en ruim een derde gebruikt de medicatie niet volgens voorschrift. Goede voorlichting en begeleiding zijn dus essentieel — bij uitstek een taak voor de apotheker als medicatie-expert. In deze nascholing staat inhalatiemedicatie centraal. In BLOK A wordt ingegaan op het juiste gebruik van inhalatoren, de meest voorkomende fouten en de rol van de apotheek bij het verbeteren van gebruik en therapietrouw. BLOK B bespreekt de herziene NHG-Standaard Astma bij volwassenen (2020), inclusief diagnose en behandeling. Ook de behandeling van kinderen met astma komt aan bod, met het voorbehoud van de lopende herziening van de standaard uit 2014. Daarnaast is er aandacht voor de regionalisering van zorg en het belang van samenwerking tussen apothekers en huisartsen. Regionale formularia voor longzorg bieden kansen, maar worden soms belemmerd door het preferentiebeleid van zorgverzekeraars. De nascholing verwijst hierbij naar de handreiking van de Long Alliantie Nederland als praktische ondersteuning.